Zikrullahın fazileti

Zikrullah insanı allah-ü Teala (CC) Hz.leri’nin nuru ile nurlandırır, gönülden şeytanın iğfasını uzaklaştırır. Zikrullah, kalbe ve kalıba nur ve inayettir. Ruha rüştü hidayettir, her derde devadır. Zikrullah dünya ve Ahiret belalarına manidir. Kim ki, inanarak Mevla (CC) Hz.leri’ni zikreder, şeytan ve insan şeytanı ondan (zikredenden) uzak durur.

Zikri daim olanın kalbi naim olmaz, kalbi naim olmayan da şeytanın vesvesesini bulmaz. Gizli ve Aşikare huzuru kalb ile zikredenler Sultan olurlar. Zikrullahın Hafisi (Gizlisi) Cehrisi (Aşikare Sesli) efdaldir buyurulmuştur. Hepsinden önemlisi kalbde Muhabbetullah hasıl ettirir ve gönülden allah-ü Teala (CC) Hz.leri’nin gayrisinin Muhabbetini giderir.

Şeytan mel’ununun bütün vesveselerini keser, şeytanı avare eder ve bütün hile ve tedbirlerini dağıtır. İmanı sağlamlaştırır. Gönül pasını giderir ve gönlü Nurlandırır. Yani bir bakıma ölülükten ayakta gezen kalbi ölülerden kurtarır. Ölmeden evvel diriltir.

allah-ü Teala (CC) Hz.leri dil ile gönül (Kalb) ile tüm azalar ile zikrolunduğu zaman kalbler cilalanır. O ciladan gönülde Allah (CC) Hz.leri’nin korkusu hasıl olur. Ne zaman ki, gönül Zikrullahtan lezzet bulursa, o zaman iman üzerine iman hasıl olur.

Zikretmek gönül aleminden karanlığı giderir, basiret gözünü açar. Zikrullahın hassaları sayılamayacak kadar çoktur. Zikrullahı hiç terketmeyen, münafıklıktan kurtulur.

Ey kardeş! Zikrullahın fazileti, hasiyyeti ve sevabı gayet çoktur hepsi yazmaya kalkışılsa ne kağıt yetişir, ne mürekkep yetişir, ne de kalem yetişir. Bütün ins ve cin katip olsalar yazmaya güçleri yetmez Aklı selim olana bu sözlerde yeter. Bu hususta Yüce Allah (cc) Hz.leri şöyle buyuruyor: Allah’ın (CC) ayetlerini inkar etmiş olanlar işte böyle (Haktan) çevriliyorlar. [1] Bu kadar Ayetleri gördüğü halde inanmayan yalanlayan kimseler açık bir dalal içinde hakikatları görmeyen kör ve sağır ayakta gezen ölüdürler.

Ammar. B. İbrahim anlatıyor: Bir veli zatı vefatından sonra rüyada gördüm. Dünyada iken onu ‘Miskin Taviye’ diye çağırılıyordu. Zikir meclislerini de çok severdi. Kendisine ‘Merhaba ey miskin!’ dedim, bunun üzerine bana şöyle dedi: ‘Hey Ammar. Artık miskinlik gitti, zenginlik geldi.’ Şöyle dedim: ‘Mübarek olsun!’ Bundan sonra bana dedi ki: ‘Cennete nasıl erdin? diye sorsana bana!’ Sordum, söyledi: ‘İşte dünyadaki zikir meclislerine devam ettiğim için bu mertebeye erdim.’ dedi. [2]

Eğer allah-ü Teala (CC) Hz.leri’ne muhabbetin ve sevgin varsa, Resul-ü Zişan’ın (SAV) yolunda bulun ki, Allah (CC) Hz.leri de sana muhabbet etsin. Allah (CC) Hz.leri’ni unutma ki, Hak Teala (CC) Hz.leri de seni unutmasın. allah-ü Teala (CC) Hz.leri’ni zikreyle ki, Mevlayı Müteal (CC) de Seni zikreylesin.

allah-ü Teala (CC) Hz.leri’ni ayakta zikredersen, yarın herkesin ayakta bulunacağı o müthiş günde Hakk Celle ve Ala Hz.leri de seni zikreder. Zira kabirlerimizden kalktıktan sonra bütün mahşer halkı ile Huzuru Rabbilalemin’de (CC) kıyamda olacağız. allah-ü Teala (CC) Hz.leri’ni oturarak zikredersen, kıyametin şiddet ve dehşetinden, Enbiyanın (AS) dahi Hak ve nar korkusu ile dizleri üzerine düşecekleri, ümmetlerini, ehillerini, evlatlarını unutarak nefislerinin kaygusu ile tiril tiril titreyecekleri, nefsi nefsi diye inleyecekleri o korkunç günde Allah (CC) Hz.leri seni zikreder.

allah-ü Teala (CC) Hz.leri’ni yatarken zikredersen yarın ölüm yatağında sırt üstü yatacağın karanlık kabrinde de, yani üstünde asırlarca muhasebe ve muhakeme gününü bekleyeceğin devrede de, Rabbin seni zikreder. Seni affına, mağrifetine layık kılar. İhsanlarına ve Rahmetine daldırır. Sana Cennet ve Cemali ile ikram eder.

Ey kardeş! Zikrullaha devam etmeni şiddetle tavsiye ederim. Çünkü ömründe ahiret nimetleri sebeplerinden en büyüğü olarak ancak Rabbini (CC) zikrettiğin vakitler mahsup edilir. Diğer ibadetlerin Rabbini (CC) zikirden sonra gelirler. O halde gece ve gündüzd e zikir için saatler ayır. zikir yap ki, onunla kalbini ölümden ölü olmaktan kurtararak diriltesin. Boş konuşmalar, dil, göz, kulak, el, ayak, kalb zinaları ile ve hezeyanlarla zayıflamış kalbini diriltesin.

Rivayet edilmiştir ki, her nefis dünyadan susuzlukla çıkar. Fakat allah-ü Teala (CC) Hz.leri’ni zikredenler bundan müstesnadır. Allah dostlarından Sehil (RA): Zikri terk etmekten daha çirkin bir günah tanımıyorum buyurmuştur. İmam Nevevi (RA) demiş ki: Her şeyin bir cezası vardır. Arifin cezası da zikirden kesilmesidir.

Nitekim zikrin fazileti Ayet-i Kerime’de şöyle ifade edilmektedir: Kitaptan sana vahyedileni oku ve namazı da kıl. Çünkü namaz, kötü ve iğrenç şeylerden vazgeçirir. Allah’ı (CC) anmak elbette en büyük ibadettir. [3] Burada Allah (CC) Hz.leri’nin zikri en büyük ibadettir den maksat, kalbin manevi hastalıkları ve manevi illetlerin giderilmesi hususunda zikir, namazdan ve Kur’an-ı Kerim okumaktan daha büyük ve önemli bir tesire sahiptir.[4]

Cenab-ı Hakk’ı zikretmek ilahi emirlerdendir. allah-ü Teala (CC) Hz.leri’ni zikretme gereği, Kur’an-ı Kerim ve Hadis-i Şerif’lerde sayılamıyacak kadar çok tekrar edilmiştir.[5]

Cenab-ı Hakk (CC) Hz.leri namaz, oruç, hac ve benzeri ibadetler için belirli bir vakit tayin etmiş ve bu ibadetlerin vaktinde eda edilmesini emretmiştir. Ancak zikir için böyle bir vakit ve biçim tayini söz konusu edilmemiştir. O diğer ibadetlerden farklı olarak her zaman ve her yerde icra edilebilir. Aşağıdaki Ayet-i Kerime’ler bu inceliğe işaret etmektedir.

Ey İman edenler Allah’ı (CC) çokça zikredin. [6] Burada istenen çokça zikir sayı yönüyle değil, Allah (CC) Hz.leri’nin kalb huzuru ile düşünülmesi ve bir an bile unutulmamasıdır.

Allah’ı (CC) zikreden erkekler ve zikreden kadınlar için (Allah CC) bağış ve büyük bir mükafat hazırlamıştır. [7]

Namazı bitirdiğiniz zaman ayakta oturarak ve yanlarınız üzerinde (uzanarak Allah’ı (CC) anın. [8]

Hacc ibadetlerinizi bitirince atalarınızı andığınız gibi hatta daha kuvvetli bir anışla Allah’ı (CC) anın. [9]

Namaz kılındıktan sonra yeryüzüne dağılın ve Allah’ı (CC) çokça anın ki kurtuluşa eresiniz. [10] Zikretmenin gereğine işaret eden bu emirlerin bir kısmı vacib olduğunu ifade etmekte ve mutlaka yapılmasının lüzumunu emretmektedir.[11]

[1] El Mümin. S.A.63

[2] Allah’ı Niçin Anıyoruz? S.121

[3] El-Ankebut S. A.45

[4] Ruhul Beyan

[5] Huccetüz-Zakirin

[6] El-Ahzab S. A.41

[7] El-Ahzab S. A.35

[8] En-Nisa S. A.103

[9] El-Bakara S. A.200

Birinci mertebede zakir (zikreden), kalben Allah’a (CC) teveccüh ettiği için kurbet (alemlerin rabbine yaklaşma) kastıyla belli başlı zikirleri anlamlarına dikkat etmeksizin dile getirir.

İkinci mertebede kurbet kastıyla zikirleri söylerken aynı zamanda onların anlamını da zihninden geçirir.

Üçüncü mertebede dil kalbi izleyerek zikreder. Şöyle ki, kalp Allah (CC) Hz.leri’ne teveccüh edip içinden zikirlerin anlam ve mefhumlarına iman ettiği için dile zikretmesini emreder.

Dördüncü mertebede salikin Alemlerin Rabbi (CC) Hz.leri’ne karşı batınî huzur ve kâmil bir kalp teveccühü vardır ve O’nu (CC) hazır ve nazır, kendisini ise O’nun (CC) huzurunda görür. Bu makamda bu haletlerin arız olmasında salikler farklıdır. Her biri diğerine oranla daha kâmildir.

Allah (CC) Hz.leri’nden gayrısından her ne kadar alakalarını keserlerse, allah-u Teâlâ (CC) Hz.leri’yle o kadar ünsiyet kurar ve O’na (CC) sevgi beslerler ve bu durum Allah’tan (CC) gayrısından alakasını kâmilen kesip lika ve fena (rabbinde yok olma) derecesine ulaşıncaya kadar böylece devam eder.

Salik, makamların en üstünü olan bu makamda dünyevî hicap ve perdeleri yırtmış, hakiki olmayan mecazî bağları kesmiş, hayır ve kemallerin kaynağına ulaşmıştır. Her şeyi, hatta kendi nefsini bile terkederek, Allah (CC) Hz.leri’ne dönmüştür.

Allah (CC) Hz.leri’nden gayrısından kopmuş ve muhabbetini Allah(CC) Hz.leri’ne mahsus kılmıştır. Bu makama erişince Allah (CC) Hz.leri’nden başka gönül verecek bir kemal göremez. O’nun (CC) dışında ünsiyet kuracak bir dost bulamaz. Allah (CC) Hz.leri’nden başka bir hakikat göremez. Bu muhlis kullar azamet, celâl, kemâl, hayır ve nur kaynağına ulaşmış, kalp gözleriyle Allah (CC) Hz.leri’nin cemâlinin nurlarını görürler. Kemaller kaynağına ulaştıklarından mecazî kemaller onların gözünde değersizdir artık.

allah-u Teâlâ (CC) Hz.leri’nin aşk ve likasının muhabbetiyle yanar ve ünsiyetin zevkini iki âleme de değişmezler. Dünyadaki varlıkları gördüklerinde hepsini yegâneliğin cemâlinin nurundan bir ışıltı ve allah-u Teâlâ (CC) Hz.leri’nin mükemmel varlığının birer delil ve nişanesi bilirler. Bu konuda ariflerin önderi olan İmam-ı Ali (KV) Hz.leri şöyle buyuruyor: "Allah’ı (CC) dünyada gördüğüm her şeyden önce, her şeyden sonra ve her şeyle birlikte gördüm.”

İmam-ı Ali (KV) Hz.leri’ne: "Allah’ı (CC) gördün mü ki, O’na (CC) ibadet ediyorsun?” diye sorduklarında Hz. Ali (KV): "Vay sana! Ben görmediğim Allah’a (CC)ibadet etmem.” buyurdular. "Allah’ı (CC) nasıl gördün?” diye sorulduğunda ise "Vay sana, Allah (CC) zahiri gözlerle görülmez. O’nu (CC) kalpler iman hakikatiyle görürler.” cevabını verdi.[1]

İmam- Hasan (RA) Hz.leri şöyle buyuruyor: "Her şey sana muhtaçken, senin varlığını ispatlamak için bir şeyle nasıl istidlal edilebilir? Acaba başka bir varlıkta sende olmayan bir aşikârlık var mı ki o seni aşikâr etsin? Ne zaman gayıptın ki (varlığını ispatlamak için) delile ihtiyaç olsun? Ne zaman uzaktın ki nişane ve izler sana ulaşmak için vesile olsun? Seni kendisine murakıb (nâzır) bilmeyen göz kördür ve muhabbetinden kendisini nasiplendirmediğin kul pek ziyankârdır.”[2]

İmam-ı Ali (KV) Hz.leri Şabaniye münacatında şöyle buyuruyor: "İlahi! (senin dışındaki her şeyden) sana doğru tamamen kopmayı bana lütf (nasib) et ve kalp gözlerimizi senin cemâlini görmekle aydınlat ki, kalplerin basiret gözleri nur perdelerini yırtsınlar, azamet kaynağına ulaşşınlar ve ruhlarımız senin kutlu makamına erişşinler.”[3]

İmam-ı Zeynel Abidin (RA) Hz.leri Allah (CC) Hz.leri’nin bu muhlis kulları hakkında şöyle buyuruyor: "Rabbim (CC)! Diller senin celâlinin layık olduğu hamd ve senaya ulaşmaktan; akıllar senin cemâlinin hakikatini idrak etmekten ve gözler cemâlinin nurlarını görmekten acizdirler. Marifet makamına ulaşmak için kullarına acizliklerini itiraftan başka bir yol bırakmadın. Ya Rabbi (CC)! Bizleri, likanın şevkinin fidanı, gönül bahçelerinde dikilen ve aşkın, kalplerini kapsayan, yüksek düşünceler merkezine sığınan, Rablerinin kurb ve şuhud makamının bağlarında nimetlendirilen, muhabbet kaynağından lütuf kadehiyle içen sefa ve sevgi kanallarına giren, kalp gözlerinden perde kalmış ve şüphe zulmeti inanç ve kalplerinden bertaraf olan ve şüphe ızdırabı kalplerinden giderilen kullarından kıl. O kullarından ki, göğüsleri marifet bularak genişlemiş, takva yarışında himmetleri yükselmiş ve Allahu Teâlâ (CC) Hz.leri ile muamelede lezzetli bir içeceğe ve Allah (CC) Hz.leri ile ünsiyet mahfilinde tertemiz bir kalbe sahiptirler. Onlar korkulu durumlarında emniyet yolundan yararlanırlar ve Allah (CC) Hz.leri’ne dönmekte mutmain bir nefse sahiptirler, saadet ve kurtuluşa erme yolunda yakin mertebesine ulaşmışlardır; sevgililerini görmekle gözleri aydınlanır ve istedikleri şeye ulaşmakla kalp huzuru bulurlar, dünyayı ahirete değişmekle kâr ederler. Rabbim (CC)! Senin zikrinle kalplere ilham gelmesi ne kadar da lezzet vericidir! Ve gayb yollarında tefekkür vasıtasıyla sana doğru sülûk etmek ne kadar da tatlıdır! Senin muhabbetinin tadı ne kadar da lezzetlidir! Sana yakınlık şerbetinden içmek ne kadar da afiyetlidir!! O halde bizi kendinden tardetmekten ve senden uzaklaşmaktan koru ve bizi en has ariflerinden, en salih kullarından, sana itaat eden en sadık kimselerden ve sana ibadet eden en muhlis insanlardan kıl. Ey azamet ve celâl sahibi Allah (CC)! Ey kerim ve bağışlayıcı olan Allah (CC)! Rahmet ve bağışlarının hürmetine (kabul et duamı) ey merhametlilerin en merhametlisi.”[4]

Kısacası dördüncü mertebe pek yüce ve yüksek bir makam olup, Vacib ul-Vücud’un (allah-u Teâlâ (CC) Hz.leri’nin) mukaddes zatının makamına dek, sonsuz kemâl ve cemâle kadar; yani sonsuza dek devam eden makam ve dereceleri vardır ki bu makam ve dereceler Ehlullah’ın dillerinde zikir, ünsiyet, kopuş, muhabbet, şevk, rıza, korku, şuhud, ayn-el yakin, hakk-el yakin ve nihayette fenâ ve beka-i billah makamları diye adlandırılırlar. Bu tabirler çoğunlukla ayet ve hadislerden alınmış olup her birinin bu adlarla adlandırılmalarının bir sebebi vardır.

Salik, Vacib-ul Vücud’un (CC) sonsuz azamet, cemal ve kemaline teveccüh edince, O’nun (CC) muhabbet, nur ve feyizlerini nazara alınca, kendinin güçsüzlük ve acizliğine ve o yüksek makama ulaşmak için mesafenin uzaklığına dikkat edince onda aşk, şevk ve yanıp tutuşma meydana gelir. İşte bu makama "şevk” makamı denir.

Makam, derece ve kemallere ulaşınca da bunlarla ünsiyet kurar, neşe ve mutluluk duyar; bu makama da "ünsiyet” makamı denir.

Allahu Teâlâ’nın (CC) sonsuz azamet, cemal ve kemaline teveccüh ettikten sonra o makama ulaşmak için kendi zaafına, güçsüzlüğüne ve acizliğine vakıf olunca kalbi titrer ve acı duyar, korku bütün vücudunu sarıverir ve ağlamaya, yanıp yakılmaya başlar, işte bu makam da "havf” (korku) makamıdır. Diğer makamlar da aynı şekildedir.

Nefsinin isteklerine tutsak, maddiyat zulmetlerinde esir ve manevî makamlara ulaşmaktan mahrum olan, Allah’ın (CC) bu aciz kulu, bu derin ve nihayeti olmayan engin okyanusa ayak basmayıp, bu yüksek ve yüce makamların açıklamasını ehline bırakmamız daha uygun olsa gerek. Çünkü muhabbet, ünsiyet ve likanın tadını tatmayan kimse onu açıklamaktan ve şerhetmekten acizdir.

Sözü ehlinden duyalım. Büyük filozof ve arif Sadruddin Şirazi (RA) şöyle yazıyor: "Allah’ın (CC) rahmetinin nurlarından bir nur bir kula nasip olursa cehalet ve tabiat uykusundan uyanır; bu madde âleminin ötesinde diğer bir âlemin de varlığından, hayvanî lezzetlerden daha üstün lezzetlerin de olduğundan haberdar olur. Bu durumda batıl ve değersiz şeylerle meşgul olmayı bırakarak günah işlemeyeceğine dair Allah (CC) Hz.leri’ne tövbe eder. Derken Allah (CC) Hz.leri’nin ayetleri üzerinde düşünmeye, ilahi vaizleri dinlemeye, Resulullah’ın (SAV) hadisleri hakkında tefekkür etmeye ve şeriat gereğince amel etmeğe başlar. Uhrevî kemâlata ulaşmak için makam, mevki vs. gibi dünya pisliklerinden el etek çeker ve eğer yine Allah’ın (CC) inayetinden daha fazla bir pay alırsa kesin bir kararla Allah (CC) Hz.leri’nden gayrı her şeyden göz yumup Allah (CC) Hz.leri’ne doğru hareket eder. Nefis vatanından ve heves makamından kurtularak Allah (CC) Hz.leri’ne doğru yükselir. Bu durumda melekut (melekler) nurlarından bir takım ışıklar aşikâr olur ona, gayb âleminden onun için bir kapı açılır ve kutsal âlemden tedricen bir takım sayfalar görünür. O sırada gaybî şeyleri misal suretinde görür; gaybî şeyleri görmenin tadını alınca inzivaya, bir köşeye çekilmeye ve sürekli zikretmeye ilgi duyar. Kalbi maddi meşguliyetlerden kurtularak bütün varlığıyla Allah (CC) Hz.leri’ne teveccüh eder. Bu durumda ona tedricen ledünni ilimler verilir ve arasıra manevî nurlar ona zahir olur. Bu durum, tamamen temekkün ve tahakkuk buluncaya, değişim bertaraf olup sükünet ve huzur gelinceye kadar böylece devam eder. O sırada Ceberut âlemine girer ve mücerred (soyut) akılları görür, onların nuruyla tahakkuk bulup nurlanır. O durumda yagâneliğin sultanı, azamet ve kibriya nuru ona aşikar olur, varlık ve benliğini yıkar, dağıtır ve yegânelik sultanının azamet ve celâli karşısında alçalır. Salikin nazarında Allah (CC) Hz.leri’nden gayrı herşeyin mahvolduğu ve: ‘(Allah (CC) sorar:) bugün mülk kimindir?’ ‘Bir olan, kahhar olan Allah’ındır (CC).’ sesini duyduğu bu makama Tevhid makamı denir.”[5]

Rahmetli arif Feyz-i Kaşanî şöyle yazıyor: "Allah’ın (CC) sevgisini kazanmanın ve Allah’ı (CC) görme ve lika istidadı hazırlamak için o sevgiyi güçlendirmenin yolu, marifet kazanmak ve onu kuvvetlendirmektir. Marifet kazanmanın yolu ise, dünya meşguliyetlerinden ve dünya sevgilerinden kalbi temizlemek ve Allah’a (CC) doğru yönelmek üzere zikir, tefekkür ve kalpten Allah’ın (CC) dışında her şeyin sevgisini çıkararak gayrısından kâmilen kopmaktır. Çünkü kalp bir kap gibidir eğer suyla dolarsa sirkeyi alacak kapasitesi olmaz, sirkeyi doldurmak için suyu boşaltmak gerekir. allah-u Teâlâ (CC) Hz.leri hiç kimsede iki kalp yaratmamıştır. Kâmil olan sevgi, bütün kalple Allah’ı (CC) sevmektir. Allah’tan (CC) başkasına teveccüh ettiği müddetce kalbin bir köşesi Allah’tan (CC) gayrısıyla meşgul olur. Tabi ki Allah’tan (CC) gayrısına Allah’ın (CC) fiili, mahluku ve O’nun (CC) isim ve sıfatlarının mazharlarından biri olması açısından teveccüh ederse durum değişir ve söylenenler sözkonusu olmaz.

allah-u Teâlâ (CC) Hz.leri Kur’ân-ı Kerim’de bu anlama işaret ederek "De Allah. Sonra da onları bırak, saçma uğraşlarında oyalanıp dursunlar.”[6] diye buyuruyor. Bu, şevkin galebesi neticesinde ortaya çıkar. Şöyle ki, insan kendisi için aşikâr olan şeyin daha çok aşikâr olması için çaba harcamalı ve henüz ortaya çıkmayan ve varlığı sözkonusu olmayan şeye muştak olmalı, onu istemelidir. Zira şevk, daima bir açıdan idrak edilmiş ve diğer bir açıdan da idrak edilmemiş bir şeyde sözkonusu olur ve devamlı sonu olmayan iki şeyin arasında bulunur. Çünkü ortaya çıkmış ve varolmuş bir şeyin açıklığının derece ve mertebeleri sonsuzdur. Yine Allah’ın (CC) cemal ve celalinden bâki kalan şeyin artışında bir sınır yoktur. Aksine visalin vuku bulmasıyla yine de bir ağrı görülmeyen zevk verici şevki hisseder. O halde şevk, hiç bir zaman sükun bulmaz özellikle yukurda oldukça çok olan dereceleri görünce.[7] "Nurları, önlerinde ve sağ yarlarında koşup parıldar. Derler ki Rabbimiz nurumuzu tamamla.”[8]

Üç şeyin allah-ü Teala (CC) Hz.leri indinde sinek kadar değeri olmadığında bütün Meşayıh-ı Kiram (RA) ittifak etmişlerdir:

1. Gafletle Zikrullah etmek.

2. Sünnet-i Seniyyey’e uymadan Salavat getirmek.

3. Kalb huzuru olmadan namaz kılmak.
Meşayıh-ı Kiram (RA) bu sebeple: "Dil ile (gaflet halinde) yapılan zikir, laklakadır.” buyurmuşlardır.
[1] Hekaik-ul Feyz, S.179

Allah (CC) Hz.leri’ni unutmamak ve daima zikretmek ise, bu yüce hedefe ulaşmak ve münafıklık alâmetinden kurtulup aleme gönderiliş gayesini yerine getirmek için en faal ve Ayet-i Kerime’lerde beyan edildiği gibi en büyük iştir ve Rıza Bariye ve Cemâllüllah’a vesiledir.

Evet maddi ve manevi dertleri düşünmek, çeşitli hayat hâdiseleri karşısında istikbâl endişesinin tesiri altında aklın özelliklerini dağıtmak gibi fikir ve vesveselerin hepsi, zayıf, itikatsız, inançsız, imanı olan insanı merhametsiz bir meşakkate sürükler. Böylece insanı bu hayatın gereklerini ve aleme gönderilişinin gayesini yerine getirmekten âciz bir hâlde bırakır.

Üzüntü ve sabırsızlığın kaynağı ise, insanın bu hayat hadiseleri karşısında zayıflığını hissetmesinden başka bir şey değildir. Ama bu kâinatın tasarrufunu elinde bulunduran Allah (CC) Hz.leri’ne kuvvetli itikatli gerçek bir îman ve sarsılmaz bir itimât, insanın nefsine öyle bir huzur ve kuvvet verir ki, onların yanında hayatın bütün üzüntüleri, iltifata değmeyen basit ve sönük birer şey olarak görünür. Allah (C) Hz.lerini daima zikretmek, Allah (CC) Hz.leri’ne inanmanın bir neticesidir. O Ruhi bir gıdadır. Öyle bir gıda ki, insan nefsinin dertlerine deva ve kalbine huzur bahşeder. Cenab-ı Hakk Celle ve Ala Hz.leri zikredilen bu hakikati beyân için şöyle buyurur: "Bunlar Allah’ın (CC) zikri ile kalbleri huzura kavuşarak iman edenlerdir. Evet bilin ki, kalbler ancak Allah’ı (CC) anmakla yatışır ve huzur bulur.”[1]

İslam’ın Zikrullaha verdiği büyük ehemmiyyet sebebiyledir ki, allah-ü Teala (CC) Hz.leri insanı Rabbına yaklaştıran namazı çeşitli zikirlere şamil kılmış ve onu günde beş vakit olarak emretmiş fakat Zikrullaha vakit koymamış, her halükarda hazarda seferde gezerken, dururken, otururken, yatarken Yüce Zatını (CC) anmamızı, zikretmemizi Mucizel Beyan’ında emretmiştir. Aklı Selim olan insan bunları iyice anlar ve Yüce Allah (CC) Hz.leri’nin bu nimetlerinden faydalanır ve aleme gönderiliş gayesini erbabından öğrenmeye gayret eder.

Ey Kul! Bilmiş olasın ki, kalbi manadan gafil olan kimsenin tesbih, tahmid ve benzeri zikirleri tekrar etmesi, ara sıra da olsa zihni allah-ü Teala (CC) Hz.leri’ne çevirir. Her Zikrin de kalbde müşahede edilebilen tesiri vardır. Kur’an okumak, namaz ve diğer ibadetleri, Zikrullahı tekrar etmek de böyledir. Bütün bunlar allah-ü Teala (CC) Hz.leri’ni kalbde hazır bulundurmak için birer sebeptir. Bunun içindir ki, tarikat ehli olanların müridlerine Rabıtayı ve evradı emrettikleri görülür. (Bununla ilgili kısım Tarikat-Rabıta bölümünde)

Bütün bunlar çok tekrarlamakla kalbleri Allah (CC) Hz.leri’nin muhabbetine yönelterek nefisleri ilim ve mağrifete hazır vaziyete getirir. Evet! Zikirler murakabeler ve riyazatlar ancak insanın manevi yönünü islah etmeye yarayan vesilelerdir.

Ey Kulum diyen kişi! Şunu iyi bil ki, sağlam iman sahibi olanlar gerçekten allah-ü Teala (CC) Hz.leri’nin Varlığına, Birliğine, Uluhiyyet ve Rububiyetine inananlar, ihlas sahibi kimseler, allah-ü Teala (CC) Hz.leri’nden gelen bela ve musibetlere sabredenler, O’nun (CC) nimetlerine ve ihsanlarına şükredenlerdir. Onlar, allah-ü Teala (CC) Hz.leri’ni dilleriyle andıkları (zikrettikleri) gibi, kalbleriyle de hatırlarlar. Onlara insanlardan bir bela isabet ettiği zaman yüzlerinde tebessüm görülür. Onlar, dünyanın ve ahiretin sahibi olan allah-ü Teala (CC) Hz.leri’ni ve O’nu (CC) sevenler ile beraberdirler. Onlar şu İlahi hitabı can kulağı ile dinlemişlerdir. Yüce Mevla (CC) Hz.leri buyuruyor: "O halde siz, bana itaat ve ibadet ederek beni anın ki (zikredin) ben de sizi mağfiretimle anayım (zikredeyim). Nimetlerime şükredin de nankörlük yaparak küfre varmayın. (Beni ve nimetlerimi inkar etmeyin).”[2]

Kim allah-ü Teala (CC) Hz.leri’nin sevdiklerinin arasına girmeyi, O’nun (CC) lütuflarından yararlanmayı istemez ki? O halde ey İNSAN! Silkin ve kendine gel… Hakiki kurtulus, Allah (CC) Hz.leri’ni bir bilip O’nu (CC) anmaktadır…

[1] Er-Rad S. A.28