Aksam-ı Seba (Aksamus-seb’a)
Fetva Meclisi
Aksam-ı Seba
FİİLLERİN BÖLÜMLERİ (Aksamusseba ): Fiiller, kök harflerinin cinsine göre bölümlere ayrılır. Bu şöyle gösterilir.
………………………………FİİL………………………………
İLLETLİ SAHİH
(Kök harflerinden biri veya ikisi) (Kök harflerinden hiçbirisi)
illetli harf olan fiil illet harfi olmayan fiil
………………………………………………… ………………………………
7-Lefif 6-Nakıs 5-Ecvef 4-Misal 3-Muzaaf 2-Mehmüz 1-Salim
Fiil, kökünü meydana getiren harflerin cinsi bakımından böyle 7 bölümde incelendiği için, bu yedi bölüme el-Aksamu’s-Seb’a denir.
1-Salim Fiil: Kökünü teşkil eden harfler içinde hemze veya illet harfi bulunmayan, aynı harften de iki tane bulunmayan fiildir.
Sevindi فرح
2-Mehmüz Fiil: Kökünü teşkil eden harflerden biri hemze olan fiildir.
Okudu قرأ sordu سأل izin verdi اذن
3-Muzaaf Fiil: Kökünü teşkil eden harflerden ikisi aynı olan fiildir.
Serpti رش Uzattı مد yardı شق
4-Misal Fiil: Kök harflerinin ilki vav yahut ya olan fiildir.
Buldu وجد gerekti وجب uyandı يقظ
5-Ecvef Fiil: Kökünü teşkil eden harflerden ortadaki harf illet harfi (ا و ى ) olan fiildir.
Der يقول dedi قال yürür يسير yürüdü سار
6-Nakıs Fiil: Kök harflerinden sonuncusu illet harflerinden biri olan fiildir.
Korktu خشى çağırdı, dua etti دعا
7-Lefif Fiil: Lefif fiilin 2 harfi birden illetlidir. Bu iki illet harfi bitişik olursa o fiil makrun lefif, ayrı olursa mefruk lefif’dir.
Makrun Lefif: dürdü طوى Mefruk Lefif: korudu وقى
aksamı seba, aksamı seba tablosu, aksamus seba