Te’vil Ne Demektir?
Fetva Meclisi
TE’VİL NEDİR?
bk. Tefsîr.
Cevap: Te’vil Ne Demektir?
Galus
TEFSÎR VE TE’VÎL
Tefsîr kelimesi "fesr" veya "sefr" kelimesinden türemiştir. Fesr; sözlükte doktorun hastalığı teşhis için suya (idrara, kana, balgama) bakması, bir şeyi beyan etmek, keşfetmek, üzeri kapalı bir şeyi açmak; sefr ise, kapalı bir şeyi açmak, aydınlatmak ve keşfetmek anlamlarına gelir. Istılahta; anlamı kapalı olana, manası zor anlaşılan sözden ne kastedildiğini açıklama demektir. Tefsîr kelimesi daha çok Kur’ân kelime, terkip ve cümlelerinin ne anlama geldiğini açıklamak, müşkül ve garîp lafızları izah etmek, Kur’ân’ı yorumlamak anlamında kullanılır.
Te’vîl; geri dönme anlamındaki "evl" kökünden gelir. Bu kavram sözlükte; açıklamak ve beyan etmek; ıstılahta, çok anlamlı kelime ve cümlelerdeki anlamlardan birini tercih etmek demektir. Tefsîr ilminde te’vîl, âyetlerdeki olası anlamlardan birini, âyetin bağlamı ve Kur’ân bütünlüğü dikkate alınarak tercih etmek anlamında kullanılır.
İlk önceleri tefsîr kelimesi kullanılmış, Kur’ân’ı savunma döneminden itibaren de te’vîl kelimesi kullanılmaya başlanmıştır. Zamanla bu iki kelime birbirlerinin yerine kullanılmıştır. Meselâ Kur’ân yorumcusu Taberî (ö. 310) te’vili, tefsîr anlamında kullanmıştır. İmam Matürîdî, tefsîr ile te’vîlin farklı anlamlarda olduğunu söylemiştir. Ona göre tefsîr; peygamberin ve ashabının yorumu, te’vîl ise İslâm âlimlerinin yorumudur.
Tefsîr ile te’vîl arasında farklar vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
Tefsîr’de kesinlik, te’vîlde ise ihtimaller vardır. Tefsîr te’vîlden daha geneldir. Tefsîr, lafızlarda, te’vîl ise manalarda olur. Tefsîr rivâyetle, te’vîl ise dirâyetle ilgilidir.
Tefsîr, lafzın konulduğu manayı hakîkî veya mecâzî olarak beyan etmektir. Te’vîl ise iç anlamını, lafızdan murat edilen gerçeği açıklamaktır. Meselâ inne Rabbeke le bi’l-mirsâd (Rabbin gözetleme yerindedir) (Fecr, 89/14) âyetindeki; "mirsâd", gözetlemek anlamındaki rasd kökünden gelir, mif’âl formunda mekân ismidir, "gözetleme yapılan yer" demektir şeklinde yapılan açıklama tefsîrdir. Allah’ın gözetleme yerinde olduğunun bildirilmesinden maksat; "Allah’ın insanların bütün yaptıklarını görmesi, bilmesi ve onları denetlemesi, böylece, Allah’ın emir ve yasaklarına uyması konusunda gevşeklik ve gafletten uyarmasıdır" şeklindeki izah ise te’vîldir. Tefsîr, "sâibe" ve "bahîr" (Mâide, 5/103) kelimeleri gibi garîb lafızları izah etmede veya Kur’ân’ı veciz cümlelerini şerhetmede veya "nesîe küfürde artmadır" (Tevbe, 9/37) âyetinde olduğu gibi mahiyeti ancak tanımla bilinebilen cümleleri izah etmede olur.
Fıkıh usulü ilminde te’vîl, lafzı zâhir anlamından çıkarıp bir delile dayanarak ona zâhir olmayan bir mana vermektir. Bir lafzı te’vil edebilmek için o lafzın zâhir ve nas olması gerekir. Müfesser ve muhkem bir lafızda te’vil olmaz. Te’vîl, lafzın olası anlamlarından biri olmalı ve bu konuda şer’î bir delil bulunmalıdır. Lafızda bulunmayan bir anlamı o lafza yüklemek te’vîl değildir.
Tefsîr ve te’vîl, bir ilim dalıdır. Bu bilim dalında, Kur’ân yorumlanır, kelime ve cümlelerin anlamları, hüküm ve hikmetleri açıklanır. Bu konuda çeşitli bilim dallarından faydalanılır.
Tefsîr ve te’vîl yapılırken önce Kur’ân’a müracaat edilir. Âyetler, âyetlerle tefsîr edilir. Sonra peygamberin hadislerine, sonra varsa sahabe sözlerine bakılır. Garip kelimeler için sözlüklere bakılır, semantik tahlil yapılır. (İ.K.)
Cevap: Te’vil Ne Demektir?
Muhammed
tevil nedir kısaca maddeler halinde sözlük anlamıa
- Bir sözü veya davranışı görünür anlamından başka bir anlamda kabul etme, çevri.
- Yorum. Yorumlama.
- durum, biçim. süs
- (Tef’il veznindendir) Bir nesneye redd ve irca’ etmek. Döndürmek. Te’vil kelimesi, bazı müfessirlere göre, rücu’ manasına olan "Evl: " den alınmıştır. Müfessirlerce: Bir ayet-i kerimenin manasını bir nesneye irca’ ile beyan etmektir. Bazılarınca da (Evvel: ) lafzından alınmış olup kelamı evveline sarf ve irca’ eylemektir. Bazılarınca da hükümet ve siyaset manasına olan (İyalet: ) den alınmıştır ki, te’vil eden kimse, zihin ve fikrini kelamdaki sırrın tetebbuuna taslit etmekten ibarettir ki, kelimeden maksud olan mana zahir ve söyleyenin muradı aşikar ola. Tefsir ve te’vil beynindeki fark ise: Tefsir: Nüzul-ü ayetin sebebinden bahs ve lügat cihetinden kelamın mevzuuna müteallik maddeye mübaşerettir. Te’vil ise: Ayetlerin sırlarını ve istar-ı kelimatı (kelimeler perdesini ve zarını) inceden inceye araştırmak ve ayetin mana ihtimallerinin birini tayin etmekten ibarettir ki, muhtelif vecihlere muhtemel olan ayetler olur. Kur’anın anlaşılmasında birinci mertebe tenzil, ikinci mertebe te’vildir.Te’vil, bundan başka "rüya tabir etmek" manasına gelir ve "hoş kokulu bir nebat" adıdır. (Kamus Tercemesi) (Osmanlıca’da yazılışı: te’vil)
tevil