Vaaz ve Sohbet Konuları: Hayvan Haklari
mumsema
HAYVAN HAKLARI[1]
I)Konunun Planı
A) Genel Olarak Hak Kavramı
B) Hayvan Hakları
C) İslamın Rahmet Prensibi
D) Zulüm kavramı ve zulmün, işkencenin yasaklığı
E) Hayvanların Ekolojik Dengedeki Fonksiyonları
F) Âyet ve Hadisler Bağlamında Canlılara ve Hayvanlara Merhamet
II) Konunun Açılımı ve İşlenişi
Konuya genel olarak hak kavramı ve her hakkın kutsal olduğu belirtilerek başlanır. Kısaca bütün canlıların hakları olduğu konusu işlenir. İnsanlar gibi diğer canlıların da gözetilmesi gereken hakları olduğu belirtilir. İslâm’da yaratılan her şeye merhamet nazarıyla bakmanın gereği üzerinde durulur ve zulmün, şiddet ve vahşetin her canlıya karşı yasak olduğu belirtilir.
III) Konunun Özet Sunumu
İslâm’ın merhamet anlayışı, yeryüzündeki bütün canlıları kapsamaktadır. Nitekim,
قُل لِّمَن مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ قُل لِلّهكَتَبَ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِلاَ رَيْبَ فِيهِ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ
De ki: Göklerde ve yerde olanlar kimindir? , Allah’ındır de. O, rahmet etmeyi kendi üstüne yazmış (merhameti kendisine ilke edinmiş)tir. Sizi elbette varlığından şüphe olmayan kıyamet gününde toplayacaktır… [2] âyetinde göklerin ve yerin sahibi olan Allah’ın, merhameti, kendisine prensip edinmiş olduğu ifade buyurulmaktadır. Rahmet ya da merhamet kalpteki acıma hissidir. Bu his, sahibini acınan objeye karşı lütuf ve ihsana sevk eder. Allah’ın kuluna veya yarattığı diğer canlılara merhameti, kulun acıması gibi değil, kulunu karşılacağı kötü şeylerden esirgemesi, ona ihsanda bulunmasıdır. Ayette O, rahmet etmeyi kendi üstüne yazmış (merhameti kendisine ilke edinmiş) tir. cümlesi şu şekilde yorumlanabilir: Allah Teâlâ, merhameti kendisine prensip edinmiştir. O’nun inançsızlara, zulüm edenlere hemen ceza vermeyip mühlet tanıması, bu ezelî acıma prensibinin bir yansımasıdır. O, yarattıklarına acıdığından inkarcıları ve haksızlık yapanları hemen cezalandırmaz; doğru yola gelmeleri için onlara fırsat tanır. O, merhametinin ve adaletinin gereği, vukuunda şüphe bulunmayan kıyamet gününde herkesin dünya hayatında yaptığının karşılığını görmesi için toplayacaktır. Zira dünyada zulme uğramış veya Allah’ın rızasına uygun hayat sürmüş kul, ahirette hakkını alamazsa, ona haksızlık olmuş olur. Zalim ile mazlumun, imanlı ile imansızın aynı işleme tabi tutulması veya aynı sonuçla karşılaşması adalete aykırıdır. İşte Yüce Allah, rahmeti ve adaleti gereği insanları bir araya toplayacak, onlara dünyada yapmış oldukları iyilik veya kötülüklerin karşılığını verecektir. Bu bağlamda ahiret, Allah’ın merhamet ve adaletinin eseridir. Cennet, O’nun rahmetinin, cehennem de gazabının tecelli edeceği mekandır.
Kur’an-ı Kerim’de belki de Allah’ın af edici ve merhamet sahibi oluşu en çok dile getirilen niteliklerdendir.[3] Öyle ki Yüce Kitabımız Kur’an, Alemlerin Rabbi olan Allah’ın Rahmân ve Rahîm olduğunu ifade eden âyetlerle başlar. Gerek Rahmân gerekse Rahîm sıfatları, her ikisi de merhametin yoğun bir şekilde odaklandığı kelimelerdir. Kur’an’ın hemen mukaddimesinde Cenab-ı Hakkın Allah ismi yanında Rahmân ve Rahîm isimlerinin zikredilmesi bir anlam ifade etmektedir. Geleneksel yoruma göre, Rahmân Rahîm e nispetle daha genel bir merhameti ifade etmektedir. Dünyadaki her canlı ya da daha genel anlamıyla yaratılanlar hiçbir ayırıma tabi tutulmaksızın Rahmân sıfatının gereği Allah’ın merhametinden nasip dâr olmaktadır. Yüce Allah, alemlerin rabbidir. Âlemi ise, sadece insana özgü gibi telakki etmek ve bu eksende düzenlemeler yapmak oldukça yüzeysel bir bakışın sonucudur. Hz. Peygamber (a.s.) de alemlere rahmet olarak gönderilmiştir.[4] İnsanıyla hayvanıyla, bilineni ve bilinmeyeni ile âleme merhamet eden bir Allah ve rahmet olarak gönderilen bir Peygamber…
IV) Konu İşlenirken Başvurulabilecek Bazı Ayetler
قُل لِّمَن مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ قُل لِلّهِكَتَبَ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِلاَ رَيْبَ فِيهِ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ
De ki: Şu göklerdekiler ve yerdekiler kimindir? Allah’ındır de. O merhamet etmeyi kendine gerekli kıldı. Andolsun sizi mutlaka kıyamet gününe toplayacak. Bunda hiç şüphe yok. Kendilerini ziyana uğratanlar var ya, işte onlar inanmazlar. [5]
V) Konu İşlenirken Başvurulabilecek Bazı Hadisler
أبا هريرة قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول: (جعل الله الرحمة في مائة جزء، فأمسك عنده تسعة وتسعين جزءاً، وأنزل في الأرض جزءاً واحداً، فمن ذلك الجزء يتراحم الخلق، حتى ترفع الفرس حافرها عن ولدها، خشية أن تصيبه
Allah rahmeti yüz parça yarattı. Bu rahmetten doksan dokuzunu yanında tuttu. Yeryüzüne (bu rahmetin) sadece bir parçasını indirdi. İşte bu bir parça sebebiyledir ki yaratıklar birbirine acımaktadırlar. (Öyle ki) at, süt emen yavrusuna engel olmaması için ayağını bu rahmet sayesinde kaldırır. [6]
قالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيهِ وسَلَّم: (الرَّاحمونَ يرحمهُمْ الرَّحمَنُ ارحموا من في الأرضِ يرحمُكُمْ من في السَّماءِ الرَّحمُ شجنةٌ من الرَّحمَنِ فمنْ وصلَهَا وصلهُ اللهُ ومن قَطَعَها قطعهُ اللهُ
Allah, merhametli olanlara rahmetle muamele eder. Öyleyse, sizler yeryüzündekilere karşı merhametli olun ki, semâda bulunanlar da size rahmet etsinler…"[7]
أن النبي صلى الله عليه وسلم مر عليه حمار قد وسم في وجهه. فقال (لعن الله الذي وسمه.
Hz. Peygamber, yüzüne damga vurulmuş bir merkebin yanından geçti. Hayvanın bu haline çok acıdı ve üzüntüsünü şu sözlerle dile getirdi: Bu hayvanı yüzünden dağlayana Allah lanet etsin. [8]
من قتل عصفورا فما فوقها بغير حقها سأل الله عز وجل عنها يوم القيامة،
Hz. Peygamber, Haksız yere bir serçeyi öldürenden Cenab-ı Hak kıyamet gününde hesap soracaktır. [9] buyurmaktadır.
VI) Yararlanılabilecek Bazı Kaynaklar
Türkçe Tercüme ve Şerhi: Riyazü’s-Salihîn Peygamber Efendimizden Hayat Ölçüleri, Hazırlayanlar. Prof.Dr. M.Yaşar Kandemir, Prof. Dr. İsmail L. Çakan, Doç Dr. Raşit Küçük, Erkam Yayınları, İstanbul 1997.
Yaşar Yiğit, Hayvanlara Merhamet Etmenin Dinî Boyutu, Diyanet Aylık Dergi, Şubat 2003, sy. 146.
[1] Bu proje Dr. Yaşar YİĞİT tarafından hazırlanmıştır.
[2] En’âm, 6/12.
[3] İlgili âyetler için bkz. M.Fuad Abdülbâkî, el-Mu’cemü’l-Müfehres li Elfâzı’l-Kur’ân, R-h-m md.
[4] Enbiyâ, 21/107.
[5] En’am, 6/12.
[6] Buharî, Edeb, 78/19(VII, 75).
[7] Tirmizi, Birr 25/16 (IV, 342).
[8] Müslim, Libas, 37/29 (II, 1673).
[9] Nesâi, Dahâyâ, 43/42 (VII, 239).
Cevap: Vaaz ve Sohbet Konuları: Hayvan Haklari
NACRUN
HAYVAN HAKLARI KONUSUNDA ÇEVREMDEKİLERDE MERHAMETSİZ TAVIR TAKINAN İNSANLARDAN GERÇEKTEN ÜZGÜNÜM VE BU KİŞİLER İNANÇLI İNSANLAR NEDENSE DİN ADAMLARI BU KONUDA İNSANLARI BİLGİLENDİRMİYOR.HAYVANLARA BAKIP İĞRENEN ,YÜZÜNÜ BURUŞTURAN İNSANLAR BENİ SİNİRLENDİRİYORLAR ANLATIYORUM SİZİ YARATAN ONLARIDA YARATMIŞ DİYE AMA MAALESEF.SICAK YAZ GÜNLERİNDE HAYVANLARIN ACIKABİLECEKLERİNİ,SUSAYABİLECEKLERİNİ DÜŞÜNEMEZ DURUMDAYIZ VE BU DURUMDAN KEDİLER VE KÖPEKLER BİÇARE DİYORUM BEN ONLARA SUSUZLUKTAN ÖLÜYORLAR BEN HAYVANLARA ,ÇEVRESİNDEKİLERE KULAK TIKAYANLARA GERÇEK MÜSLÜMAN DİYEMİYORUM.BEN BU ANLAMDA İNSANLARI BİLİÇLENDİRMEK ADINA YAZILANLARI OKUDUM AMA İSTİYORUMKİ DAHA KUVVETLİ BİR YAZI OLSA VE BU YAZIYI İNSANLARA ULAŞTIRSAM TEŞEKKÜR EDERİM.
Yanıt: Vaaz ve Sohbet Konuları: Hayvan Haklari
Tüvana
< HAYVAN HAKLARI KONUSUNDA ÇEVREMDEKİLERDE MERHAMETSİZ TAVIR TAKINAN İNSANLARDAN GERÇEKTEN ÜZGÜNÜM VE BU KİŞİLER İNANÇLI İNSANLAR NEDENSE DİN ADAMLARI BU KONUDA İNSANLARI BİLGİLENDİRMİYOR.HAYVANLARA BAKIP İĞRENEN ,YÜZÜNÜ BURUŞTURAN İNSANLAR BENİ SİNİRLENDİRİYORLAR ANLATIYORUM SİZİ YARATAN ONLARIDA YARATMIŞ DİYE AMA MAALESEF.SICAK YAZ GÜNLERİNDE HAYVANLARIN ACIKABİLECEKLERİNİ,SUSAYABİLECEKLERİNİ DÜŞÜNEMEZ DURUMDAYIZ VE BU DURUMDAN KEDİLER VE KÖPEKLER BİÇARE DİYORUM BEN ONLARA SUSUZLUKTAN ÖLÜYORLAR BEN HAYVANLARA ,ÇEVRESİNDEKİLERE KULAK TIKAYANLARA GERÇEK MÜSLÜMAN DİYEMİYORUM.BEN BU ANLAMDA İNSANLARI BİLİÇLENDİRMEK ADINA YAZILANLARI OKUDUM AMA İSTİYORUMKİ DAHA KUVVETLİ BİR YAZI OLSA VE BU YAZIYI İNSANLARA ULAŞTIRSAM TEŞEKKÜR EDERİM. >
Kendini bilmez insanların yüzünden oluyor evet
Çevremizde rastlıyoruz.
Ama hayvanları sevmiyen insanlar onlara zarar verecek diye bir teori yok.
Hayvanlara Zarar Verenler îmam Malik der ki:Bizce hayvanlara zarar veren kişi, o hay-vanın zarardan Önceki ile sonraki kıymetleri arasındaki farkı öder.
îmam Malik der ki: Devenin saldırısına uğrayan bir kişi ken-disine zarar vereceğinden korkarak deveyi Öldürür ya da bacakla-rını kırarsa ve bu kişinin devenin kendisine saldırmak istediğine dair bir delili de varsa deveyi ödemesi gerekmez. Şayet kendi sö-zünden başka delili yoksa o zaman devenin bedelini Öder.
Selam ve dua ile.
hayvan hakları vaaz