Dünyada çektiğimiz sıkıntılar günahlarımızı hafifletirmi?

Allâh Resûlü zaman zaman yokluk sebebiyle uzun süre sıkıntı ve açlık çekmiş, varlık zamanlarında da irâdî olarak azla yetinerek, elindekileri dâima ihtiyaç sâhiplerine infâk etmiştir. Efendimiz’in bu vasfı, onun zühd hayâtının esâsını teşkil eder. Ebû Talha -radıyallâhu anh- anlatıyor; "Resûl-i Müctebâ Efendimiz’e açlıktan şikâyet ettik ve karınlarımızı açıp gösterdik. Herkes karnına bir taş bağlamıştı. Resûlullâh da karnını açtı. Baktık ki onda iki taş vardı." 1(Tirmizî, Zühd, 39)

Ebû Hureyre -radiyâllâhu anh-‘den nakledildiğine göre, Efendimiz -sallallâhu aleyhi ve sellem-‘e bir gün sıcak bir yemek getirilmişti. Yedikten sonra; "Elhamdulillâh, epey zamandır mideme sıcak bir yemek girmemişti." dedi.

Fahr-i Kâinât Efendimiz bu gibi durumlarla nübüvvet hayâtı boyunca çokça karşılaşmıştı. Câbir -radıyallâhu anh- Hendek Savaşı gününde kazdıkları siperden bahsederken şunları söyler; Önümüze son derece sert bir kaya çıktı.."Hendeğe ben ineceğim." buyurdu. Sonra ayağa kalktı, açlıktan karnına taş bağlamıştı. Üç gün müddetle hiçbir şey yemeksizin orada kalmıştık. Efendimiz kazmayı eline aldı ve sert kayaya vurdu, kaya un ufak olup kum yığınına döndü. (Buhârî, Megâzî, 29)

Yine birgün, Hz. Fâtıma pişirdiği çöreğin bir parçasını Resûl-i Muhterem’e getirmişti. Efendimiz:
(İbn-i Mâce, Zühd, 10) Sahâbîler, Nebiyy-i Ekrem’e gelip, siperde önümüze şu kaya çıktı, dediler Allâh Resûlü; " – Bu nedir? " diye sorduğunda, kızı Fatıma,
– Pişirdiğim çörektir, size getirmeden canım çekmedi, dedi. Bunun üzerine Resûl-i Ekrem:
"- Üç günden beri babanın ağzına giren ilk lokma bu olacak." buyurdu. (İbn Sa’d, I, 400; Heysemî, X, 312)

Allâh Resûlü’nün çektiği bu sıkıntılara, onun uğruna canlarını ve mallarını her zaman fedaya hazır olan ashâbı da katlanıyordu. Ebû Hureyre -radıyallâhu anh- geçmişteki fakirlik günlerini ve çektiği sıkıntıları anlatırken bazen açlıktan karnını yere dayadığını, bazen de karnına taş bağladığını söylerdi.

Görüldüğü gibi İslâm’a dâvet ve tebliğ, maddî imkânsızlıklar içerisinde başlamış ve oldukça uzun bir süre böyle devam etmiştir. Efendimiz -sallallâhu aleyhi ve sellem- söz konusu darlıktan zerre kadar şikâyetçi olmamış, ashâbına, çekilen sıkıntıların Allâh katındaki ecrini hatırlatarak sabır ve metânet tavsiyesinde bulunmuştur. Meselâ Allâh Resûlü, namaz esnâsında açlığın verdiği tâkatsızlık sebebiyle ayakta duramayarak düşüp bayılan Suffe ashâbını; "Allâh Teâlâ’nın, katında sizin için neler hazırlandığını bilseydiniz, daha fazla yoksul ve muhtaç olmayı isterdiniz." ( Tirmizî, Zühd, 39) sözleriyle teselli etmiştir. (Buhârî, Rikâk, 17) 2

Aşağıda nakledeceğimiz haber ise, Sevgili Peygamberimiz ve iki güzîde sahabîsinin çektikleri açlığın boyutlarını göstermesi bakımından oldukça mânidardır. Sevgili Peygamberimiz bir gece evinden dışarı çıkmıştı. Bir de baktı ki Ebûbekir ve Ömer de dışarıdalar. Onlara:
"- Bu saatte sizi evinizden dışarı çıkaran sebep nedir?" diye sordu. Onlar:
– Açlık, yâ Resûlallâh! dediler. Peygamberimiz:
"- Gücü ve kudretiyle canımı elinde tutan Allâh’a yemin ederim ki sizi evinizden çıkaran sebep, beni de evimden çıkardı, haydi kalkınız!" buyurdu.. Fakat o zât evinde değildi. Hanımı Resûlullâh’ı görünce:
– Hoş geldiniz, buyurunuz, dedi. Efendimiz:
İkisi de kalkıp Resûl-i Ekrem’le birlikte Ensâr’dan birinin evine geldiler "- Falan nerede?" diye sordu. Kadın:
– Bize tatlı su getirmek için gitti, dedi. Tam o sırada ev sâhibi geldi, onlara şöyle bir baktıktan sonra:
– Allâh’a hamdolsun! Bugün, hiç kimse misafir yönünden benden daha bahtiyar değildir, dedi. Hemen gidip içinde koruğu, olgunu ve yaşı bulunan bir hurma salkımı getirdi:
– Buyurunuz, yiyiniz, dedi ve eline bir bıçak aldı. Resûlullâh Efendimiz:
"- Sağılan hayvanlara sakın dokunma!" dedi. Ev sâhibi onlar için bir koyun kesti. Onlar da koyunun etinden ve hurmadan yediler; tatlı sudan içtiler.. Ebûbekir ve Ömer’e şöyle dedi:
Hepsi yemeğe doyup suya kanınca Fahr-i Cihân Efendimiz, Hz "- Kudretiyle rûhumu elinde tutan Allâh’a yemin ederim ki kıyamet gününde bu nimetlerden sorguya çekileceksiniz. Açlık sizi evinizden çıkardı, sonra evinize dönmeden şu nimetlere kavuştunuz." (Müslim, Eşribe, 140)

Bu hadis-i şerîfte altı çizilmesi gereken önemli bir gerçek vardır: Peygamber Efendimiz’in ihtiyaç içinde olduğunu, kendisine son derece yakın olan Muhâcir ve Ensâr’ın cömert zenginleri dahî bilmemektedir. O, hâlini genellikle hiç kimseye söylemez ve kimseye yük olmak istemezdi. Burada da gördüğümüz gibi, kendisini belki yiyecek bir şey bulurum ümidiyle evinden dışarıya çıkaran açlık, en yakın dostları olan Hz. Ebûbekir ve Ömer’i de evlerinden çıkarmıştı… Onlar şahsî ihtiyaçlarını ve hâllerini başkalarından gizlemeyi tercih ederlerdi. Ancak çok zor durumda kaldıklarında maddî olarak daha iyi durumda olan bir kardeşlerinin kapısını çalmışlardı. Fakat onlardan hiçbiri açlık hâllerini bir başkasına açarak serzenişte bulunmamışlar, yalnızca aynı sıkıntı sebebiyle tevâfuken bir araya gelmişlerdi Zîrâ bütün sahâbe-i kirâm üsve-i hasene olan Efendimiz’in ahlâkı ile ahlâklanmışlardı.

Bununla birlikte Fahr-i Kâinât -sallallâhu aleyhi ve sellem-‘in hayât tarzının temelinde, yokluğa teslîm olmama ve yokluk karşısında bile aynen varlıklı insanlar gibi haysiyetini koruma gayreti bulunmaktadır . Yani onun sünnetinde, yokluk karşısında bir bakıma yıkılan, bunalan, ümitsizliğe kapılan isyankâr ve mutsuz insan tasviri değil, her şeye rağmen ayakta durabilen, metânetli, iyimser ve ümidini yitirmemiş mutlu insan misâli verilmiştir. Zîrâ îsâr, infâk, sabır, şükür, istiğnâ ve tevekkül gibi nebevî hasletler, bu maksada yöneliktir.

Netice itibariyle, Resûlullâh -sallallâhu aleyhi ve sellem- ve ona tâbi olan ashâbın, gerek yokluk gerekse varlık anlarında uzun süreli sıkıntı çekmeleri ve azla yetinmeleri, zühd anlayışlarının dikkat çeken bir yönüdür.