Ergenlikte kızlarda görülen fiziksel değişimler
Kayıtsız Üye
Ergenlikte kızlarda görülen fiziksel değişimler
Cevap: Ergenlikte kızlarda görülen fiziksel değişimler
Desert Rose
Ergenlik kendi başına bir çağ değil çocukluktan erişkinliğe uzanan bir gelişme dönemidir. Herkes kendine özgü bir gelişim çizgisi gösterir. İnsan en hızlı fiziksel gelişimini anne rahminde yaşar. Bunu 0–2 yaşlar arsındaki bebeklik izler. Ardından bir yavaşlama dönemine girilir. Adeta ergenlik dönemi için güç toplamaktadır beden. Ergenlikle birlikte fiziksel gelişim birden hızlanır. Buna bir de psikolojik değişimler eklenir.
Ergenlik, kızlarda 8–13, erkelerde 10–15 yaşlarında başlar. Ergenlik sürecine girişi başlatan beyinde yer alan hipotalamustur. Vücut belirli bir olgunlaşma düzeyine geldiğinde beyinden, yine beyinin bir parçası olan "hipotalamus"a sinirsel iletiler gider ve hipotalamus, "hipofiz" adı verilen salgı bezini uyarıcı bir hormon salgılar.
Hipotalamus, tüm yaşam boyunca vücüttaki hormon üretimini yönetir. Kızlarda ve erkelerde farklı hormanlar farklı miktarlarda üretilir. Bu dönemde oluşan değişiklikler sonucunda insan vücudu üreme yeteneği kazanır. Ergenin bu yaşta gördüğü değişikliklerin doğal olduğu kendisine anlatılmalıdır.
İki ayrı cinsiyette olmanın ve dolayısıyla cinselliğin çok doğal bir gelişim olduğu, yaşamı anlamlandıran, haz veren ayrılmaz bir bütünün parçası olduğu açıklanmalıdır.
Kızlarda yaşanan vücut gelişim ve değişim süreci:
• Göğüslerde büyümenin başlaması
• Genital bölgede kıllanma
• Vücut ölçülerinde hızlı artış
• Koltuk altında kıllanma
• Reglin başlaması (Adet görme)
•Kalçaların genişlemesi (Belin incelmeye başlaması ve leğen kemiklerinin şekillenmesi ve yağ birikimi)
Memelerin büyümesi ergenliğin ilk belirtisidir. Genellikle 10 yaşlarında başlar. Seyrek olarak başlangıçta büyüme tek taraflı olabilir. Bazen memelerde ağrı hissedilebilir.
Memelerin büyümeye başladığı sıralarda cinsel bölgede ve bir süre sonra da koltuk altı bölgesinde kıllanma başlar. Memelerin büyümeye başlamasıyla boy büyümesi de hızlanır, bu hızlı büyüme bir yıl kadar sürer. On üç yaşında bir genç kızın memelerinde gelişme belirtisi görülmüyorsa bir hekime danışılmalıdır. Vajende oluşan beyaz bir akıntı da ilk belirtilerdendir. Bu yaşta kız çocuk külotunda beyaz lekeler görebilir. Genç kız, giderek belinin inceldiğini, kalçalarının biraz genişlediğini, saçlarının ve derisinin daha yağlı olduğunu fark edebilir. Sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir. Cildini korumak için ergenlik yaşlarında cilt temizliği gence öğretilmelidir.
Adet Görme (Menstrüasyon, Regl olma)
Adet görme uterustan (rahim) belirli aralıklarla kanama olmasıdır. Adet, doğurganlık özelliğinin ilk belirtisi olarak kabul edilir. Bazı kız çocuklarında adet günleri yaklaştıkça karın ve sırt ağrıları olabilir.
Adet, göğüslerin büyümeye başlamasından 1,5-2 yıl sonra, 12-13 yaşlarda başlar.
Ancak 9 yaşında adet görenler olabildiği gibi, 15 yaşında hala adetleri başlamamış kızlar da vardır. Bu nedenle ergene arkadaşlarından daha erken yaşta adet görmeye başlamışsa ya da henüz adet görmemişse kaygılanmaması gerektiği söylenmelidir.
16 yaşını tamamladığı halde adet görmeyen genç kızlar için hekime danışılmalıdır.
Adet görme ve yumurtlamanın oluşması
Pek çok genç kızda ilk adetler, henüz yumurta hücreleri tam olgunlaşmadan ve yumurtlama (ovülasyon) olmadan başlar. Bu yumurtasız adet dönemi 1-2 yıl kadar sürebilir. Genellikle bu başlangıç döneminde adetler düzensizdir.
Adet döngüsü (siklusu)
Adet kanamasının süresi genellikle 4-5 gündür; 2 ile 7 gün arasında değişebilir. Bu kanama dönemine adet (menstrüasyon, regl) denir.
Bu döngünün süresi, adet görme aralıkları, kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bazı kızlar 21 günde bir, bazıları ise 35 günde bir adet görebilirler.
Adet döngüsünde düzensizlik nedenleri
Başlangıçta ergenin menstrüasyon (yumurtlama)döngüsü düzenli değilse, endişelenmemesi söylenmelidir. Bu düzensizlik 1 yıl, hatta 2 yıl sürebilir. Daha sonra da zaman zaman düzensizlik olabilir.
Adetin başlama belirtileri
Bazı genç kızlar adet göreceğini önceden anlayabilir. Kendisini hasta ya da neşesiz hissedebilir. Göğüsleri şiş ve duyarlı olabilir. Kramp şeklinde alt karın ağrıları ya da sırt ağrıları olabilir. Bu ağrılar, kanama başladıktan sonra da bir süre devam edebilir ve bazen ilaç almayı gerektirecek kadar şiddetli olabilir.
Tüm adet döneminde atılan kan ve doku, birlikte yaklaşık bir çay bardağı kadardır (120 ml.). Bunun az bir kısmı kandır.
Kadın Üreme Sistemi
Dış Cinsel Organlar: Vajina girişi, klitoris, büyük ve küçük dudaklardan oluşur. Vajina ve klitoris arasında idrar deliği, vajinanın arkasında da anüs yer alır.
İç Cinsel Organlar: Vajina, Rahim (uterus), yumurtalıklar (overler), ve tüplerden (rahim kanalları) oluşmaktadır.
Vajina: Vajina, yukarı doğru uyanarak rahim ağzı ile birleşen yaklaşık 10 cm uzunluğunda bir kanaldır. Vajinanın ileri derecede esneyebilme özelliği mevcuttur.
Zar (Himen): Vajina girişinden hemen sonra bağ dokusu ve damarlardan oluşan ince bir zardır. Zarın ortası adet kanamasının dışarı atılmasını sağlayacak biçimde açıktır. İlk cinsel ilişki sırasında zarda zedelenme olur ve bir miktar kanama görülür. Ancak bazı zarlar ileri derecede esnek olur ve cinsel ilişkiye rağmen kanamayabilir.
Erkeklerde yaşanan vücut gelişim ve değişim süreci:
Erkeklerde ergenliğin ilk belirtisi testislerin büyümesidir. Bu değişiklik genellikle 11,5-12 yaşlarında başlar. Bundan yaklaşık 1 yıl sonra cinsel bölgede kıllanma, peniste büyüme farkedilir.
Yine 13-13,5 yaşlarında sesi kalınlaşır, gırtlağındaki kıkırdak dokuda bir çıkıntı oluşur.
Yine aynı yaşlarda dudakların üzerinde, daha sonra yüzde, vücutta kıllanma başlar.
Ayaklar büyür, bacaklar ve kollar uzar, 13-15 yaş arasında boy hızla uzar. Deri ve saçlar yağlanır, yüzünde sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir. Kasları geliştiği için daha güçlü olduğunu hisseder.
Ergenliğin başlama yaşı, kızlarda olduğu gibi, erkeklerde de çok değişkendir. Ergenliğin gecikmesine erkeklerde oldukça sık rastlanır.
13-14 yaşlarına kadar hiçbir ergenlik belirtisi ortaya çıkmayan, bu nedenle boyu yaşdaşlarına göre küçük ve görünüşü de çocuksu ofan birçok sağlıklı erkek çocuk vardır.
Arkadaşlarında ergenlik belirtileri başlamış, kendi vücudunda henüz bir değişiklik olmayan erkek çocuğun kaygılanmaması için gecikmenin doğal olduğu kendisine anlatılmalıdır. O’na, her bireyin farklı olduğu, vücudunun kendine en uygun bir zamanda olgunlaşacağı söylenmelidir.
Peniste Sertleşme ve Boşalma
Penis içerisinde süngere benzeyen bir yapı vardır. Sünger nasıl suyu içine çekerek emerse, penisteki süngere benzer yapı da içinde bulunan damarlardan kan çekerek şişer, sertleşir. Ergenlik dönemine giren erkeklerde olmadık yerde ve beklenmedik durumlarda penis sertleşmesi yaşanabilir. Erkek tohum hücreleri (sperm) ergenlik dönemiyle çoğalmaya başlar. Sperm yumurtanın döllenmesi ve bebek oluşumu için gereklidir. Penis sertleşmesi sonrasında çok sayıda sperm boşaltılabilir. Sperm hücreleri meninin yalnızca küçük bir bölümünü oluşturduğu halde tek bir boşalmada 500 milyon kadar sperm hücresi bulunur. Cinsel ilişki sonucunda bu hücrelerden tek bir tanesi yumurtaya ulaşarak döllemeyi başarabilir. Genç yaşlarda sperm boşaltma işi sık yaşanır ancak yaş ilerledikçe azalır. Bu olayların gerçekleşmesi hormonlara bağlıdır.
Islak rüyalar
Bu yaştaki ergene, bazı sabahlar yatağını meni ile ıslanmış bulacağını anlatma zamanı gelmiştir. Bu ıslaklığın, cinsel ilişkide olduğu gibi herhangi bir uyarı ile oluşabilen ereksiyon sonucu görülen meni salgısı olduğu kendisine anlatılmalıdır.
Bu salgı canlı spermler içerir ve cinsel üretkenliğin başladığının göstergesidir. Bütün bunlar, üreme organlarının geliştiğini ve ergenin erişkin bir erkek olmaya başladığını gösteren belirtilerdir. Bu gelişme, genellikle 18-20 yaşlarına kadar belirginleşerek devam eder.
Ses Değişimi
Erkek çocuklarda ergenlikle birlikte seste de değişimler görülür. Gırtlak kıkırdağı öne doğru çıkar, ses kalınlaşır. Önce ses çatallanır ve çatlar. Ses telleri de bedenin diğer bölümleri gibi gelişmektedir. Sesin tonu ses tellerinin uzunluğuna ve gırtlak yapısına bağlıdır. Bu nedenle büyüme süresince seste çatallanma görülebilmektedir.
KıllanmaKoltuk altı, genital bölge, yüz, kol ve bacaklarda kıllanma başlar. Genellikle sakallar ergenliğin sonuna kadar belirmez. Başlangıçta tüy şeklinde olan sakallar zmanla ve traş edilmeyle sertleşir.
Erkek Üreme Sistemi
Penis: İdrarın ve spermlerin dışarı boşalmasını sağlar.
Strotum (torbalar): Penisin altında yer alan, testisleri saran ve koruyan torba şaklindeki deri parçasıdır.
Testis: Strotumun içinde yer alan, içinde erke tohum hücreleri bulunan iki organdır. Testesteron ve sperm üretir.
Prostat: Spermleri taşıyan sıvıyı salgılayan bir bezdir.