Abese suresi 17. ayet: Kahrolası insan! Ne inkârcıdır!
Muhasibi
Kahrolası insan! Ne inkârcıdır!
Cevap: Abese suresi 17. ayet:Kahrolası insan! Ne inkârcıdır!
Ecrinim
Ayetin Arapçası
قُتِلَ الْإِنسَانُ مَا أَكْفَرَهُ
Kutilel insânu mâ ekferah(ekferahu).
Cevap: Abese suresi 17. ayet:Kahrolası insan! Ne inkârcıdır!
Hoca
Nankör İnsan
"O, kahredilesi insan; ne nankördür o…" (Abese, 17).
Bu ayetle ilgili birkaç mesele vardır:[23]
Birinci Mesele
Bil ki, Allah Teâlâ, bu sûreye, Kureyş’in ileri gelenlerinin müslüman fakirlere üstün tutulduğunu anlatan kıssa ile başlayınca, mü’min kullarını bu durumdan teaccübte bulunmaya çağırarak, sanki şöyle denilmek istenmiştir: "İnsanoğlunun mebdei, necis bir nutfe, sonu, dağılıp kokmuş bir cîfe (leş) olduğu ve o, bu iki nokta arasında ipi sırtında bir hamal olduğuna göre, onun kendini beğenmesi ve kendini üstün görmesine ne gerekçe, ne sebep var ki?!.." İşte bu sebeple Cenâb-ı Hak, bunların hem kendilerini beğenmelerine, hem de, inkarlarına ilaç olacak devadan bahsetmiştir. Çünkü, insanın yaratılışı, hem, Yaratıcı’nın varlığına, hem de öldükten sonra dirilme, haşr ve neşr fikrine istidlalde bulunulabilecek bir niteliktedir.[24]
Nüzul Sebebi
Müfessirler, bu ayetin, Utbe İbn Ebî Leheb hakkında nazil olduğunu söylemişlerdir. Bazı kimseler de, buradaki ayette geçen insan sözü ile, kendileri yüzünden Allah’ın Resulünün İbn Ümmü Mektûm’u bırakıp da kendilerine yöneldiği kimselerin kastedildiğini söylemişlerdir. Diğer bir kısım alim de, "Hayır tam aksine, ayetin ifadesiyle, zenginlik ve fakirlik sebebiyle fakire üstünlük taslayan her zenginin zemmedilmesi kastedilmiştir" demişlerdir ki, bunun delilleri şunlardır:
1) Allah Teâlâ bu kimseleri, kendilerini üstün görmeleri yüzünden kınamıştır. Binâenaleyh, illetin (gerekçenin) genel ve umumî olması sebebiyle, hükmün de genel ve umumî olması gerekir.
2) Cenâb-ı Hak, Kendisinin de, "Bir damla sudan yarattı da onu biçimine koydu… Sonra onu öldürüp kabre soktu…"(Abese, 19.21) buyurduğu gibi, insanın, hem başlangıçtaki hem de neticedeki halinin hakirliği ve zeliltiği sebebiyle bu kibirlenenlerin yolunu ve takip ettikleri yöntemi tasvib etmemiştir. Binâenaleyh, bu men ve alıkoymanın umumî olması, hükmün de umumî olmasını gerektirir.
3) Lafız da muhtemelken, lafzı, daha çok mana ve hüküm ifade eden başka bir manaya yormak gerekir. Binâenaleyh, o lafzı bu anlama hamletmek gerekir.[25]
Üçüncü Mesele
cümlesi bir beddua olup, bu, Arapların yapmış olduğu en kötü beddualardandır. Zira, ölüm, dünyadaki belaların en zirvesidir."Ne nankördür!" cümlesi de, bu insanın, alabildiğine bir nankörlük içinde bulunmasından dolayı hayret ve teaccüb ifade eden bir ifadedir. O halde bu demektir ki, ifâdesi, onların, ilahi ceza türlerinin en büyüğüne müstehak olduklarına, ifâdesi de, o insanın yaptığı bu hareketin, en çirkin ve en yadırganacak bir hareket tarzı olduğuna dikkat çekmektedir.
İmdi şayet, "Beddua, ancak aciz kimselerin işidir. Herşeye kadir olan zata ise, bu nasıl uygun düşer? Teaccüb de, bir şeyin sebebini bilmeyen bir kimsenin yapacağı bir iş olup, ona uygun düşer. Şu halde, her şeyi bilen yüce Allah’a bu nasıl uygun düşer?" denilirse, buna şu şekilde cevap verebiliriz: Bu, Arapça’nın üslubu üzere gelmiş olan bir ifade olup, bunun hakikati şudur: Allah Teâlâ, böylece, bu ifade ile, onların, çirkin olan şeylerin en büyüğünü işlemeleri sebebiyle ceza çeşitlerinin en büyüğüne müstehak olduklarını beyan buyurmuştur.
Bil ki, her muhdes varlığın, başı, ortası ve akibeti olmak üzere, üç mertebesi vardır. Ve Allah Teâlâ, insanın bu üç mertebesine de burada yer vermiştir.
Birinci Mertebe: Bu, Cenâb-ı Hakk’ın, "Onu hangi şeyden yaraffı" (Abese, 18) ayetinin İfade ettiği husustur. Bu, bir istifham olup, maksadı ise, o insanın, alabildiğine hakir olduğunu belirtmektir.[26]
Cevap: Abese suresi 17. ayet: Kahrolası insan! Ne inkârcıdır!
Amine
Muhasibi, Ecrinimm ve mum hoca paylaşımlarınız için Allah c.c razı olsun.
abese 17, kahrolası insan ne kadar da nankördür, kahrolası insan ne kadarda nankör