Oruçlu iken mekruh olmayan ve mekruh olan şeyler
suara
Bazı âlimlere göre, oruçlu bir kimsenin yaş ve kuru misvak kullanmasında bir sakınca yoktur. Fakat İmam Ebu Yusuf’a göre su ile ıslatılmış bir misvakı kullanmak mekruhtur.
İmam Şafiî’ye göre, öğleden sonra misvak kullanılması mekruhtur. . İhtiyata uygun olan, oruçlu iken hiç misvak kullanmamaktır.
Oruçlu kimsenin istincada (büyük abdest temizliğinde) ve abdest alırken ağzına, burnuna su verirken aşırı gitmesi, fazla su doldurup taşırması mekruhtur.
Oruçlunun bir özrü bulunmaksızın pişirilen yemeği yalnız ağzı ile tatması mekruhtur. Bir kocanın kötü huylu olması, karısı için bir özürdür, böyle bir kadın, pişireceği yemeğin, yutmaksızın, tadına ve tuzuna bakabilir.
Oruçlu bir kimsenin satın alacağı bal ve yağ gibi şeylerin iyi olup olmadığını anlamak için yalnız ağzı ile onlardan tatması mekruhtur. Bir görüşe göre, muhakkak satın alınması gerekiyorsa yahut aldanmaktan korkuluyorsa, boğaza kaçırmamak şartı ile tadına bakılmasında bir mahzur yoktur.
Oruçlu kimsenin, sakız çiğnemesi caiz değildir.
Oruçlunun kan aldırması, orucunu koruyamayacak şekilde zayıf düşmesinden korkulursa mekruhtur, böyle bir durum söz konusu değilse mekruh olmaz. Bununla beraber bu işi iftardan sonraya bırakmak yerinde bir davranış olur.
Ramazanda harareti azaltıp serinlenmek için ağza ve buruna su almak ve soğuk su ile yıkanmak, İmamı Azam’a göre mekruhtur. Çünkü bu şekilde davranılması, yapılan ibadetten bir sıkılma, bir daralma göstermek demektir. İmam Ebû Yûsuf’a göre, böyle yapmak mekruh değildir. Zira böyle yapmakla ibadete yardım edilmiş ve tabiî olarak sıkıntı giderilmiş olur. Fetva da buna göredir.
Kendine güvenemeyen bir oruçlunun zevcesini öpmesi ve okşaması mekruhtur.
Oruçlu kimsenin cünüb olarak sabahlaması veya gündüzün uyuyup ihtilam olması orucuna zarar vermez. Fakat mümkün olduğu halde geceleyin yıkanmamak mekruhtur.
Oruçlu kimsenin gül ve misk gibi kokuları koklaması da mekruh değildir. Sürme çekmesi, bıyık yağı kullanması da mekruh değildir.
Ancak erkeklerin süs maksadı ile sürme çekmeleri ve bıyıklarına yağ sürmeleri mekruhtur
Oruç tutanlara mekruh olan şeyler
LeoparGS
Oruç tutanlara mekruh olan şeyler
Oruçlu insan bazı şeylerden uzak kalmalıdır. Çünkü tuttuğu orucunu bu gibi şeyler bozmasa da mekruh hale getirir, güzel orucunu sevimsiz duruma düşürebilir. Bu gibi hareketler kitaplarımızın (mekruhlar) kısmında sıralanmıştır. Bunlardan bazılarını arz edelim:
1 Oruçlu kimse herhangi bir maddenin tadına, tuzuna bakma konusunda dikkatli olmalı, daha doğrusu bakmamalıdır. Şayet bir gıda maddesinin tadına, tuzuna, dil ucuyla bakarsa hemen tükürmeli, asla boğazından aşağıya tadının kaçmasına sebep olmamalıdır. Zira dil ucuyla bakılır da tükürülürse bir şey lazım gelmezken, boğazdan aşağıya tad, ya da bakılan şeyin parçası kaçarsa oruç bozulur. Hata ile olursa kaza gerekir, kasten olursa kaza da kurtarmaz, iki ay keffaret orucu icap eder. Bundan dolayı beyi huysuzluk eden hanımlar yemek pişirirken dil ucuyla yemeğin tadına bakacak olurlarsa hemen tükürmeli, boğazdan aşağıya tadın, yahut da yemeğin parçasının inmesine sebep olmamalılar. Şayet böyle bir kaçma olursa; bu, hata ile olursa kaza gerekir, kasten olursa kaza da kurtarmaz keffaret bile icap edebilir. Bunu böyle bilen beyler, iftar yemeğindeki tatsızlık, tuzsuzluk durumlarını hoş karşılamalı, itham işareti olacak sözlerden uzak kalmalılar.
2Sahurda yemeği fazla yiyip gündüz acıkmamayı düşünmek de mekruhlardandır. Orucun bir hikmeti de acıkmak, susamak, nefsi terbiye edip iradeyi kuvvetlendirmektir. Acıkmamayı temin için fazla yemek ise bu hikmeti önler, iradeyi kuvvetlendirme gibi neticeye mani olur. Bu sebeple makbul oruç, hiç acıkılmayan, susanmayan oruç değildir. Aksine acıkılan, susanan, zorluk çekilen oruçtur. Allah için acıkmak, susamak, zorlukları göze almak iman alametidir.
3 Oruçlunun diş çektirmesi halinde durumuna bakılır. Şayet iğne ile diş diplerinden vücuda ilaç zerk edilmişse oruç bozulur. Kan yutması halinde de oruç bozulur. Bu tehlikelerden uzak kalmak için dişle ilgili tedavileri iftardan sonraya bırakmak uygun olur.
4 Sakız çiğnemek orucu bozar mı, bozmaz mı? Çiğnenen sakızın durumuna göre değişir. Sakızda şeker varsa, çiğnerken eriyip tadı boğazdan aşağıya gidiyorsa orucu bozar. Yahut da sakızın parçaları boğazdan aşağıya kaçarsa yine oruç bozulur. Eğer sakızda boğazdan içeriye giden bir şey yoksa oruç bozulmaz, ama mekruhluktan da kurtulamaz.
5 Oruçlu kimsenin ihtiyaç halinde kan vermesi orucuna mani değildir. Kanı verdiği halde orucuna devam eder, bozmaz. Ancak ciddî bir ihtiyaç olmadığı halde fazla kan verip de oruç tutamaz hale gelmek mekruhtur.
6 Gül koklamak, temiz esans sürünmek orucu bozmaz, mekruh da olmaz. Nitekim misvak kullanmak da orucu bozmayıp mekruh da olmayacağı gibi oruçlu bulunması yüzünden meydana gelen ağız kokusunu önlemek için ağızda su çalkalamak da orucu bozmaz. Yeter ki, boğazdan aşağıya su kaçırma tehlikesiyle karşılaşılmasın.
7 Tiryakinin sigara dumanı koklaması da kastî olup olmayışına bakar. Şayet bulunulan yerde içilen sigaranın dumanından kurtulmak mümkün olmuyor da, bu yüzden tiryaki sigara dumanını istemeyerek koklamış oluyorsa orucu bozulmaz. Ancak isteyerek dumanı nefesliyor, kendine doğru çekiyorsa bunda kasıt vardır. Orucunu bozulmaktan kurtaramaz. Demek ki, bilhassa tiryakiler sigara dumanı bulunan yerlerden uzak kalmalı, bu mümkün değilse dumanı istekle nefesler duruma girmekten mutlaka çekinmelidir.
Oruçlu kimseye şu üç şey müstehaptır. Yani sevaplıdır
1- Gece sahura kalkıp az da olsa bir şeyler yiyip, içmek.
2- Sahuru geciktirerek imsaka yakın şekilde yapıp, arkasından da namazı kılmak.
3- Akşam iftarda ise acele etmek. Namaz kıldıktan sonra hemen iftar etmek… Yahut da namazdan önce bir şey yiyerek orucu açıp sofrayı namazdan sonraya bırakmak.
AHMED ŞAHİN
orucu mekruh eden durumlar, oruçlu iken mekruh olan şeyler, orucu mekruh eden şeyler