Şafii ve Hanefi mezheplerinde cenaze namazı nasıl kılınır.?
Kayıtsız Üye
Şafii ve Hanefi mezheplerinde cenaze namazı nasıl kılınır.?
Cevap: Şafii ve Hanefi mezheplerinde cenaze namazı nasıl kılınır.?
Desert Rose
CENAZE NAMAZI
A) Hükmü Cenaze namazı farz-ı kifâyedir. Bir kişi dahi kılarsa toplumdaki diğer bireyler bu yükümlülükten kurtulurlar. Ama sevabını da sadece kılan kişi kazanır. Cenaze namazı sadece bu ümmete mahsus bir namazdır. Sevgili Peygamberimiz (s.a.v), Habeş Kralı Necâşî’nin namazını kılmış, ölen çocukların ve düşüklerin de cenaze namazlarının kılınmasını emretmiştir. Kendileri ebediyet yurduna göçtüklerinde sahâbîler de onun cenaze namazını kılmışlardır.
B) Kılınışı Cenaze namazını kılan kişi imam olsun münferit olsun, cenaze eğer erkekse baş hizasında, kadın veya erselik ise kuyruk sokumu hizasında durmalıdır. Sonra "Allah rızâsı için farz-ı kifâye olarak şu ölünün (ölüler birden fazlaysa ‘şu ölülerin’) cenaze namazını kılmaya niyet ettim" diyerek niyet edilir. Hanefî mezhebine göre her ölü için ayrı ayrı cenaze namazı kılınması gerekir. Ölünün erkek veya kadın olduğunun belirtilmesi şart değildir. Cemaatte bulunanlar da imama uymaya niyet etmelidir. Niyetin hemen ardından eller kaldırılarak Allahüekber deyip iftitah tekbiri alınır ve eller göbekle göğüs arasında biraz sola kaydırılmış vaziyette sağ el sol elin üzerine konarak bağlanır. Cenaze namazı kılan kişinin her tekbir alışta Hanefîler’in aksine ellerini kaldırması sünnettir. Tekbirlerden sonra eller yine göğsün altında bağlanır, iftitah duası okunmaksızın eûzü besmele çekilerek Fatiha okunur. Hanefi mezhebine göre cenaze namazında iftitah tekbiri alındıktan sonra Fatiha yerine Sübhâneke duası okunur. Fâtiha’dan sonra ikinci defa Allahüekber diyerek tekbir alınır ve ardından şu salât okunur: Bundan sonra üçüncü defa Allahüekber diyerek tekbir alınır ve ardından ölü için âhiretle ilgili herhangi bir dua okunur.Namaz kılmakta olan kişi, müminler için dua eder de özellikle hazırda bulunan ölü için dua etmezse bu, dua rüknünün yerine getirilmiş olması için yeterli olmaz. Ancak hazırdaki ölüçocuk ise, onun için dua edilmese de sakıncası yoktur. Çünkü o masum ve günahsızdır. Bu durumda ölüçocuğun anne ve babası için dua etmek de yeterli olur. Dua ederken rahmet ve mağfiret gibi uhrevî isteklerde bulunmalıdır. Ölü bulûğa erip ölünceye kadar aynı halde kalan bir deli veya çocuk gibi mükellef olmayan biri olsa bile kendisi için âhiretle ilgili dualar edilmelidir. Duada belli kelime ve kalıplara bağlı kalma zorunluluğu yoktur. Vaktin uzaması nedeniyle cenazenin kokacağından korkulmaz-sa, en faziletlisi, aşağıdaki şu meşhur duanın okunmasıdır. Ama kokusunun bozulmasından korkulursa, duanın en azı ile yetinmek gerekir. Meşhur dua şuduruayı okuyan kişi, namazını kılmakta olduğu cenaze veya cenazelerin durumuna göre kelimeleri müzekker müennes, müfred, tesniye veya cemi kalıplarına göre okumalıdır. Küçük bir çocuğun cenaze namazını kılmaktay-sa, mezkûr duanın yerine şu duayı okuyabilir "Arşı taşıyanlar ve onun çevresinde bulunanlar (melekler) rablerini hamd ederek teşbih ederler, O’na inanırlar ve inananlar için (şöyle diyerek) bağışlanma dilerler: Ey rabbimizl Senin rahmetin ve ilmin her şeyi kuşatmıştır. O halde tövbe eden ve senin yoluna uyanları bağışla ve onları cehennem azabından koru."(Mü’min 40/7.) Bundan sonra da sağında bulunanlara selâm vermeye niyet ederek ilk selâmı verir, sonra da solunda bulunanlara selâm vermeye niyet ederek ikinci selâmı verir. C) Cenaze Namazının Rükünleri Cenaze namazının eksiksiz olarak kılınmış sayılabilmesi için, yerine getirilmesi gereken bazı rükünler vardır. Bunlardan biri yerine getirilmediği takdirde namaz bâtıl olur. Bu rükünleri şöyle sıralayabiliriz:
1. Niyet.
2. Dört tekbir. Bunlara iftitah tekbiri de dahildir.
3. Kıyam. Ayakta durmaya muktedir olan kişinin bu namazı başından sonuna kadar ayakta kılması farzdır.
4. iftitah tekbirinden sonra Fatiha okumak. Bunun herhangi bir tekbirden sonra okunması caiz ise de iftitah tekbirinden sonra okunması daha faziletlidir. Tekbirlerden herhangi birinden sonra Fatiha’ya başlanırsa tamamlanması icap eder. Artık kesilmesi veya bir sonraki tekbirden sonraya ertelenmesi câiz olmaz. Okumaya başlandıktan sonra kesilir veya ertelenirse namaz bâtıl olur. Bu hususta mesbûk olanla olmayan arasında fark yoktur. 5. ikinci tekbirden sonra Peygamber Efendimiz’e (s.a.v) salâtü selâm getirmek. Hanefi mezhebine göre cenaze namazının ikinci tekbirinden sonra Peygamber Efendimiz’e (s.a.v) salâtü selâm getirmek sünnettir, rükün değildir. 6. Üçüncü tekbirden sonra ölü için dua etmek. 7. Dördüncü tekbirden sonra selâm vermek.
D) Cenaze Namazının Şartlan Cenaze namazının bazışartları vardır. Bu şartlarışöyle sıralayabiliriz:
1. Cenaze, müslüman biri olmalıdır. Gayri müslim ölüüzerine namaz kılmak câiz değildir. Gayri müslimler için cenaze namazı kılmak, şu âyet-i kerîme ile yasaklanmıştır: "Onlardan ölen hiçbirine asla namaz kılma ve kabrinin başında durma. Çünkü onlar Allah’ı ve Resûlü’nü inkâr ettiler ve fâsık olarak öldüler."(Tevbe 9/84.)
2. Cenaze temizlenmiş olmalıdır. Cenaze yıkanmadan veya teyemmüm ettirilmeden namazını kılmak câiz olmaz.
3. Cenaze, namazını kılacak cemaatin ön tarafında bulunmalıdır. Cemaatin arkasında bulunan cenazenin namazını kılmak câiz olmaz.
4. Cenaze şehid olmamalıdır. Şehidin yıkanması yasaklandığından dolayı, cenaze namazı da kılınmaz.Hanefi mezhebine göre şehid yıkanmaz ama cenaze namazının kılınması gerekir.
5. Cenazenin cesedinin hazırda bulunan kısmı, yıkanması gerekli kısım kadar olmalıdır. Yıkanması gereken düşüklerin üzerine cenaze namazı kılmak farzdır. Cenaze namazını kılacak olan kişiyi ilgilendiren şartlara gelince bunlar; diğer namazların niyet, taharet, kıbleye yönelme ve avret yerlerini kapatma gibi şartlardır.
E) Cenaze Namazının Sünnetleri Cenaze namazının sünnetlerini şöyle sıralayabiliriz:
1. Fâtiha’dan önce eûzü besmele çekilmeli, Fâtiha’dan sonra âmin denmeli, geceleyin kılınsa bile bu namazda kıraat sessizce yapılmalıdır. Ancak imam veya mübelliğ, gerekli gördüklerinde tekbirleri ve selâmı sesli olarak yerine getirirler.
2. Bu namaz cemaatle kılınmalıdır. Mümkün olduğu takdirde cemaat üç saftan teşekkül etmelidir. Nitekim bir hadis-i şeriflerinde sevgili Peygamberimiz şöyle buyurmuştur: "Üzerine üç saf cemaatin cenaze namazı kıldığı kişinin günahları bağışlanır."(Ebû Davud, Cenâiz, 40.)İmamla birlikte olsa dahi saf, en az iki kişiden teşekkül etmelidir. Bu durumda imamın ve kendisine uyan kişinin aynıçizgide durması mekruh olmamaktadır.
3. Sevgili Peygamberimiz’e salâtın en mükemmeli okunmalıdır. Bu salavat şudur:
4. Kendilerine selâm okumaksızın sevgili Peygamberimiz’in âline salât okumak 5. Sevgili Peygamberimiz’e salât okumadan önce hamdetmek.
6. Salat okuduktan sonra mümin erkeklerle mümin kadınlara duada bulunmak.
7. Cenaze namazıyla ilgili olarak nakledilen duayı okumak. 8. Birinciden sonra ikinci selâmı da vermek. 9. Dördüncü tekbirden sonra ve selâm vermezden önce şu duayı okumak (bk. yukarıda "Allahumme la tahrimna" ile başlayan dua). Bundan sonra da şu âyet-i kerîmeyi okumak (bk. yukarıda "Ellezine yehmilune" ile başlayan ayet). "Arşı taşıyanlar ve onun çevresinde bulunanlar (melekler) rablerini ham-dederek teşbih ederler. O’na inanırlar ve inananlar için (şöyle diyerek) bağışlanma dilerler: Ey rabbimiz! Senin rahmetin ve ilmin her şeyi kuşatmıştır. O halde tövbe eden ve senin yoluna uyanları bağışla ve onları cehennem azabından koru."(Mü’min 40/7.)
10. İmam veya yalnız başına kılan kişi, erkek ölünün başı hizasında, kadın veya erselik ölünün ise kuyruk sokumu hizasında durmalıdır.
11. Her tekbir esnasında eller kaldırılmalı ve göğüs altında bağlanmalıdır.Hanefî mezhebine göre cenaze namazında tekbir alınırken eller kaldırılmaz.12. Cenaze, cemaate sonradan katılanların namazlarını tamamlamalarına kadar yerinde bekletilmelidir.
13. Sonradan gelenlerin, cemaatten sonra cenaze üzerine namaz kılmaları sünnete uygundur. Ama önce kılmış olanların tekrar kılmaları mekruhtur.
14. Cenaze namazında iftitah duası ve zamm-ı sûre okunmamalıdır. 15. Cenaze kefenlenmeden önce namazını kılmak mekruhtur.
F) Cenaze Namazını Kıldırmada Öncelikli Olanlar Cenaze namazını kıldırmada öncelik, ölünün babasına, dedesine ve ne kadar geriye doğru gitse de ölünün baba tarafına verilir. Sonra öz kardeşine, sonra baba bir kardeşine, sonra öz kardeşinin oğluna, sonra baba bir kardeşinin oğluna verilir ve bu hususta mirasçı olmadaki öncelik sırası nazarı itibara alınır. Bunlardan sonra ölünün asebesi, (Asebe: Kişinin baba tarafından gelen ama mirasta belli bir hissesi bulunmayan akrabası demektir.) bunlar da yoksa en büyük devlet yetkilisi veya vekili, sonra yakınlık derecelerine göre ana tarafından olan yakınları namaz kıldırmada öncelik hakkına sahip olurlar. Meselâ ölünün iki oğlu bir arada bulunursa, şayet gayri müslim kökenli iseler, islâm’a önce girmiş olup adaletli olanı, sonra fıkhı en iyi bileni, sonra kıraati daha düzgün olanı, sonra takvası daha fazla olanı tercih edilir. Ölünün bu sayılan kimselere nisbetle öne geçip namaz kıldırma önceliği bulunmayan bir kişinin, kendisinin cenaze namazını kıldırmasına ilişkin bir vasiyeti olsa bile bu vasiyeti yerine getirilmez. İmamın namaz tekbirlerinin sayısını artırması veya eksiltmesi Cenaze namazını kıldırmakta olan imam dörtten fazla tekbir alırsa, arkasındaki cemaat bu hususta kendisine uymaz. Aksine kendisinden ayrılmaya kalben niyet edip ondan önce selâm verir ya da onu bekler ve onunla birlikte selâm verir. Ama bu durumda imamı bekleyip onunla birlikte selâm vermesi daha faziletli olur. Her iki durumda da her ikisinin namazı sahih olur. Ancak imam zâid tekbirlerde ellerini üç defa peş peşe kaldırırsa, kendisinin namazı ve kendisini bekledikleri takdirde cemaatin namazı bâtıl olur. Eğer tekbirleri dörtten eksik alır ve bunu kasıtlı olarak yaparsa, hem kendisinin hem de cemaatin namazı bâtıl olur. Bu eksiltme sehiv nedeniyle olursa, eksiklik ikmal edilir. Şu da var ki, bu namazda sehiv secdesi yapılmaz. Cenaze namazına başlandıktan sonra cemaate yetişenler İmama tâbi olarak cenaze namazını kılmak isteyen kişi, cemaate geldiğinde imamın birinci veya ikinci tekbiri alıp da bunlardan sonra okunması gereken sûre veya salâtla meşgul olduğunu görürse, imamın üçüncü tekbiri almasını beklemeden hemen namaza başlar. Ancak yalnız başına kılıyormuş-çasına namaza devam ederek birinci tekbiri alır. Sonra da Fâtiha’yı, imamın müteakip tekbiri almasına dek okuyabildiği kadar okuyup tekbir aldıktan sonra Peygamber Efendimiz’e salâtü selâmda bulunur ve namaza bu şekilde devam eder. İmamın selâm vermesinden sonra, eksik kalmış olan kısmı anlatıldığışekilde tamamlar. Eksikleri tamamlarken cenazenin yerinden kaldırılmış olması veya yerinde bırakılmış olması bu hükmü değiştirmez. Eğer kendisi iftitah tekbirini aldıktan sonra henüz Fâtiha’dan bir şey okuyamadan imam üçüncü tekbiri alırsa, kendisi de imamla birlikte tekbir alır ve Fâtiha’sını da imam üstlenir. Hanefi mezhebine göre imam cenaze namazına durduktan sonra biri gelip kendisine tâbi olmak isterse, hemen tekbir almayıp imamı bekler. Müteakip tekbirleri imamla birlikte alır. imamı beklemeyip tekbir alırsa namazı fâsid olmaz ama bu tekbiri de geçerli olmaz, imamın selâmından sonra cenaze hemen kaldırılmazsa, yetişemediği tekbirleri alır. Ancak cenaze hemen kaldırılırsa, yetişemediği tekbirleri almayıp selâm verir.İmamın dördüncü tekbiri almasından sonra ve fakat selâm vermesinden önce cenaze namazına gelen kişi, sahih olan görüşe göre namaza başlamalı, belirtilen tafsilat doğrultusunda imamın selâm vermesinden sonra namazını tamamlamalıdır.
G) Cenaze Namazının Tekrar Kılınması Cenaze namazını tekrarlamak, yani aynı kişinin aynı cenaze için ikinci kez namaz kılması mekruhtur. Ama daha önce kılmamış olan kişinin, cemaatle kılındıktan sonra cenaze defnedilmiş olsa bile ayrıca namaz kılması caizdir.
H) Cenaze Namazının Mescidde Kılınması Cenaze namazının mescid içinde kılınması menduptur. Ancak Hanefî ve Mâliki mezheplerine göre cenaze, mescidin dışında olsa bile namazının mescid içinde kılınması mekruhtur. Bir zaruret durumunda mescidde de kılınabi-lir. Namazı kılınmamış cenazenin mescid içine konulması da bu iki mezhebe göre mekruhtur.Büyük Şafii İlmihali Mehmet Keskin
Bu duanın hemen ardından şu âyet-i kerîmeyi okumalıdır: Cenaze namazını kılmakta olan kişi bundan sonra dördüncü defa Alla-hüekber diyerek tekbir alır ve tekbirin ardından şu duayı okur:Bu iki duadan önce de şu duayı okumak menduptur:Ayrıca bundan önce şu duayı okumak da müstehaptır
Cevap: Şafii ve Hanefi mezheplerinde cenaze namazı nasıl kılınır.?
Kayıtsız Üye
hanefi bir imam Şafii olan cemaate hanefi mezhebine güre namaz kıldırabilirmi
şafii hanefi
Kayıtsız Üye
Şafii bir imam hanefi olan cemaate hanefi mezhebine güre namaz kıldırabilirmi
hanefi mezhebine göre cenaze namazı nasıl kılınır, cenaze namazında selam vermemek, cenaze namazında selam vermemek