İnsanlardan önce dünyada cinler mi yaşıyordu?

" خَلِيفَةً Bu tâbir, arzın, insanların hayatına elverişli şeraiti hâiz olmazdan evvel arzda idrakli bir mahlûkun bulunmuş olduğuna ve o mahlûkun hayatına, o zamandaki arzın evvelki vaziyetleri muvafık ve müsait bulunduğuna işarettir. خَلِيفَةً tâbirinin bu mânâya delâleti, mukteza-yı hikmettir. Amma meşhur olan mânâya nazaran, o idrakli mahlûk, cinlerden bir nevi imiş; yaptıkları fesattan dolayı insanlarla mübadele edilmişlerdir."(1)

Abdullah İbn Ömer (r.a.):

Cân oğulları diye anılan cinler, Adem (a.s)’in yaratılmasından iki bin yıl evvel yeryüzünde idiler. Yeryüzünü fitne ve fesada vermek suretiyle bozdukları ve kanlar döküp cinayetler işledikleri için, Allah onlara karşı meleklerden müteşekkil bir ordu gönderdi. Melekler tarafından iyice hırpalanan bu fesatçılar denizlerdeki adalara sığınmak suretiyle canlarını kurtarabildiler. Bunun üzerine Cenab-ı Hak meleklere: Muhakkak ben yeryüzünde bir halife yaratacağım…. dedi.

İbn-i Abbas şöyle diyor:

"İnsan çamurdan yaratıldı. Yeryüzünde ilk önce cinler yaşarlardı. Onlar arzda kanlar akıttılar, birbirlerini öldürdüler. Allah, onlara İblisin komutasında meleklerden askerler gönderdi. İblis ile onun komutası altında bulunanlar, öteki cinlerle savaşarak, onları denizlerdeki adalara ve dağların etrafına sürdüler. Bu zaferi kazandıktan sonra İblisin kalbinde gurur doğdu ve: Ben, kimsenin yapmadığı bir iş yaptım diye övündü. Allah onun kalbinde doğan bu gururu bildi. İblisin yanındaki melekler bunu bilmiyorlardı. Cenab-ı Hak, İblisin yanında bulunanlara: Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım dedi. Buna karşılık olarak melekler: Sen, bizim kendilerini tenkile memur edildiğimiz cinlerin yaptığı gibi orada fesat çıkaracak ve kanlar dökecek birini mi yaratacaksın? dediler…"(2)

İnsanlardan sonra kıyamet kopup ikinci bir diriliş ile ebedi hayat olan ahiret hayatı başlayacaktır. Ne Kur’an da ne hadislerde insanlardan sonra dünyanın başka mahluklar ile devam edeceğine dair bir işaret ve emare olmadığını biliyoruz.

Dipnotlar:

(1) bk. İşaratü’l-İ`caz, Bakara Suresi 30. Ayet Tefsiri

(2) bk Taberi,Tefsir,I,195-214;Tarih,I/1,107-112;