İbadetlerimde tembelim nedenleri nedir ve bu durumdan nasıl kurtulurum?

———————

Hayatı mahveden beden yorgunluğu değil, kafa yorgunluğudur Bu yorgunluk yaşamımızda büyük bir problemin de nedenidir: Ertelemek ve geciktirmek Bunun altında yatan temel neden ise tembellik olarak kendini gösteriyor Erteleme ve geciktirmenin, işleri tembellikle yapmanın sonucu ise; gerçekleşmediği için işin ortaya çıkabilecek güzel sonucundan mahrum olunmasının yanı sıra gerçekleşmemesinin yol açacağı eksikliğin olumsuzlukları ve yapılan işten haz ve zevk alınmamasıdır
Tembellik, bir isteksizliğin ve hareketsizliğin belirtisi olarak karşımıza çıkıyor Bu, ölçüsüzlük ve itaatsizlik olarak da açıklanabilir Çünkü bu tür insanların tutum ve davranışları belirli standartlara ve ölçülere uymamaktadır Tembellik sadece kişinin hataları ile değil; başta aile ve okuldaki eğitim, terbiye ve ilişkilerin sonucunda ortaya çıkabilmektedir
Hz Peygamber (sav) birçok hadisinde tembellikten Allah’a sığınmış ve böyle yapmalarını ashabına tavsiye etmiştir Bu hadislerden birinde şöyle anlatılır: "Hz Peygamber (sav) bir gün mescide girdiOrada ensârdan Ebû Ümâme (ra) ile karşılaştı Ona: "Ey Ebû Ümâme, niçin seni namaz vakti dışında mescidde oturmuş görüyorum?" diye sordu "Peşimi bırakmayan bir sıkıntı ve borçlar sebebiyle ey Allah’ın Resûlü" diye cevap verdi Bunun üzerine Hz Peygamber (sav): "Sana bazı kelimeler öğreteyim mi? Bunları okursan, Allah, senden sıkıntını giderir ve borcunu öder" buyurdu Ebû Ümâme: "Evet, ey Allah’ın Resûlü, öğret!" dedi "Öyleyse," dedi, "akşama çıktın mı sabaha erdin mi şu duayı oku: "Allah’ım! Üzüntüden ve kederden sana sığınırım Acizlikten ve tembellikten sana sığınırım, korkaklıktan ve cimrilikten sana sığınırım Borcun galebe çalmasından ve insanların kahrından sana sığınırım" (Ebû Dâvud, Salât 367 (1555))
Bir işe başlamanın tek yolu, o işe hemen, şimdi başlamaktır Olaylara şimdi gözlüğüyle bakılabilirse, o işin yapabilmesi insan için daha kolay bir hâl almaktadır Ancak, "başka bir gün", "bir ara", "sonra" gözlükleriyle bakıldığında, çoğunlukla o iş sonuçsuz kalmakta hatta o işe hiç başlanılmamaktadır Kendinizi bir işe karşı tembel hissettiğinizde kendinize şunu söyleyin ve buna inanın: "Bu işi yapmak için, hemen şimdi hazır durumdayım Ertelemekle elime bir şey geçmez Hazırlık sürecini ve enerjisini de işi yaparken kullanacağım Haydi, bismillah, başlıyoruz" Bir işi yapmaya başlamak için beklemeyin, o anda yapın; tembelliğe fırsat vermeyin, hayatınıza girmesi için kapı açmayın
Hayatın her alanında olduğu gibi, insan, Allah’a karşı kulluk görevlerinde de tembellikle karşı karşıyadırAşağıda insanı ibadet hayatında tembelliğe iten belli başlı nedenler ve bu nedenlerin nasıl giderileceği ele alınmaktadır

İbadetleri Yerine Getirmede Tembellik Etmek
Bu dünya hayatında bize ayrılan zaman oldukça sınırlı olduğu hâlde çoğumuz işlerimizi sonsuza değin zamanımız varmışçasına erteleriz Şimdi yapılması gereken işlerin, belirsiz günlere ertelenmesi, felaket olarak nitelenebilir Gerçekten bu yaşamın aksamasına ve düzenin bozulmasına hatta sosyal bir karmaşaya yol açabilecek bir sorundur Bir doktorun, ameliyat masasında yatan hastaya karşı üşengeç bir tutum geliştirdiğini, bir itfaiyenin tembellik gösterdiğini ve yangın mahalline saatler sonra vardığını, hiç kimsenin işleri olması gerektiği zamanda ve biçimde yapmadığını bir düşünün… Hele söz konusu iş, "ibadet" hayatı, Allah’a karşı görevler, kulluk olunca durum daha vahim bir hâl alıyor
İbadetleri yerine getirmede tembellik etmenin, normal yaşamda gösterilen tembellikten daha büyük bir ayıp ve kusur, manevî bir hastalık olduğu açıktır Zira burada âlemlerin yaratıcısına karşı görevlerde bir üşengeçlik; insanın ebedi âhiret hayatına yönelik bir tehdit söz konusudur Büyük Mutasavvıf Ebû Abdurrahman es-Sülemî, ibadetlerde gösterilecek tembelliği "Nefsin Ayıpları" isimli kitabında (s 17) şu şekilde bir sıralamaya tabi tutmuştur: İnsanın daha önce yapıyor olduğu ibadetleri yerine getirmede tembellik etmesi, ibadetleri yerine getirmede tembellik etmesinden daha büyük ayıptır İbadetleri yerine getirmedeki tembellik ve kusurunu umursamaması ise, bu ikisinden daha kötüdür Bu tembelliğini farkında olmaması, ondan çok daha ileri bir ayıptır İbadetleri yerine getirmede tembellik etmesine rağmen Allah’a karşı görevlerini en güzel biçimde yerine getirdiğini sanması ise, bir insanın yapabileceği en büyük ayıp ve en çirkin iştir
Tembellik, insanı, yapması gereken sorumluluk ve işlerden ya bütünüyle alıkoymakta veya başka bir zamana ertelemesine, geciktirmesine yol açmaktadır Ayrıca yapılan işlerde nitelik ve kalitenin de düşmesine sebep olmaktadır Zira üşenerek, istemeye istemeye yapılan işin, o iş için belirlenen standartlarda olmayacağı açıktır Bunun ibadet hayatındaki adı ise münafıklıktır ki, Allah onları, bu tutumlarını da açığa vurarak şöyle yermektedir: "Şüphesiz münafıklar Allah’a oyun etmeye kalkışıyorlar; hâlbuki Allah onların oyunlarını başlarına çevirmektedir Onlar namaza kalktıkları zaman üşenerek kalkarlar, insanlara gösteriş yaparlar, Allah’ı da pek az hatıra getirirler" (Nisa, 142)

İbadetlerde Tembelliğin Nedenleri
İnsanın ibadet hayatındaki tembellik en başından itibaren bulunabileceği gibi sonradan da ortaya çıkabilirCanlı, neşeli ibadet günlerinin ardından insanın aynı ibadetleri isteksizce yapması, daha önce büyük bir heyecan ve istekle yaptığı ibadetlerde daha sonra gevşeklik göstermesi bu türden bir tembelliktir
Peki, insan ibadetlerinde niçin tembellik eder? Onları üşene üşene yerine getirir? İnsanı Allah’a karşı kulluk görevlerinde tembellik yapmasına neden olan etkenlerin öne çıkan birkaçı şunlardır: 1- Tembellik, tokluğun, çok yemenin mirasıdır İnsan çok yediğinde bedeni hantallaşmakta, üzerine bir ağırlık çökmekte ve duyular canlılığını kaybetmektedir Ayrıca mide dolunca insanın nefsâni melekeleri kuvvetlenmekte ve kalbe egemen olmaktadır 2- Bir diğer neden; insanın ibadetleri yaptığı ve bunda başarılı olduğu dönemlerde Rabbine az şükretmesidir Hâlbuki nimetlerin şükrü azalınca, o nimeti elinde bulunduran kişi, onu hakkıyla değerlendirip, kıymetini bilemez ve ondan dolayı sorumluluklarını yerine getiremez Derken bu durumun farkına da varamaz ve kötü fiillerini güzel görmeye başlar Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır: "O hâlde, işlediği kötü, çirkin fiillerin cazibesine kapılıp sonunda onları güzel gören biri, şeytanın adamlarından başkası olur mu?" (Fatır, 8) 3- Bir diğer neden de; insanın, dünyevîleşmesi, dünya hayatının zevk ve menfaatlerine kendini kaptırmasıdır Dünyanın geçici haz ve faydalarının ardınca sürüklenmesidirHalbuki insan, dünyevî zevk ve düşkünlüklerinden kopmadıkça, ahiret işlerine kendini verememektedir İç dünyasını Allah’ın dışındaki her şeyden temizlemedikçe, Allah’a ihlâs ve samimiyetle yönelememektedirÇünkü nefis, yapısı itibariyle asla Hakk’a ilgi duymaz ve Hakk’ı sevmez Nefsin bu özelliğinden dolayı Yahya b Muaz şöyle demiştir: "Kim nefsânî arzularını terk ederek Allah’a yaklaşmaya çabalarsa, Allah iyi ameller işlemesini sağlayarak o kişiyi kötülüklerden korur" 4- Kişinin Allah’ın kendisine sunduğu nimetler hakkındaki bilgisinin sığ ve yüzeysel olması; bu nedenle Allah’ın ona olan büyük nimet ve lütuflarını azımsamasıdır

İbadetlerde Tembellikten Kurtulmanın Yolu