Protistalar, Protista Alemi Nedir?
ebuturab
Protista Nedir Protistalar HakkindaTek hücreli canlılardır. Zarla çevrili çekirdek ve diğer hücre organelleri vardır. Protistalar, bir hücreliler ve bazı alglerden meydana gelirler.
1) Hayvansal Tek Hücreliler (Protozoalar): Mikroskobik canlılar olup dört gruba ayrılırlar.
a) Kamçılılar ( Flagellata):
Hareket organeli olarak bir yada birkaç kamçı bulundururlar. Çoğu pigment içeren plastidlere sahiptir. Kendi besinlerini kendileri yaparlar. Bazıları serbest, bazıları saprofit, bazıları da parazittir. Çoğalmaları ikiye bölünme ile olur.
Öglena ve Trypanasoma kamçılıların en tanınmış örnekleridir. Öglena tatlı sularda yaşar. Yapısında bir ya da iki boşaltım kofulu bulunur. Önde bir ya da iki tane kamçılan bulunur. Öglenalar klorofil pigmenti içerdiklerinden yeşil renklidir. Bazı kamçılılar insanlarda hastalıklara neden olurlar. Örneğin; Trypanasoma gambiense uyku hastalığının, Leishmania donovani Kalaazar’a (kara hummaya), Leishmania tropica ise şark çıbanının nedeni olan parazitlerdir.
b) Kök Ayaklılar (Rhizopoda= Sarcodina):
Besinlerini ve hareketlerini pseudopod adı verilen yalancı ayaklarla sağlayan bir hücrelilerdir. Kamçılılar ve sillilere göre daha az organel içerdiklerinden daha basit yapılı organizma sayılırlar. Amipler tatlı sularda yaşarlar. Besinlerini sitoplazmalarında meydana getirdikleri besin kofulları i-çerisinde sindirirler. İnsanda amipli dizanteriye sebep olan türleri tehlikelidir ve parazit olarak yaşarlar.
c) Sporlular (Sporozoa):
Omurgalı ve omurgasız hayvanlarda parazit yaşarlar. Besinlerini osmozla alırlar. İnsanlarda sıtma hastalığına sebep olan Plasmodium malaria bu gruba tipik bir örnektir. Sporla çoğalırlar.
d) Silliler (Ciliata):
Vücut yüzeyleri sillerle örtülü canlılardır. Denizlerde ve tatlı sularda yaşarlar. Bazıları omurgalı hayvanlarda ortak yaşama uyum sağlamıştır. Ayrıca sitoplazmanın sertleşmesiyle meydana gelen ve canlı bir tabaka olan pelikula ile vücudun şekli sabit tutulur. En bilinen örnek Paramecium (terliksi hayvan)’dur.
2) Tek Hücreli Algler (Algae = Su Yosunları)
Alglerin çoğu kloroplast taşımaları ve selüloz hücre duvarına sahip olmaları nedeniyle bitki benzeri protistler olarak kabul edilirler. Tümü sularda yaşar. Daha uygun ortam bulabilmek için yer değiştirme hareketi yaparlar.
Bunlar fitoplankton olarak adlandırılan organizmaların büyük bir bölümünü oluştururlar.
3) Fungus Benzeri Protistler (Cıvık Mantarlar, Küf Mantarları):
Cıvık Mantarlar: Belirgin bir hücre şekli olmayan, çok çekirdekli sitoplazmaya sahip organizmalardır. Parazit yada saprofit beslenen organizmalardır. Eşeyli veya eşeysiz çoğalırlar.
Küf Mantarları: Küf mantarları, genellikle bitki parazitidir. Başta patates olmak üzere soya, tahıl ve kavun gibi değişik bitkilerde zararlara sebep olurlar. Bunların en karakteristik özellikleri ipliksi yapılarıdır.
Daha gelişmiş bitkilerle akraba olan Chlorophyta (yeşil algler): örneğin, Ulva.
Rhodophyta (kırmızı algler): örneğin, Porphyra.
Heterokontophyta (kahverengi algler), diatomlar vb.: örneğin, Macrocystis.
Yeşil ve kırmızı algler, Glaucophyta olarak anılan küçük bir grupla birlikte, bitkilerin yakın akrabası gibi durmaktadırlar ve kimi araştırmacılar bunları, basit yapılarına rağmen, bitkiler âlemi içinde değerlendirir. Diğer çoğu alg ise ayrı gelişim göstermiştir ki, bunlara hepsi de ayrıca protozoa olarak değerlendirilen Haptophyta, Cryptophyta, Dinoflagellata, Euglenoidea ve Chlorarachnea gruplarının üyeleri dahildir.
Paramecium bursaria ya da Sarcodina (Radiolaria, ışınlılar) şubesinin canlıları gibi bazı protozoanın, hücreleriyle bütünleşmemiş olan endosimbiyotik algler içermesi de dikkat çekicidir.
Mantar benzeri protistler [değiştir]
Protist düzeyinde yapıya sahip çeşitli canlılar, sporangiyum ürettikleri için, esasen mantar olarak değerlendirilmişlerdir. Bu grupta Chytridiomycota, cıvık mantarlar, su mantarları ve Labyrinthulomycetes gruplarının üyeleri bulunur. Günümüzde, Chytridiomycota canlılarının mantarlarla akraba olduğu anlaşılmıştır ve onlarla birlikte sınıflandırılır. Diğerleri ise selülozdansa kitin içeren hücre duvarları bulunan Heterokontophyta ve hücre duvarları bulunmayan Amoebozoa içinde değerlendirilir.
Güncel sınıflandırma [değiştir]
Protistlerin sınıflandırılması henüz değişkendir. Yeni sınıflandırmalar, ince yapı ve biyokimyasal ve genetik özellikler üzerinden giderek, tek soylu gruplar ortaya koymaya çalışmaktadırlar. Ancak, bir bütün olarak protistler kısmi soylu bir grup olduğu için, bahsi geçen yeni sınıflandırmalarda âlem taksonu ya bölünmekte ya da hepten bir kenara bırakılmaktadır ve protist grupları ökaryotların ayrı ayrı soyları olarak değerlendirilmektedir. Adl ve arkadaşları (2005)[1] tarafından ortaya konulmuş son şemada, şube, sınıf vb. sınıflandırma basamaklarına yer verilmemektedir.
Günümüzde şube olarak değerlendirilebilen ve resmen tanınmış kimi protist grupları aşağıdaki listede sunulmuştur. Ancak, sınıflandırmaların değişkenliği nedeniyle, pek çok başka şube de Protista ile ilişkilendirilebilmektedir.
Alem : Protista
Şube : Amoebozoa
Şube : Choanozoa
Şube : Rhodophyta kırmızı algler
Alveolata (üst grup)
Şube : Apicomplexa
Şube : Ciliophora siliyalılar
Şube : Dinoflagellata
Chromista (üst grup)
Şube : Cryptophyta
Şube : Haptophyta
Şube : Heterokontophyta
Excavata (üst grup)
Şube : Euglenozoa
Şube : Metamonada
Şube : Percolozoa
Rhizaria (üst grup)
Şube : Cercozoa
Şube : Foraminifera
Şube : Radiolaria
Protista Alemi Protistalar canlılar dünyasının ökaryot hücreli en ilkel organizma grubudur. Çoğunlukla tek hücre halinde yaşamakla birlikte koloni halinde yaşayanları da vardır. Protistalar kamçılılar, silliler, kökayaklılar, sporlular, cıvık mantarlar ve algler olmak üzere gruplara ayrılırlar.
Kamçılılar (FLAGELLATA):
Tek hücreli yapıda olup vücudun ön tarafında bir ya da birkaç kamçı bulundurur. Bu kamçı hücrenin hareketini sağlar. Tatlı sularda yaşar. Bazıları kloroplast bulundurduğu için ototoftur. Bunların en tanınmış örneği Öglena’dır. Öglena; kloroplast taşıdığı için fotosentez yapar. Ancak ışık olmadığı zaman heterotrof olarak da beslenir. Bu nedenle hem bitkilere hem hayvanlara benzerlik gösterir. Besin kofulu ve kontraktil kofulları vardır. Çoğalmaları ikiye bölünme şeklinde olur. Tamamen heterotrof beslenen kamçılıların en tipik örneği tripanosomadır. Bu tür kamçılılar parazittir. Omurgalı hayvanların kanında yaşar ve hastalıklara neden olur.
Silliler (CİLİATA) :
Bir hücreli canlıların en gelişmiş sınıfını oluşturur. Vücutlarının etrafında pelikula denilen sert bir örtü bulunur. Pelikula üzerinde sil veya kirpik denilen uzantılar bulunur. Pelikulanın iç kısmında yakıcı özellikte olan ve trikosist denilen yapılar bulunur. Bu yapılar avı uyuşturmaya ve avın kolayca yakalanmasına yardımcı olur. Sitoplazmalarında biri büyük, diğeri küçük olmak üzere iki çekirdek bulunur. Büyük çekirdek beslenme ve metabolizma olaylarını kontrol ederken, küçük çekirdek üremede görev alır. Ayrıca bu canlılar hücre ağızı, yutak ve boşaltım açıklığı (anüs) gibi yapılara da sahiptir. Besinler, besin kofulu şeklinde yutaktan hücreye alınırken, artık maddeler boşaltım açıklığından (anüs) dışarıya atılır. Ayrıca bu canlıların tatlı sularda yaşayan türlerinde kontraktil kofullar da bulunur. Kontraktil kofullar, hücre içindeki fazla suyu dışarı atarak hücre içi su dengesinin ayarlanmasında görev alır.
Bu grupta yer alan canlılar genellikle eşeysiz yolla yani bölünerek çoğalır. Ancak bununla birlikte, çekirdek değişimi şeklinde (konjugasyon) bir çeşit eşeyli üreme ile de çoğalabilir. Sillilerin en tanınmış örneği terliksi hayvan dır (=Paramesyum=Paramecium caudatum).
Kökavaklılar (RHİZOPODA):
Toprak, tatlı su ve denizel ortamlarda yaşarlar. Genellikle zararsız olmalarına rağmen parazit olan türleri de vardır. Heterotrof olarak beslenir. Bunlarda besin alma ve hareket, yalancı ayak (psödopod) denilen sitoplazma uzantıları ile sağlanır. En tanınmış örnekleri amiplerdir.
Amip tatlı sularda yaşar, kontraktil kofullarıyla aktif su boşaltımı sağlar. Çoğalmaları eşeysiz üreme (bölünme) ile olur. Uygun olmayan ortam koşullarında şekillerini değiştirerek dış kısımlarını koruyucu bir örtü ile sarar ve kist oluşturur, Ortam koşulları normale dönünce kist erir ve eski şekillerine döner.
Bazı amip türleri hastalıklara neden olabilir. Örneğin; Entamoeba histolytica türü kalın bağırsaklarda parazit olarak yaşar ve amipli dizanteri denilen bir hastalığa neden olur.
Sporlular (SPOROZOA) :
Omurgalı ve omurgasız hayvanların vücûdunda parazit olarak yaşar. Hareket etmek için özelleşmiş bir yapıları yoktur. Vücutlarının esnek yapısı sayesinde (kasılıp gevşeyerek) hareket edebilir. Parazit olarak yaşadıkları için besin kofulu ve kontraktil koful bulundurmaz. Üremelerinde eşeyli ve eşeysiz üreme birbirini takip eder. Buna metagenez de¬nir. Sporluların en iyi bilinen örnekleri, insanda sıtma hastalığına neden olan plazmodium dur.
Cıvık Mantarlar
Cıvık mantarlar, hücre duvarı içermediğinden genel¬likle belirli bir hücre şekli olmayan, amipsi hareket eden, çekirdekli, saprofit, nadiren parazit olan canlılardır. Bu canlılar, amiplerde olduğu gibi yalancı ayaklarıyla besinlerini alır. Heterotrofturlar. Rutubetli orman altlarında, ağaç gövdelerinde ve çürümekte olan odun, gübre gibi besince zengin ortamlarda bulunur. Üremeleri eşeysiz veya eşeylidir. Eşeysiz üremeleri sporla, eşeyli üremeleri ise kamçılı iki zoosporun birleşmesi ile gerçekleşir.
Algler (SU YOSUNLARI)
Bu grup tek hücreli algleri ve bunların bir araya gelerek oluşturduğu kolonileri ve özelleşmiş dokulara sahip ol¬mayan çok hücreli algleri kapsar. Genellikle tatlı sularda yaşamalarına rağmen denizlerde yaşayan türleri de vardır.
Alg hücrelerinde selülozdan yapılmış bir hücre duva¬rı bulunur. Bunun yanında sitoplazmalannda fotosentez olayında görev alan kloroplastlar, ksantofil, karaten gibi pigmentler de bulunur. Besinlerin fazlasını nişasta şeklinde depolar. Kök, gövde, yaprak, iletim demeti ve gözenek taşımaz.
Çok hücreli algler içerdikleri pigment çeşidine göre gruplandırılır. Bunlar; yeşil algler, esmer algler ve kırmızı algler olarak isimlendirilir.
Ekolojik ve ekonomik bakımından en önemli olan algler yeşil alglerdir. Alglerde üreme eşeysiz ve eşeyli yolla sağlanır.
Cevap: Protistalar, Protista Alemi Nedir?
ASUDE
bir canlıda bir hücre ve birde hücre duvarı varsa artık o bir canlı olarak kabul ediliyor 🙂 Latince: Protista denen canlı hayvan, bitki ya da mantar olarak değerlendirilemeyen ökaryot canlılardan oluşmaktadırlar
protista nedir, protista alemi nedir, protistler nedir