Namazda tesettur ve namaz sonu tesbihatı
morueqq
NAMAZDA TESETTUR VE NAMAZ SONU TESBİHATI
Hz. Aişe’den rivayete göre bir gün Hz. Ebu Bekr’in kızı Esma (ö. 73/692) ince bir elbise ile Rasulullah (s.a.s)’ın huzuruna girmişti. Hz. Peygamber ondan yüz çevirdi ve şöyle buyurdu: "Ey Esma! Şüphesiz kadın erginlik çağına ulaşınca onun şu ve şu yerlerinden başkasının görünmesi uygun değildir".
Hz. Peygamber bunu söylerken yüzüne ve avuçlarına işaret etmişti.
(Ebu Davud, Libas, 31; Ebû Davud bu hadise «mursel» demiştir. Çünkü Halid b. Dureyk bunu Hz. Aişe’den işitmemiştir. bk. el-Kurtubî, a.g.e., XII, 152; el-Heysemî, Mec-mau’z-Zevaid, V, 137.)
Yine Hz. Aişe’den nakledilen başka bir hadiste; "Allahu Teala ergin kadının namazını baş örtüsüz kabul etmez" buyurulmuştur.
(İbn Mace Tahare, 132; Ebû Davud, Salat, 84; Tirmizi, Salat, 160; Ahmed b. Hanbel, IV, 151, 218, 259.)
Ebû Hanîfe‘ye (ö. 150/767) göre; bir uzvun dörtte bire kadar olan kısmı açılırsa namaz sahih olurken, açılan kısım uzvun dörtte birini geçerse namaz bozulur.
Cinsel uzuv ve arkadan ise, dirhem mikdarı az bir yer bile açılsa namaz batıl olur.
Ebu Yusuf‘a (ö. 182/798) göre bir uzvun yarısı esas alınmıştır. Yarıdan azının açılması namaza zarar vermezken, fazlası namazı bozar.
İmam Şafi‘ye (ö. 204/819) göre ise avret yerinden herhangi bir kısmın açılması namazı bozar.
(Eş-Şevkani, Neylu’l-Evtar, II, 68; eş-Şafii, el-Umm, I, 77; ez-Zuhayli, el-Fıkhu’l-İslami ve Edilletuh, Dımeşk, 1405/1985, I, 585, 586; Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam İlmihali, İstanbul 1992, s: 226-228)
Namaz sonrası tesbihat ise, her farz namazdan sonra yerinden kalkmadan ve konuşmadan 10’ar defa subhanAllah, elhamdulillah ve Allahu ekber denilmesi sünnettir. Sabah ve akşam namazlarından sonra bu zikirlere ilaveten "la ilehe illAllahu veahdehu la şerikeleh , lehul mulki ve lehul hamdu yuhyi ve yumitu vehuve ala kulli şeyin kadir" 10 kez daha zikredilir.
Namazdan sonra 33 er defa subhanAllah ,elhamdulillah Allahuekber tesbihleri de vardır.
Bunlar ayrı ayrı sünnetlerdir, hepsi de yapılabilir, dilediğinizi de yapabilirsiniz.
Yatsı namazı ve vitir namazı cemaatle kılınabilir.
Şimdi yukarıdaki belirttiğimiz tesbihatların delillerinden bir kısmını kaynaklarından aktaralım .
78- İMAMIN SELÂM VERMESİNDEN SONRA TEKBİR
1318- İbn Abbas (r.a)’tan rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v)’in namazının bittiğini selâmdan sonra alınan tekbirle bilirdik.
(Ebû Davud, Salat: 191; Muslim, Mesacid: 23)
79- NAMAZIN BİTİMİNDEN SONRA NAS FELAK VE İHLÂS SÛRELERİNİ OKUMAK
1319- Ukbe b. Amir (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v) bana her namazdan sonra Nâs, Felâk ve İhlâs sûrelerini okumamı emretti.
(Ebû Davud, Salat: 353; Tirmizî, Fedailul Kur’an: 13)
80- SELÂM VERDİKTEN SONRA YAPILACAK DUA
1320- Ebu Esma er Rahabî (r.a), Rasûlullah (s.a.v)’in kölesi Sevban’dan naklettiğine göre, Rasûlullah (s.a.v) namazını bitirince; Üç defa Estağfirullah der ve Allah’ım! Sen selâmsın, selâmet te Sendendir. Sen ne kutlusun, büyüklük ve ikram sahibi olan Allah’ım derdi.
(İbn Mâce, İkametu’s Salat: 32; Muslim, Mesacid: 26)
81- NAMAZ DA SELÂMDAN SONRA, İSTİĞFAR; DAHA SONRA, NE OKUNUR?
1321- Aişe (r.anha)’dan rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v) (namazını bitirip) selâm verdiğinde (üç sefer istiğfar ettikten sonra) Allah’ım! Sen selâmsın, selâmette sendendir. Sen ne kutlusun, büyüklük ve ikram sahibi olan Allah’ım derdi.
(İbn Mâce, İkametu’s Salat: 32; Muslim, Mesacid: 26)
90- NAMAZIN BİTİMİNDE TESBİH SAYISI KAÇTIR?
1331- Abdullah b. Amr (r.a)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
İki şey vardır ki onları yapan mutlaka Cennete girer, onlar çok kolay olup yapanı da azdır.
Sözünü şöyle sürdürdü:
Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurdu:
Beş vakit namaz… Sizden biriniz her namazın arkasında on defa: SubhanAllah on defa Elhamdulillah on defa Allahuekber derse; günde diliyle bunları yüzelli defa söylemiş olur ki, Allah katındaki karşılığı bin beş yüzdür.
Peygamber (s.a.v) bunu söylerken parmaklarıyla sayıyordu.
Sizden biriniz yatağına girdiğinde otuz üç defa SubhanAllah otuz üç defa Elhamdulillah otuz dört defa Allahuekber derse; gerçekten Allah’ı dili ile yüz defa zikretmiş olur. Fakat bunun Allah katındaki değeri bindir.
Rasûlullah (s.a.v) sözüne şöyle devam etti:
Hangi biriniz günde iki bin beş yüz günah işleyebilir? bunun üzerine: Ashab:
Öyleyse bunları neden yapmayalım dediler.
Bunun üzerine şöyle buyurdu:
Şeytan size namazda iken gelir şunları hatırla, şunları hatırla der siz de bu duayı yapmayı unutursunuz. Yine şeytan geceleyin aynı şekilde gelir ve bu duayı yapmadan sizi uyutur.
(Tirmizî, Dua: 25; İbn Mâce, İkametu’s Salat: 32, Suneni Nesai, kitabu’s sehv 91/ 1332 )
91- NAMAZDAN SONRA DEĞİŞİK BİR TESBİH
1332- Ka’b b. Ucre (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
Birbiri ardınca yapılması gereken zikirler vardır onları yapanlar sevaptan mahrum kalmazlar. Onlar şunlardır: Otuz üç defa SubhanAllah otuz üç defa, Elhamdulillah otuz dört defa, Allahuekber demek.
(Muslim, Mesacid: 26; Tirmizî, Dua: 26)
Sunen-i Nesai C.1 , 13- KİTABU’S SEHV (NAMAZDA YANILMA), Abdullah Parlıyan , Konya Yayıncılık , 518-528
926) Abdullah bin Amr (bin el-As) (r.a.) rivayet edildiğine göre Rasûlullah (SallAllahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur :
"İki şey vardır ki bunlara devam eden her müslüman adam be-hemehal Cennet’e girer. Bunlar kolay şeylerdir de bunlarla amel eden-ler azdır.
(Birincisi şudur ) Müslüman kişi her namazdan sonra on defa teşbih eder, on defa tekbir getirir ve on defa hamd eder."
Abdullah (Radıyallâhu anh) : ‘Ben Rasûlullah (SallAllahu Aleyhi ve Sellem)‘i bu zikirlerin sayısını mübarek el (parmakları) ile zab-tederken (hesaplarken)gördüm,’ demiştir. Rasûlullah (SallAllahu Aleyhi ve Sellem) buyruğuna şöyle devam eylemiştir:.
–İşte bunlar dille (söylenmesi) itibariyle yüzelli (cümle) dir. Mizân’da (ise) binbeşyüz cümledir.
(İkincisi de şudur) Müslüman ki-şi yatağına girdiği zaman yüz defa teşbih, hamd ve tekbir okur. İş-te bunlar da dille söylenmesi bakımından yüz (cümle) dir. Lâkin mizân’da bin (cümle) dir. Şu halde hanginiz günde ikibin beşyüz kö-tülük işler?»
Sahâbîler (Radıyallâhu anhum) :
(Ya RasûlAllah!) Müslüman adam nasıl bunlara devam edemesin? dediler. (Bunlara devam edememezliği garibsediler.)
Rasûlullah (SallAllahu Aleyhi ve Sellem) :
«Her hangi biriniz namazda iken şeytan ona gelerek: Falan şeyi ve şu şeyi hatırla, der. Tâ ki kul gafletle namazdan çıkıp git-sin ve her hangi biriniz yatağında (uzanmış) iken şeytan onun ya-nına varır ve kişi uyuyuncaya kadar şeytan durmadan onu uyutma-ya çalışır.
[Sunen-i İbni Mace Tercemesi ve Şerhi, Kahraman Yayınları: 3/198-200]
İzahı
Tirmizi ve Nesâi’de bu hadîsi az lâfız farkıyla riva-yet etmişlerdir. Nesâi’ nin rivayetinde "Beş vekit namazların-dan sonra" kaydı mevcuttur.
Anılan üç zikir her farz namazdan son-ra onar defa okununca toplam yüz elli eder. Her hasene’nin en az on kat arttırılarak mu’min’in hayır defterine geçirileceği âyet ve
ha-diste sabit olduğu gibi burada da okunan yüz elli cümlenin binbeşyüz cümle olarak teraziye konacağı bildirilmiştir.
Yatağa girildiği zaman teşbih ve hamd cümlelerinin otuz üçer defa ve tekbir cümlesinin otuz dört defa olması durumu da Nesâî’ nin rivayetinde belirtilmiştir. Toplamı yüz cümle olan bu zikir’de on kat arttırılmakla bine ulaşınca günlük zikir toplamı ikiyüz elli eder ve on katı da bilindiği gibi, ikibin beşyüzdür.
Peygamber (SallAllahu Aleyhi ve Sellem) : "Hanginiz günde ikibin beşyüz kötülük işler?" ifâdesi ile bir müslümanın normal olarak günde bu kadar hatâ işlemediğine ve ikibin beşyüz hasenenin icâ-bında bu kadar hatâyı giderir durumda olduğuna işaret buyurur.
Sindi: "Eğer kulun hatâları varsa mezkûr hasenelerle gide-rilir. Şayet hatâları yoksa veya az ise artan haneseleri onun de-recelerinin yükselmesine vesile olur." demiştir.
Sahâbîler, bunca sevabı bulunup çok kolay olan bu iki şeye de-vam edilmemesini garibseyince Peygamber (SallAllahu Aleyhi ve Sel-lem) şeytanın bu güzel hasletlere devam etmeyi engellemeye çalış-tığına işaret buyurmuştur.
Teşbih : ‘Subhânellah’ demektir.
Hamd : -El-hamdu lillah’ demektir.
Tekbîr : Allah u Ekber’ demektir.
[Sunen-i İbni Mace Tercemesi ve Şerhi, Kahraman Yayınları: 3/200]
Hadîsin Fıkıh Yönü
1. Farz namazlardan sonra teşbih, hamd ve tekbîrin onar defa okunması meşrudur.
2. Yatağa girerken teşbih ve hamd’i otuzüçer defa ve tekbiri otuz dört defa okumak meşrudur.
3. Her hasene on kat arttırılarak mizana konur.
4. Bir hasene’ bir seyyie’yi (kötülüğü) giderir.
5. Yapılan zikir sayısını elle hesaplamak meşrudur.
[Sunen-i İbni Mace Tercemesi ve Şerhi, Kahraman Yayınları: 3/200]
Cevap: Namazda tesettur ve namaz sonu tesbihatı
NuN
namazda örtünme konusu ile namaz sonunda tesbihat konusunu çok güzel deliller zikretmişsin maşAllah