Hafızlıkta korkunun heycanın gitmesi ve daha kolay ezber yapıp pekiştirmek için ne yapmalıyım?

KUR AN I KERIM I bazı sûre ve ayetleri, hatta duaları kolayca ezberlemek ve ezberlediğimizde de daha kalıcı olması için önerdiğimiz yöntemleri adım adım uygulayın.
1. Yüce Rabb’imizin sözlerini ezberlediğinizi düşünerek kalbî samimiyetinizi muhafaza edin

2. Ezbere başlamadan önce abdest alın ve Ya Rabbî! Bana ezberlemeyi ve öğrenmeyi kolaylaştır deyip samimi kalple dua edin.

3. Mümkün olduğu kadar zihninizin saf ve duru olduğu anlarda ezber yapın. Bir de zihninizi boş ve lüzumsuz şeylerden arındırdıktan sonra ezbere başlayın. Dolu kap boşalmadan içine bir şey yerleştiremezsiniz. Zihnin saf ve duruluğu için günahlardan da uzak durulmaya çalışılmalıdır.

4. Ezberlerinizi genellikle sabahın erken vakitlerinde saf ve duru zihinle yapmaya çalışın. Eğer akşam uyumadan önce çalışıp ön hazırlık yaparsanız siz uykuda iken hafızanıza kaydedildiğini fark edersiniz.

5. Şunu da unutmayın ki siz Kur’an-ı Kerim’in başına oturduğunuzda, şeytan bütün gücüyle size vesvese verecek ve ne kadar işiniz, probleminiz varsa aklınıza getirecek, sizi Kur’an’dan alıkoymaya çalışacaktır. Bu bir oyundur, sakın tuzağa düşmeyin!

6. Kararlılık gösterin. Sizdeki bu kararlılığı görünce şeytan perişan olur.

7. Rabb’imizin bir hadis-i kudside Kur’an’la meşgul olup da dua etmeye, bir şeyler istemeye fırsat dahi bulamayanlara, dua edip isteklerde bulunanlardan daha çok vereceğini bildirdiğini unutmayınız.

8. Ezberlediğiniz bölümlerin yazı hattı hep aynı olsun. Çünkü gözlerinizle fotoğrafını çekmektesiniz. Hafızanıza aynı hatla kaydettiğinizde hatırlamanız daha da kolay olur.

9. Ezber yaptığınız mekan sade ve sessiz olsun. Sade bir mekanda gözlerinizi ve zihninizi meşgul edecek şeyler olmaz ve daha çabuk ezberinize yoğunlaşırsınız. Mümkünse ezberlerinizi hep aynı yerde yapın.

10. Ezber yaparken mutlaka hafif sesli okuyun. Sesli çalıştığınızda kulaklarınızdan da yardım alırsınız ve daha çabuk ezberlersiniz.

11. Harflerin mahreçlerini ve telaffuzlarını okuyuşunuzun düzgün olmasına dikkat edin. Çünkü yanlış ezberlediğinizde düzeltmek çok zor olur. Bunun için de hocanız ile çalışın. Hoca imkanınız yoksa ehil hocaların kaset ve CD’lerinden faydalanın.

12. Bir sayfayı veya sûreyi ezberlemeye başlamadan önce mahreç, telaffuz ve tecvidine dikkat ederek en az on defa yüzünden okuyun. Dinleme imkanınız varsa üç dört defa dinleyin.

13. Ezberleyeceğiniz bölümün mealini okuyun.

14. Ayetleri yüzüne okurken mümkünse sesinizi güzelleştirmeye çalışın.

15. Birinci ayeti ezberledikten sonra ezberinizden en az üç defa tekrar edin.

16. İkinci ayeti ezberleyin ve onu da üç defa tekrar edin. Sonra da her iki ayeti üç defa tekrar edin.

17. En sonunda da sayfayı ya da sureyi ezberden en az on defa tekrar ederek iyice pekiştirin. Bu pekiştirmeyi sakın ihmal etmeyin. Demir tavında dövülür atasözünü hatırlayın.

18. Ezberlediğiniz yerleri namazlarınızda okuyun.

19. Kendinizi toparlayıp ezbere yoğunlaşamıyorsanız iki rekat hacet namazı kılıp dua ediniz ve istiğfar okuyun.

20. Artık ezberlediniz… Sıra, ayetlerdeki kurtuluş mesajlarına kulak vermeye, üzerinde düşünmeye ve hayatınıza taşımaya gelmiştir.

KOLAY HAFIZLIK İÇİN UYGULANACAK METOTLAR

Bu çalışma bünyesinde birkaç unsur dikkate alınmalıdır. Bunları; Hafızlık yapacak olan öğrenci, hafızlığı yaptıran hoca, hafızlığın yapıldığı mekan, hafızlığı yapma ve yaptırma metotları ve hafızlık sonrası hıfzın korunması başlıkları altında ele almak mümkündür.

HAFIZLIK YAPAN ÖĞRENCİ
Öğrencinin hafızlık yapmayı isteyip istememesi konusunda kanaatini belirtmesi.
Yüzüne okuması çok işlek hale gelmesi
Hafızlık öncesinde tecvit kurallarının iyice kavranarak uygulanması
Çok hızlı ve çok yavaş olmayıp normal anlaşılır bir akıcılıkla tekrarların yapılması
Ezberlenen yeri dinletme ve kontrol ettirme
Hafızlık yapan kişinin problemsiz olması (maddi ve manevi)
Hafızlık yapan kişiye dinlenme imkanı sağlanması
Hafızlık yapan kişinin kendisini belli bir zamana dersi yetiştirmeye odaklaması.(Aksi taktirde günün çok uzun ve zamanın bol olacağı kanaati tembelliğe sevk eder ve zamanında dersini yetiştiremeyebilir.)
Hafızlık yapan kişiye kapasitesine ve gücüne göre ezber verilmeli.(Bir sayfa, daha çok veya az)
Hafız ezber yapmağa azimli ve kararlı olmalı, usanmamalı.
Hafızlık yapanlar buldukları kolay ezberleme yöntemlerini kendi aralarında paylaşmalıdırlar.

METOD

Ezber yapılacak yerin (sayfa veya sure) öncelikle hoca tarafından okunması
Sayfada dikkat edilecek özellikli kelimelerin belirtilerek öğrenciye kavratılması
Sayfada yer alan ve başka yerlerde de geçen benzer (müşabih) kelime ve ayetlerin dikkate alınarak oluşturulacak metotlarla (not alma, liste tutma … gibi) mukayeseli olarak ezberletilmesi
Ezber yapılacak yere bir gün öncesinden başlayarak hazırlanılması
Bilgisayardan veya diğer dinleme cihazlarından dinleyerek kelimelerin doğru algılanmasının sağlanması
Ezberin akşamdan tamamen halledilmesi
Sayfa baştan sona değil, her ayet birkaç tekrar edildikten sonra dile yatkınlığı sağlanıp önceki ve sonraki ayetlerle bağlantısının oluşturulması
Yazısı kolay okunan bir Mushaf tan takip edilmesi
Öğrenciler arasında yardımlaşma ( daha çok ezber yapmış olanların sonrakilere rehber ve örnek olmaları bu vesile ile öncekilerin ezberleri de sağlamlaştırılır.)
Ezber yapılan yerde geçen ayetlerin meallerinin ilgili olduğu hususlar dile getirilmelidir.
Hafızlık yaparken ayetleri veya kelimeleri zihinden sıraya dizecek şekilde ezberlemek şeklinde değil, sayfaya başlayınca düşünmeden okuyabilecek bir akış kazandırmak gerekir.( Bunun zıddı erken unutmaya , karıştırmaya sebep olur) İyice ezberledikten sonra yavaş okuma zamanla oluşacaktır.
Ezberlenen sayfaya veya sureye başlanınca sona kadar gidecek kuvvette olmalıdır.
Ezber yapılan her bir bölümün (ayet, sayfa, sure,Cüz ) sonrası ile bağlantısı kurulmalıdır.
Ezber yapmanın şekli hocaya ders verecek tarzda olmalıdır.
Ezberlenecek sayfa mutlaka yukarıdan aşağıya doğru ezberlenmelidir.
Ezberlenen yerler bir sonraki dönüşte mutlaka yine okunmalı ve dinletilmelidir.
Sesli okuma ezberi kolaylaştıracağı için öğrenciye bu imkan sağlanmalıdır.
Hafızlığı sağlam yapmaya teşvik için her bir beş sayfalık dilimlerde ödüllü yarışmalar tertip etmek faydalı olacaktır.
Öğrencilerin dersi yapmalarına bağlı olarak özel isteklerinde (istirahat, oyun, eğlence vb.) kendilerine töleranslı davranılacağını bilmeleri, çok katı sınırlamaların konmaması.

ÖĞRETİCİ

Hafızlık yaptıran hocaların mutlaka hafız olmaları tercih edilmelidir
Hocalar aldığı dersle ilgili kanaatini (iyi, zayıf, doğru, hatalı… gibi) belirten bir çizelge ile sonraki dönüşe bilgi anlamında hazırlık yapmalıdır.
Öğretici öğrencilerine güven verici tarzda yaklaşmalı, onları inandırmalı, onlara karşı kırıcı olmayıp sevdirerek derslerin yapılmasını sağlamalıdır.
Hocalar öğrencilerine ne şekilde ders çalışmaları gerektiği planını anlatmalıdır.
Hafızlığı sağlam yapmaya teşvik için beş sayfalık dilimlerde ödüllü yarışmalar tertip etmek.
Hafızlık yapmanın mümkün ve kolay olduğu anlatılarak örneklerin verilmesi (ancak çalışma metotlarına sadık kalınmasının gerekliliği)
Öğrenciler hafızlık cemiyetlerine götürülerek teşvik edilmelidir.
Her bir dönüşte öğrenci taltif edilmelidir.
Hafızlığını tamamlayan öğrenciye son sayfasını ezber yapıp dersini dinletince öğrenci huzurunda kursta ailesiyle bir program yapılmalıdır.

GENEL HUSUSLAR

Ezberleme yeteneği olan öğrenciler hafızlığa ayrılmalı (Yeteneği olmayan öğrenciler yanlış örnek oluşturup diğerleri için korkutucu olabilirler)
Hafızlık istekle yapılabilir,arzu edilen şey için mutlaka gayret gösterilmesi gerektiği öğrencilere anlatılmalıdır.
Beden sağlığını korumak için gerekli tedbirler alınarak devamlılık sağlanmalıdır.Hatta gıda olarak ceviz, bal, yumurta gibi zekayı kuvvetlendiren yiyeceklerin tüketilmesi önerilmeli ve yatılı kurslarda da bunlara yer verilmelidir.
Gündüzlü öğrencilerin evde hıfzlarını rahatça devam ettirebilecekleri ortamın sağlanması hususunda aile bilgilendirilmelidir.
Hafızlığın yatılı olarak yapılması zorunluluğu yoktur.
Hafızlığı yapan öğrenci unutma ile korkutulmamalı
Mekan ders çalışan kişiyi ve zihnini meşgul etmeyecek bir yer olmalı (çok sıcak veya soğuk, gürültülü , rahatsızlık veren her hangi bir durum …) gibi

EZBERİ KORUMA

Kalıcı olması için ezberleyince hemen bırakmak yerine çokça tekrar yapılmalıdır.
Ham veya çiğ olarak tabir edilen ilk ezberleme tamamlandıktan sonra ilk olarak bir tekrar yapılarak (has) ezber sağlamlaştırılmalı;ardından hatalı ezberlenen yerler olmuşsa onlara ağırlık verilerek bir tekrar da öyle yapılmalı;düzeltilmiş bir şekilde daha da kuvvet kazanması için yine bir cüzle tekrar yapılmalı, sonrasında hafızın yapabileceği kadar cüz dinlemeye geçilmelidir.
Hafızlık sonrasında ezberin kalıcılığı için bölüm planı cüzler halinde olmalıdır.Çünkü bu şekilde akılda daha kolay kalacaktır.
Hafızlık tamamlandıktan sonra unutmamak için tedbir alınmalı

§ Hafızla diyalog sürdürülerek gerektiği zamanlarda ezber mukabele okuması ve görevlendirilmesi takip edilmelidir.
§ Böyle bir durum olmasa dahi hafız hıfzının büyük bir nimet ve büyük bir çaba sonucu bunu elde ettiğini bilerek koruma bilincine sahip olmalıdır.
§ Belgesini alan ve din hizmetleri alanında çalışanlar da hıfzlarını koruma zaruretine inanmalıdırlar.
§ Gün otuz Cüz otuz olmalı
§ Mümkünse hatimle teravih kıldırmalı

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROGRAMDA
ü Bilgisayarda yer alan konulardan bahsedilmeli
ü Bilgisayarın kullanımı öğretilmeli (en azından okumada istifade edeceği kadar)
ü Aynı dersleri yapanların grup halinde çalışmaları

SINAVA HAZIRLAMA

Hafız olanlara tavsiyeleriniz var mı?

Hafızlık nimetine mazhar olmak, Allah’ın kelamına muhataplık, inanılmaz bir değerdir. Onun değerini bilmek lazım. Kur’an okumak, harf, ses, mahreç gibi lafzen okumaktır. Kur’an’ı okumak ise; Kur’an’ın mesajını Rabbim ne diyor? veya Rabbim ne demek istiyor? diye mesajını anlayarak okumaktır. Meslektaşlarıma tavsiyem hafızlığın ardından hiç zaman kaybetmeden Kur’an’ın mesajına yönelmeleridir. Yani Kur’an’ı yorumlarıyla okumaları. Bunu anladıktan sonra en önemlisi; Allah’ın kelamını ve mesajını en başta nefsimize ve yakınlarımızın hayatına geçirmektir. Eğer bu üçüncü asıl amaç yoksa hayatımızda O’nu ne anlamanın ne de okumanın fazla bir faydası olmaz. Genç meslektaşlarıma, talebelerime Kur’an edebini, ahlakını ve vakarını tavsiye ediyorum. Kur’an’ın asıl mesajını anlamak için Kur’an’ı, mealini ve tefsirini okuyun. Okuduğunuz Kur’an’ı anlayın. Kur’an’ın emrettiği şekilde yaşayın.

Kur’an ezberleyene hafız denir. Hafız aynı zamanda Kur’an’ı koruyan demek. Kur’an’ı korumak ise Allah’ın (c.c.) ayetlerini kendisine öğreten hocadan öğrendiği gibi zapt ederek kendisinden sonraki talebeye aktarmak demektir. Yani hafızlar, Allah’ın yeryüzünde yürüyen canlı melekleridir.

Allah’ın vahyini başta Cebrail (a.s) olmak üzere koruyucu meleklerin levh-i mahfuzdan alıp Peygamber Efendimize getirip peyderpey sunması gibi. Beşer planında bunun en güzel örneğini Peygamber Efendimiz ve Sahabe-i Kiram vermiştir. Ondört asırdan beri bize kadar bu müessese bu hassasiyetle gelmiştir. Eğitim ve öğretimi kolaylaştıracak materyallerden istifade etmek esastır. Bir hafız veya Kur’an talebesi, hocasıyla okurken aynı zamanda kasetler, CD’ler, DVD’ler veya bugün henüz bizim bilemediğimiz birtakım teknik imkanlardan istifade etmesi elbette ki doğaldır ve etmelidir. Ama hafızlıkta birebir hoca ile talebenin diyaloğu esastır. Biz buna Müşafehe deriz.

Müşafehe ne demek?

Ağızdan ağza alma eğitimi. Talebenin hocasından harflerin çıkışını görüp alması, hocanın da anında talebesinden onu dinleyerek varsa yanlışını düzeltmesi. Hoca talebeye okur. Talebe hocaya okur. Buna arz ve sema usulü denir. Burada en son şekil verilir. Talebe hocasından en son öğrendiği doğru seslerle telaffuzlarla, mahreciyle hocaya dinletir. Ama hocaya müracaat etmeden, hiç hocayı devreye sokmadan DVD, CD, kasetten ve buna benzer birtakım teknik imkanlarla bu iş kolay olmaz.