İbadiyye mezhebi hak mıdır ?

İbadiyye Hazret-i Ali zamanında ortaya çıkan Haricilerin bir kolu. Kurucusu, Abdullah bin İbaddır. Bu sebeple bu adı almışlardır. Bu ismin yanı sıra, "kendilerini Allah’a satanlar" anlamında Şurat, Ehlüladl vel-istikamet isimlerini de kullanmaktadırlar. Abdullah bin İbad, hazret-i Ali, hazret-i Muaviye ile, hakem yapmak suretiyle anlaştığı için, hazret-i Aliden ayrıldı. Trablusgarba gitti. Orada İbadiyye fırkasını kurdu.

İbadiyyenin kurucusu hakkında fazla bir bilgi yoktur. İbadiler de, onu sadece fırkanın kurucusu, imamı olarak tanımaktadır. Onun, 64 (M.683) senesinde İbn-i Zübeyre yardım etmek için Medine savunmasına katılığı ve Emevi idarecileriyle ve hususen Abdülmelik bin Mervan ile 65-86 (M. 685-705) dostane münasebetler kurmaya çalıştığı bildirilmektedir.

Abdullah bin İbadın adamları başlangıçta görüşlerini yaymak için etrafa propagandacılar gönderdiler. H.153 yılında, halifeye isyan edip Trablusgarbı ele geçirdiler. Kuzey Afrikada Kayravanda, Libya ve Tunusta geçici hükumetler kurdular. Arap Yarımadasında, Ummanda kurdukları idare günümüze kadar gelmiştir. Yirminci asır başlarında, Libyada kurmaya çalıştıkları "Trablus Cumhuriyeti" 1921 senesinde İtalyanlarca ortadan kaldırılmıştır.

Zamanımızda siyasi gücü kalmamış olan İbadiyye fırkasının, Arap Yarımadasının bazı bölgelerinde, Umman, Libya, Madagaskar, Cebre Adası ve Kuzey Afrika ülkelerinde mensupları bulunmaktadır. Abdülaziz bin İbrahim 1129-1222 (M.1717-1808) adındaki biri Kitab-ün-Nil adında kitap yazarak, İbadilerin Cezayirde çoğalmasına sebeb oldu. İbadiler, 749 (M.1349)da ölen İsmail Cilatinin Kavaid-ül-İslam kitabına da çok önem vermektedir.