Dürüst davranışlar nelerdir?

Bütün bir hayatı düşündüğümüzde bu kavramın hayatımızın içinde de ne kadar önemli bir değer olduğunu görebiliriz. Basit bir ifadeyle, bir insan dürüstse onun sözünde duracağına rahatlıkla güvenebiliriz. Dürüst kişilerin düşündükleri ile yaptıkları ve söyledikleri arasında bir tutarlılık olur. Buda karşısındaki insana güven verir. İnsanlar arasında samimiyet duygusunun oluşabilmesi için, dürüstlük gereklidir. Bir kişi karşısındaki kişilere kendini dürüst bir biçimde ifade etmeye istekli olmalı ve de onlara kim olduğunu anlatırken açık olmalıdır ki kendisine güven duyulabilinsin. Her insan dürüstlük, iyi ahlakla ilgili çok şey söyleyebilir ama herkes bu söylediği özellikleri uygulamaya gelince başarılı olamaz. O nedenle söylediğimiz bu önemli özellikleri yaşantımıza katabilirsek dürüst olduğumuzu kanıtlayabiliriz.

Ama artık günümüzde maalesef dürüstlük kavramının giderek yozlaştığını görüyoruz. En küçük aile bireylerinden tutunda, en büyük kurumlara kadar ve hatta devletlerarası ilişkilerde dürüstlük kavramı zayıflatılmıştır. Çıkar ve menfaatler uğruna bu çok önemli değerlerin göz ardı edildiğini görmekteyiz.

Her kişi şöyle kendi içinde kendisiyle bir yüzleşecek olsa küçükte olsa dürüst olmadığı bir tarafını mutlaka bulur. Buna göre de her kişinin farklı yönlerde dürüst olduğu veya dürüst olmadığı yönleri vardır. Örneğin; etrafında çok güvenilir olarak tanınmış bir pazarcı pazarda malını satarken aldığı fiyatın çok çok üzerinde değer biçebiliyor. Hatta kendisine itiraz edilince yemin billâh ederek alışı bir lira olan malı, bir buçuk liraya aldım gibisinden yalan söyleyebiliyor. Böyle kişilere bu davranış öyle doğal gelebiliyor ki yaptığının yanlış olduğunun farkında bile olmuyor. Daha bunun gibi nice örnekler sıralanabilir. Rüşvet olaylarından tutunda bir iş yaparken çıkar olmadan yapmamak gibi gösterilebilir.

Her insan kendi içinde sık sık vicdan muhasebesi yapmadıkça ya da birey yetiştirilirken bu muhasebeyi yapabilecek kişilikte yetiştirilmedikçe bu tür kişilerden vicdanlı davranışlarda beklenemez. Vicdanlı davranışın oluşabilmesi için de, dürüstlük gereklidir.

Dürüstlüğün olduğu yerde, insanların söz ve davranışları, niyet ve iyilikten, güzellikten yana olur. Dürüstlük insan onurunun ve sağlıklı toplum yapısının vazgeçilmez şartlarındandır. Yine insanın kendisine verdiği sözü tutması, hayatın bütün alanlarında en güzel tutum ve davranışları sergilemesi, bütün kötülüklerin anası olan yalanı terk etmesidir. Aslında var oluşumuzun amacıdır dürüst olmak. Şu alıntı olan başlıklarda dürüstlüğün içerdiği temel başlıklarla şöyle sıralayabiliriz.

Dürüstlük

bütün iyiliklerin ve güzelliklerin temelidir.karşılaştığı hâdiseleri abartmadan gördüğü ve duyduğu şekliyle anlatmaktır.
emanete riayet etmek ve emaneti hak edene vermektir.
başkalarına söz verdiği zaman sözünde durmaktır.
gerçeği eğip bükmeden, çarpıtmadan, kıvırtmadan söylemektir.
hiçbir zaman adaletten ayrılmamaktır.
haksızlık yapana yanlış yaptığını uygun bir şekilde söyleyebilmektir.
konulan bütün kurallara uymak ve fakat keyfî davranışları terk etmektir.
başkalarının haklarına saygı göstermektir.
her ortamda tutarlı ve onurlu duruşunu muhafaza edebilmektir.
birilerinin acıları üzerine mutluluk kurmaya kalkışmamak ve hiçbir kimseye zulmetmemektir.
zorlukları görünce yalpalamamaktır.
bütün yaratılmışlara şefkat ve merhametle yaklaşmaktır.
tek başına kalsa bile kartallar gibi yalnız uçmak, ama dosdoğru yoluna azim ve kararlılıkla devam etmektir.

İşte! İnsan gibi insan olabilmenin en temel özellikleri bu kavramlardan ibarettir. Yapılması çok kolay olan bu kavramları toplumun birer bireyleri olarak kişiliğimizde ne kadar barındırıyoruz? Kendimize sorabilmeliyiz. Bu sorgulamayı ne kadar çok yaparsak kendi kendimizi düzeltebiliriz. Ancak bu sayede toplum içerinde dürüstlüğümüzle saygınlığımızı korur ve içimizde vicdanen huzur buluruz.

ADAM GİBİ
Yaşam dediğini,
Belki bir avuçluk saltanat
Belki de acılarla kanat çırpmak
Belki de dünyayı bir anlık selamlamak
Gerçek olan her şeyin özü
Bu özgüde;
Adam gibi dürüstçe yaşamak…