Kuranda geçen tilavet secdesi nasıl yapılır?

Kur’ân’da on dört yerde geçen secde âyetlerinin okunması veya işitilmesi halinde yapılan secdeye denir.

Hanefîlere göre vacip, Şafiî ve Hanbelîlere göre sünnet-i müekkededir. Bir mecliste, aynı secde âyeti birden fazla okunursa bir secde yapmak yeterlidir. Namaz dışında secde âyetini okuyan veya secde âyetini işiten kişi, tilâvet secdesine niyet ederek tekbir alır ve secdeye gider. Üç defa "sübhâne rabbiye’l-a’lâ" dedikten sonra tekbir alarak secdeden kalkar ve "semi’nâ ve ata’nâ gufrâneke rabbenâ ve ileyke’l-masîr" der (Bakara, 2/286).

Namazda secde âyeti, okunması halinde, kıraat eden kişi en çok üç âyet daha okuyup rükû’a eğilecekse, tilâvet secdesine niyet ederek rükûa gider. Yapmış olduğu bu rükû aynı zamanda tilâvet secdesi yerine de geçer. Şayet rükûa eğilmeyip de kıraata devam edecekse, tilâvet secdesine niyet ederek direk olarak secdeye gider ve secdeyi tamamladıktan sonra doğrudan ayağa kalkar ve kaldığı yerden kıraata devam eder. Namaz içerisinde tilavet etmeye niyet etmek aklından tilâvet secdesi yapacağını geçirmekle yapılır; dil ile söylenmez.

Namazda okunan secde âyetini namazda olmayan bir kimse işitirse tilâvet secdesi yapar. Namazda olan kimse, namaz dışından bir kimsenin okuduğu secde âyetini işitirse, namazını tamamladıktan sonra secde yapar. (İ.P.)

Kur’ân’daki secde âyetleri; Â’râf sûresinin 206, Ra’d sûresinin 15, Nahl sûresinin 49, İsrâ sûresinin 107, Meryem sûresinin 58, Hac sûresinin 18, Furkân sûresinin 60, Neml sûresinin 25, Secde sûresinin 15, Sâd sûresinin 24, Fussilet sûresinin 37, Necm sûresinin 62, İnşikak sûresinin 21, Alâk sûresinin 19. âyetleridir. Bu âyetlerden sadece Sâd sûresinin 24. âyetinde "rükû", diğerlerinde "secde" kelimesi geçmektedir. Hac sûresinin 77. âyetinde de "rükû edin ve secde edin" denilmektedir. Hanefîler, bu âyeti secde âyeti saymamışlardır. İmam Şâfiî ve İmam Ahmed bu âyeti secde âyeti saymış buna mukabil Sâd sûresinin 24. âyetini secde âyeti saymamışlardır. Hac sûresinin 77. âyeti haric diğerlerinde secde âyetleri işaretlenmiştir.