İslam dininin evrensel öğütleri nelerdir

KUR’AN’DAN ÖĞÜTLER:

1. Adaletli ol,

2. Doğru sözlü ol,

3. Yakınlara yardım et,

4. Hayasızlık, kötülük yapma,

5. Allah’a , Ahiret Gününe, Meleklere, Kitaplara, Peygamberlere iman et.

6. Yakınlara, yoksullara, yetimlere, yolda kalmışlara, isteyene (dilenciye) yardım edin.

7. Namazı kılın, zekat verin.

8. Verdiğiniz sözü yerine getirin.

9. Sabırlı olun,

10. Hile yapmayın,

11. Allah’tan başkasına kulluk etmeyin.

12. Ana- babaya iyilik edin.

13. Mü’minler kardeştirler, kardeşlerinizin arasını düzeltin.

14. Birbirinizle alay etmeyin.

15. Lakap takmayın.

16. Kusurlarınızı araştırmayın,

17. Gıybet etmeyin,

18. Cimri ya da savurgan olma! İkisinin arasında ol!..

Dinler, insanların inanç ve davranışlarını güzelleştirmek isterler. Bu amaçla, insanlara çeşitli öğütlerde bulunurlar .Bu özellik, dünyadaki bütün dinler için geçerlidir ve evrenseldir. Dinin kendisi de evrensel bir olgudur. Dünyanın her tarafında bir veya birden fazla dine inanılmakta ve inanılan dine göre yaşanmaktadır. Buradan hareketle şunu söyleyebiliriz:

Dinlerin evrensel öğütleri vardır. Bu öğütlerin amacı, insanların hayatını kolaylaştırmak, güzelleştirmek ve iyileştirmektir.

Dinlerin ve İslam’ın evrensel nitelikte bir çok öğüdü vardır. Aşağı.da bunlardan bazıları açıklanmaktadır.

1. DOĞRULUK

Doğruluk, dinimizin öğütlediği güzel huyların başında gelmektedir. Yüce Allah, Kuran’ımızın ilk suresi olan Fatiha’da, Müslümanlara şu duayı öğretmektedir:

”. ..Ancak sana ibadet eder ve yalnız senden yardım dileriz. Bizi, doğru yola ilet. Kendisine nimet verdiklerinin yoluna, sapıtmışların ve gazaba uğramışların yoluna değil. ”

Dinimiz her zaman doğru ve doğrudan yana olmamızı istemektedir. Yalan söylemeyi, ölçü ve tartıda hile yapmayı, iftira atmayı, yalan yere şahitlik etmeyi yasaklamaktadır.

2. TEMİZLİK

Temizlik, dinlerin evrensel öğütleri arasında yer alan ve İslam’ın da önemle öğütlediği temel konulardan biridir. Peygamberimiz, temizliğin imandan olduğunu ve hatta imanın yarısı olduğunu bildiren sözler söylemiştir.

Sevgili peygamberimiz, temizlik konusunda da Müslümanlara örnek olmuştur. 0, hiçbir zaman çok yeni ve Lüks giysilere sahip olmamıştır. Fakat, giydiklerini tertemiz tutmuştur. Saçının, sakalının temiz ve güzel taranmış olmasına özen göstermiştir. Sürekli güzel kokular sürünmüştür. Diş temizliğine dikkat etmiş ve ashabına dişlerini temiz tutmaları için öğüt vermiştir.

Doğruluk konusunda kitabımızın 55. sayfasındaki Yalan ve Hile konusunu okuyunuz. Temizlik, sadece maddi temizlikten ibaret değildir. Manevi temizlik, yani ruh temizliği ve güzelliği de en az dış temizlik kadar önemlidir. Başka İslam olmak üzere, bütün dinler , insanların ruh temizliğini ve güzelliğini hedeflemişlerdir .Ruhu temiz olan, bunu davranışlarında da gösterecektir.

3. İYİLİK VE YARDIMSEVERLİK

iyilik ve yardımseverlik, dinlerin ve İslam dininin öğütlediği temel hususlardandır. Dinimiz, iyiliği, yardımseverliği ve cömertliği teşvik etmektedir. Kutsal kitabımızda yoksul ve düşkün insanlara yardımda bulunanlar cennetle müjdelenmektedir. Ancak, yardımın hiçbir karşılık beklenmeden yapılması, başa kakılmaması gerekir. Menfaat umularak yapılan veya sonradan başa kakılan yardımların iyilik ve yardımseverlik ile ilgisi olmaz. Bunlar için bir sevap da yoktur.

4. BÜYÜKLERE SAYGI, KÜÇÜKLERE SEVGİ GÖSTERMEK

”Büyüklere saygı, küçüklere sevgi” aile, toplum ve bütün insanlık hayatı için önemli bir ilkedir. Bütün dinler, bu ilkeye uyulmasını öğütlemişlerdir. İslam dini de bu ilke üzerinde önemle durmuştur .

5. HAYVANLARA İYİ DAVRANMAK

Hayvanlara da iyi davranmalıyız. Onlara kötü davranmamalı, onlara işkence yapmamalıyız.

Dinler ve İslam dini bütün varlıklara olduğu gibi, hayvanlara karşı nasıl davranılması gerektiği konusunda tavsiyelerde bulunur. Özellikle İslam dini, her varlığı Allah’ın yarattığı ve insanların faydasına sunduğu bir emanet gibi gösterir. Her canlı değerlidir ve faydalıdır.

6. ÇEVREYİ KORUMAK

Çevre, insanın yaşadığı ortamda bulunan ve kendisine doğrudan veya dolaylı olarak etki eden etkenler bütünüdür. Bunun içinde, maddi çevre, sosyal çevre, manevi çevre gibi alt terimler bulunmaktadır. insan, mutlaka bir çevre içerisinde yaşar. Çevresinde bulunanlardan etkilenir. Aynı zamanda, çevresini etkiler. Akıllı bir varlık olduğu için, özellikle maddi çevrenin üzerinde, insanın etkisi büyüktür.

insanların bu konuyu yeniden düşünmelerinde, dinlerin önemli katkıları olacaktır. Aslında, dinler ve özellikle de bizim açımızdan, İslam dini, çevre bilincinin oluşması için evrensel öğütlere sahiptir. Ne yazık ki, insanlar bu öğütleri unutmuşlar veya farkında olmaksızın ihmal etmişlerdir. .

7. ZARARLI ALIŞKANLIKLARDAN KAÇINMAK

İnsanın sahip olduğu şeyler, yaşadığı sürece ona emanet edilmiştir. Mesela, insanın bedeni, sağlığı, zamanı, malı, çocukları ona emanettir. Emanet olan şeyin sahibine zarar verilmeden teslim edilmesi gerekir .Zira, emanet, bir kimsenin kendisine bırakılan bir şeyi muhafaza etmesi ve sahibine aynı şekilde iade etmesi anlamına gelmektedir. Allah’ın insana emanet ettiği bu şeylerin Allah’ın yasakladığı bir biçimde kullanılması emanete ihanet etmek demektir .

İslam, insana bedenini emanet kabul etmesini, ona zarar verecek davranışlardan kaçınmasını emreder. Kendi bedenimize bile zarar veremeyiz. Bu sebeple, bedenimizin dokunulmazlığı vardır. Sadece hastalık durumunda, tıbbi müdahale gerektiğinde bu dokunulmazlık ortadan kalkar .İnsanın bedenini bu denli koruma altına alan İslam, ona zarar verebilecek alışkanlıkları da yasaklamaktadır .Mesela, içki insanın canına da malına da zarar veren, insanlık onurunu zedeleyen çok kötü bir alışkanlıktır .Kumar oynamak, aynı şekilde insanın her şeyini kaybetmesine yol açan kötü bir alışkanlıktır .Allah Teala içkiyi ve kumarı açık bir dille yasaklamaktadır:

”Ey İnananlar! İçki, kumar, putlar ve fal okları şüphesiz şeytan işi pisliklerdir, bunlardan kaçının ki saadete eresiniz.”(II)

Sigara içmek pek çok insanın vazgeçemediği alışkanlıklardan birisidir .Sigaranın insan sağlığına zarar verdiğini bilmeyen de yoktur .Ancak alışkanlıklar insanlara bilerek yanlışı yaptıracak kadar güçlü olabilmektedir .En doğrusu bu türlü kötü ve zararlı davranışlara hiç alışmamaktır

8. BAŞKALARINA ZARAR VERMEMEK

Hiç kimse kendisine zarar verilmesini istemez. Çoğu dinde geçerli olan ve değişik şekillerde ifade edilmiş bir ilke vardır:

Eğer bir şeyin sana yapılmasını istemiyorsan, sen de onu başkalarına yapma. Bu ilkeyi en güzel ifade eden ise Peygamberimiz olmuştur. O bir hadisinde şöyle buyurmuştur: "Sizden hiçbir kimse, kendisi için istediğini kardeşi için de istemedikçe gerçek anlamda iman etmiş olmaz.”

8. 1. ÖLDÜRMEMEK

"Öldürmemek”, dinlerin ortak evrensel öğütlerinden biridir. Başta ilahi dinler, Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam olmak üzere, hemen bütün dinlerde, yaşam kutsaldır. Yaşama hakkı, dokunulamaz bir haktır. Bu hakkın temelinde ise, Allah’ın yarattığına saygı vardır. Can vermek ve canı almak Allah’a aittir. Kimse Allah’ın verdiği canı almaya yeltenmemelidir. Eğer yapılırsa, bu en büyük günahtır.

8.2. ÇALMAMAK

insanın, korunma altına alınmış bir diğer hakkı da, mülkiyeti, yani malı ve mülküdür. Bir insanın sahip olduklarını haksız yere, kandırarak almak, büyük günahtır. Çalmak da, bütün dinlerce yasaklanmıştır. Tevrat ve İncil’de çalmayacaksın emri açık olarak ifade edilmiştir.

Kuranıkerim, haksızlıkla birinin malını yemenin günahı olduğu üzerinde ısrarla durmaktadır. insanları ve özellikle de inananları kul hakkı yememe konusunda öğütlemektedir. Şu iki ayet meali, çalmanın ve haksız yere birinin malını yemenin ne kadar yerildiğini açıklamaya yetecektir:

”Birbirinizin malını haksız yere yemeyin ve insanların mallarını yemek için bir kısmını bile bile yargıçlara vermeyin. ”

”Ey inananlar, mallarınızı aranızda haksızlık yaparak değil, karşılıklı rıza ile yapılan alış verişle yiyin. .."

TEVRAT’TAN ÖĞÜTLER

1. Garibe haksızlık etmeyeceksin

2. Dul kadını ve öksüzü incitme.

3. Çalma, hile yapma (Çıkış,Bab 22/21-23)

4. Yalan söyleme, yalan yere yemin etme.

5. İşçiyi zor işte çalıştırma.

6. Komşuna adaletle davranacaksın, komşunu kendin gibi seveceksin.

7. Öç almayacaksın,

8. Kardeşinden nefret etme, gıybet etme. (Levililer, Bab 19/11-14)

9. Suçsuzu, salihi ödlüme, Rüşvet alma

10. Babana, Anana hürmet et.

11. Katletme, zina etme, çalma, komşuna karşı yalan şehadet etme.

12. Komşunun malına göz dikme. (Çıkış,Bab 20/12-17)

Ayrıca On Emir’de:

On Emir olarak bilinen aşağıdaki ilkeler Tevrat’ta iki ayrı yerde geçmektedir. Bu emirlerin bizzat Tanrı Yahova tarafından tabletlere yazılarak, İnsanlara ulaştırılmak üzere Hz. Musa’ya Sina Dağında verildiğine inanılır. Bazı maddeleri hariç, bu emirlerin çoğunlukla İslâm’ın, Hıristiyanlığın ve diğer dinlerin de benimsediği ilkeler olduğunu görürüz.

1. Seni Mısır diyarından, esirlik evinden çıkaran Allah benim.

2. Benden başka Tanrın olmayacak, varlıkların resimlerini yapmayacak ve onlara tapmayacaksın.

3. Allah’ın adını boş yere ağzına almayacaksın.

4. Cumartesi gününü daima hatırlayıp onu kutsal sayacaksın. Haftanın altı gününde çalışacak, yedincisinde dinleneceksin. Cumartesi günü, Tanrıya ayrılmış genel dinlenme günüdür. O gün ne sen ne oğlun ne kızın ne uşağın ne de hayvanların kısacası hiçbiriniz çalışmayacaksınız.

5. Anne ve babana hürmet edeceksin.

6. Öldürmeyeceksin.

7. Zina yapmayacaksın.

8. Çalmayacaksın.

9. Komşuna karşı yalan yere şahitlik yapmayacaksın.

10. Komşunun evine, barkına, kansına, hizmetçisine, öküzüne, eşeğine kısacası sana ait olmayan bir şeye göz dikmeyeceksin." (Tevrat-Çıkış XX:1-17: Tesniye, 5:6-21)

ZEBUR’DAN ÖĞÜTLER:

1. Kötülerin yoluna girme.

2. Zayıfa ve yetime yardım et.

3. Düşküne ve yoksula adalet et.

4. Zayıfı ve fakiri kötülerin elinden kurtar.

5. Kötülerin öğüdü ile yürüme.

6. Günahkarların yolunda durma.

7. Alaycılarla birlikte oturma.

İNCİL’DEN ÖĞÜTLER:

1. Ana-Babanıza Rabbe de itaat edin.

2. Babana Anana hürmet et ki ömrün uzun olsun.

3. Çocuklarınızı incitmeyin, onları Rabbin terbiye ve nasihati ile yetiştirin.

4. Birbirinizi sevin

5. Zina etmeyin

6. Çalmayın

7. Tamah (Açgözlülük) etmeyin