İnsan ilişkileri ile ilgili ayetler

–Biz insanı en güzel bir biçimde yarattık (Tin Suresi 4. ayet) buyurmaktadır.

Hz. Muhammed (s.a.v.) bir peygamber olarak Allah’ın insana verdiği bu değerin elbette farkındaydı. Bu yüzden hiçbir insanı küçümsemezdi. Bu sebeple konuşan kişinin sözünü asla kesmez, kendisi birine hitap ettiği zaman doğrudan ona yönelir, onun yüzüne bakarak konuşurdu.

Hz. Muhammed (s.a.v.), yalan söylediklerini bildiği halde münafıkların, içlerinde gizledikleri niyetlerine değil, ağızlarından çıkan sözlere itibar etmiş, insana verdiği değer sebebiyle onların sözlerini, mazeretlerini dinlemiş, sözlerine göre yargıda bulunmuştur. Peygamberimizin bu tutumunu münafıkların nasıl kötüye kullandıklarını ve kendi aralarında nasıl konuştuklarını Allah bize Kur’an-ı Kerim’de bildiriyor:

İnsanın yaratılışı hakkında bilgi veren ayeti kerimelerden bir tanesi şöyledir. Andolsun ki insanı süzme çamurdan yarattık. Sonra onu bir damla su olarak sağlam bir yere yerleştirdik. Sora bir damla suyu yapışkan bir nesneye çevirdik. Yapışkan nesneden bir çiğnemlik et yaptık. Bir çiğnemlik etten kemikler yarattık Kemiklere de et giydirdik sonra onu bambaşka bir yaratık olarak inşa ettik. Yaratıkların en güzeli olan Allah ne uludur.

Kur’an’a göre insanoğlu Allah’ın yeryüzüne ki halifesidir. Yani insanoğlu yeryüzünü imar ve ıslah etmekle sorumlu tutulmuştur. İnsanın yüklendiği bu emaneti anlamlı kılan, onun sahip olduğu iradedir. İnsanın sorumluluğu Kur’an da şu şekilde ifade edilir . Doğrusu biz emaneti göklere, yere ve dağlara sunmuşuzdur’da onlar bunu yüklenmekten çekinmiş ve ondan korkup titremişlerdir. Onu insan yüklenmiştir. Gerçekten insan pek zalim ve çok cahildir. Ben cinleri ve insanları ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.

İslam dini insanı kendi başına bir tür olarak bildirmektedir. İnsan biyolojik yapısı ve bazı içgüdüleriyle diğer canlılarla ortak özellikler taşımaktadır. Ancak diğer canlılardan farklı olarak insana akıl, şuur, irade, zekâ ve idrak verilmiştir. İnsan anlar, anlatır karar ve hüküm verir. İnsanın beş duyusu, konuşma kabiliyeti ve düşünme yeteneği vardır. İnsan yapısında kendinden başka bütün canlılardan bir numune taşıyan bir varlıktır. İnsanda ilahi üstünlüklerin benzerleri, yerde ve gökte bulunan her şeyden bir zerre, meleklerdeki iyilikler ve iblisteki kötülüklerden numuneler vardır.