Oruçlu iken misvak kullanmak ile lgili hadis

1677) Âişe (Radıyallâhü anhâ)’dan rivayet edildiğine göre Resûlul-lah (SallAllahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu, demiştir :

«Oruçlunun hayırlı hasletlerinden birisi, misvak (kullanması)-dır.Zevâid’de şöyle denilmiştir : Bunun senedindeki râvi Mücâlid zayıftır. Lâkin Buhârî, Ebû Dâvûd ve Tirmizİ’nin rivayet ettikleri Âmir bin Rabia’nın ha-dlsi bu hadis için şâhid durumundadır. [66]

İzahı

Zevâid türünden olan bu hadîs, oruçlunun misvak kullanmasının müstehablığına delâlet ediyor. Hadîs kayıtsız olduğu için öğleden evvel ve öğleden sonraya şümullüdür.

Notta işaret edilen  m i r’ in hadîsi meâlen şöyledir: "Ben, Resûlullah (SallAllahü Aleyhi ve Sellem) i oruçlu olduğu halde misvak kullanırken gördüm."

El-Menhel yazarı Â m i r’ in hadîsini açıklarken şöyle der :

"Bu hadîs, oruçlunun öğleden evvel ve sonra misvak kullanmasının müstehablığına delâlet eder. Misvakın kuru veya yaş olması farketmez. Âlimlerin bu husustaki görüşleri şöyledir:

1 – içlerinde Ömer, tbn-i Abbâs, Alî ve îbn.-i Ömer (Radıyallâhü anhümJ’ün bulunduğu sahâbüerden bir cemâat ile Mücâhid, Saîd bin Cübeyr, Ata’, İbrahim Nehaİ, Muhammed bin Şîrîn, Ebü Ha-nîfe, Muhammed, Sevrî ve Evzâî’ nin kavli, yukarıda anlatılandır.

2 – Şafiî ve arkadaşlanna göre oruçlunun öğleden evvel misvak kullanması müstehab olup, öğleden sonra mekruhtur. Ebû Sevr ile Evzâî ve Muhammed bin e 1 – H a s a n ‘ -dan bu kavil rivayet edilmiştir. Bunların delili, oruçlunun ağız kokusunun Allah katında misk kokusundan daha güzel olduğuna dâir Buhârî ve Müslim’in Ebû Hüreyre (Radıyallâhü anh)’den rivayet ettikleri hadîstir. Misvak kullanmak ile bu kokunun giderilmesine çalışılmıştır. Bu koku, öğleden sonra belirdiği için o vakitte misvak kullanmayı mekruh saymışlardır.Lâkin mezkûr hadîs, onların dedikleri mânâda kesin değildir. Başka mânâlarda da yorumlanmıştır. Geniş izah için oruç bahsinde geçen bu hadise müracaat edilsin.

3 – Mâlik ve arkadaşlarına göre misvak yaş olduğu zaman oruçlu için kullanılması mekruhtur. Kuru olduğu zaman, oruçlu öğleden evvel de öğleden sonra da kullanabilir. Bu görüş, Ş a’ b i, K a t â d e , başka âlimler ve Ebû Yûsuf tan rivayet edilmiştir.

4 – Ahmed’e göre öğleden sonra oruçlunun misvak kullanması mekruhtur. Misvak yaş olsun, kuru olsun fark etmez. Keza yaş iken öğleden önce de kullanmak mekruhtur.

1678) Âişe (Radıyallâhü anhâyfan; Şöyle demiştir: Resûlullah (SallAllahü Aleyhi ve Sellem) oruçluyken gözüne sürme sürmüştür.Zevâid’de şöyle denilmiştir : Bu hadisin İsnadı zayıftır. Çünkü raıri ZUbeydl zayıftır. Onun adının Said bin Abdül-Cebbâr olduğunu Ebû Bekir bin Ebi D&vûd beyan etmiştir. [67]

İzahı

Zevâid türünden olan bu hadîs, oruçluyken göze sürme sürmenin meşruluğuna delâlet eder. Âlimlerin bu husustaki görüşleri şöyledir :

1 – Ebû Hanife, Şafii âlimleri, Atâ’, Hasan-ı Basrî, Nehai, Evzâi ve Ebû Sevr’e göre oruçlunun gözüne sürme sürmesi caizdir. Sürülen sürmenin tadı boğazda duyulsa dahi oruç bozulmaz. Enes, tbn-i Ömer ve İbn-i Ebi Evfâ (Radıyallâhü anhüm)’ün kavli de budur.

2 – M âl ikil er’e göre eğer göze sürülen sürmenin boğaza ulaşması muhakkak ise sürülmesi haramdır ve kaza etmek gerekir. Eğer şüpheli ise sürülmesi mekruhtur.