Başkalarının İşlerine Karışmamak ve Lüzumsuz İşler Yapmamak
NuN
Başkalarının İşlerine Karışmamak ve Lüzumsuz İşler Yapmamak – 1
Bu cümleden kastedilen şey başkalarının hayatlarında var olan ve seni ilgilendirmeyen şeylerin gündem yapmandır, merak etmen ve sorup soruşturmandır.
Kişinin kendisini ilgilendirmeyen şeylerle ilgilenmesi hem kendisine hemde kardeşine zararı vardır. Kişi başkalarını ilgilendiren meselelerle uğraşırsa bir kul olarak kendini ilgilendiren meselelerle uğraşmaya vakti kalmaz. Bu kişinin kendisine yapmış olduğu zarardır. Kardeşine verdiği zarar ise şudur; Kişi başkalarını ilgilendiren meselelerle uğraştığı zaman kardeşinin açığa çıkmasında hoşlanmayacağı bir işin peşine düşmüş olabilir, ya bunu kendine gündem yapmış olabilir ki bu da kardeşlik hukukunu zedeleyecektir.
Bu meselede ki temel hadis Rasulullah sav şu hadisidir;
Kişinin kendisini ilgilendirmeyen şeyleri terk etmesi İslamının güzelliğindendir.
Kişinin kendisini ilgilendirmeyen şeyler iki kısımdır;
1. İnsan hayatında olup ihtiyaç fazlası olan şeyler
2. Başkalarının hayatında olup insanı ilgilendirmeyen şeyler
Bu Hadisten Çıkarımlar;
1. Rasulullah sav’in İslamın güzelliğindendir ifadesinden anlıyoruz ki her Müslüman olan insanın İslamı güzel değildir.
2. Kişinin İslamı neyle güzelleşir? Kişinin, İslamı Rasulullah sav cibril hadisinde belirttiği ihsan mertebesine ulaşmasıyla islamı güzelleşir. Rasulullah sav ihsanı bu şekilde tanımlamıştır;
Senin Allah’ı görüyor muşcasına Allah’a ibadet etmendir. Sen Allah’ı görmesinde Allah’ın seni gördüğünü bilmendir.
Bu tanımdan da anlaşıldığı üzere ihsan iki mertebeden müteşekkildir;
1. Müşahede; Allah’ı görüyor muşcasına Allah’a ibadet etmendir. Yani kişinin hareketlerinde yaşadığı ve gördüğü her olayda Allah’a dair bir şey görmesidir. Mesela; kişi güzel olan bir kardeşine iki gözle de bakabilir. Bir bakar maşAllah ne güzelmiş der, bir de bakar Allah cc ne kadar büyük bir musavvirdir (şekil verendir) der.
Allah’ı müşhade etmek onun isim ve sıfatlarının tecellisinin farkına varmaktır. İslamı güzel olanlar; sürekli Allah’ı müşahede edenler, her şeyde Allah’ı görüyor muşcasına, hissediyor muşcasına yaşayanlardır. İnsanın bu mertebeye ulaşması zordur. Kişinin bu mertebeye gelebilmesi için ilk olarak kalbinin Allah cc nün dışında ki her şeyden kesik olması lazımdır. İkinci olarak ise kişinin zikir ve tefekkür üst seviyelere çıkmış olması lazım. Kişi müşahede mertebesini yakalayamazsa ondan sonra murakabe mertebesi gelir.
2.Murakabe; Kişinin sürekli olarak Allah’ın kendisini gözettiği, gözlemlediği bilincinde olmasıdır. İhsanın en üst mertebesi müşahede mertebesidir, en alt mertebesi ise murakabe mertebesidir. Bu ikisininde olmadığı bir insanda gaflet vardır. Allah’tan ve ahiret gününden gafil olan insanların İslamlarını güzelleştirmeleri mümkün değildir.
ahlak
Başkalarının İşlerine Karışmamak ve Lüzumsuz İşler Yapmamak 2
İnsanı ilgilendirmeyen şeylerin kapsamı nedir?
Bizi ilgilendiren ve ilgilendirmeyen şeylerin kapsamını şeriat belirler. Şeriat neyi bizim ilgi alanımıza sokmuşsa biz beni ilgilendirmez desek te o bizi ilgilendirir. Lakin bazı alimler bunun kapsamı ile ilgili bazı kaideler koymuşlardır. Mesela; İmam Gazali demiş ki;
Kişinin kendisini ilgilendirmeyen şey dünyasına ve ahiretine hiç bir faydası olmayan ve sustuğu zaman zarar görmeyeceği şeydir.
İmam Şatibi’de diyor ki;
Kişinin kendisini ilgilendirmeyen şey, üzerine amel bina edilmeyen her şeydir. Amelden kasıtta kalbin ve organların amelidir. İmam Şatibi sözünün devamında diyor ki;
Biz bunun şeriatın genel naslarından çıkardık. Biz şeriate baktık şeriat kendisine bir şey arz edildiğinde amele dahil olmayan kısmından yüz çevirmiş, amel ile alakalı olan kısmı zikretmiştir.
Mesele Allah’u Teala diyor ki;
Sana ayın hallerinden sorarlar. Deki; O insanlar için vakitleri belirleyen ve hac için vakit belirleyen bir unsurdur. İyilik evlerinize arkalarından girmeniz değildir. Gerçek iyilik takva sahibi olmaktır. Evlerinize kapılarından giriniz. Allah’tan sakının umulur ki felah bulursunuz (Bakara 189)
Burada sorulan soru ile verilen cevap arasında bir alaka yoktur. Soru soranların ayın şekilleri hakkında soru sormuşlar. Ama Allah’u Teala bundan yüz çevirmiş ve ay gibi bir şeyin üzerine bina edilen amelleri zikredip evlere kapılardan girmeleri gerektiğinden bahsetmiştir.
Yine bir gün Rasulullah sav minberde diyor ki;
Bana aklınuzdakini sorun birisi,
Benim babam kimdir? diye sorunca Rasulullah sav sinirlenerek,
Senin baban falandır diyor. Kimisi,
Benim soyum nereye dayanır? diye sorunca Rasulullah sav yine sinirlenerek ona cevap veriyor. Rasulullah sav o kadar sinirleniyor ki en sonunda Ömer ra Rasulullah sav’e
Biz rab olarak Allah’tan, din olarak İslam’dan Resul olarak ta senden razı olduk. diyor.
Bu olay üzerine şu ayet iniyor;
Ey iman edenler açıklayacağı zaman hoşunuza gitmeyecek şeyleri Peygambere sormayın (Maide 101)
Biz buradan anlıyoruz ki şeriat insanlara kendilerini ilgilendirmeyen şeylerden yüz çevirip üzerine amel bina edilen şeylere yönelmeleri gerektiğini öğretmiştir.
Mesela Allah’u Teala ayette buyuruyor ki; Meyveler ve otlaklar Ömer ra bu ayeti okuduğunda diyor ki; ayette gecen ebbe nedir? Daha sonra kendi kendine biz kendimizi ilgilendirmeyen şeylerle uğraşmaktan neyh edildik. diyor.
O zaman bizler herşeye şu soruyu soracağız; Falan hakkında ki şu bilgiyi bilmemin üzerine bina edilen bir amel var mı? Yani ben bunu bildiğimde Allah’u Teala’ya karşı olan yakinim, tevekkülüm, imanım vs. artacak mı?
ahlak
Cevap: Başkalarının İşlerine Karışmamak ve Lüzumsuz İşler Yapmamak
EHLİMAN
Bizler insan olarak diğer insanlara yardımcı olmalıyız. Ancak diğer insanların işlerine da karışmamak gerekir. Onların sürekli sorunları ile ilgilenmek ve sorun kendimizinmiş gibi sürekli bir şeyler ortaya atma gereksiz ve yersizdir.
Kişinin kendisini ilgilendirmeyen konulara karışmaması ne demek