Çapraz sorgu nasıl yapılır
Kayıtsız Üye
Çapraz sorgu nasıl yapılır
Arkadaşlar sürekli olarak duyduğumuz polisler tarafında çapraz sorgunun nasıl olduğu hakkında kısaca bilgiler verir misiniz ?
Cevap: çapraz sorgu nasıl yapılır
Üstad
çapraz sorgu nedir nasıl yapılır?
tanıklar 2 şekilde sorgulanır. ilki doğrudan sorgu olarak adlandırılır; temel olarak kürsüdeki kişiye olayı anlattırma amacı güder. örneğin "o gece neler olduğunu bize anlatır mısınız?", "üzerinde neler vardı?" soruları bu sorgu yönteminin başlıca örnekleridir. ikincisi ise entrymizin esas konusu olan çapraz sorgudur. diğer sistemlerden biraz farklı olmakla birlikte, hukukumuzda zaten bulunan çapraz sorgunun yeni yasal düzenlemelerle genişletilmiştir….
"avukat – james’i kaçarken pencereden gördüğünüzü söylediniz, doğru mu bu?
tanık – evet gördüm
avukat – peki gece olması dolayısıyla etraf karanlık değil miydi?
tanık – evet, karanlıktı
avukat – ayrıca sokağınızdaki lamba bozuktu ve yanmıyordu
tanık – doğru
avukat – ve sokakta başka da bir ışık yoktu
tanık – ama oydu, gördüm. bakın ben…(sözü avukat tarafından kesilir)
avukat – bakalım anlamış mıyım: gecenin bir yarısı etraf zifiri karanlık, sokak lambası dahil hiçbir ışık yanmıyor ve siz kaçanın james olduğunu gördüğünüzden eminsiniz. doğru mu? yemin altında olduğunuzu unutmayın!
tanık – ama ama…
avukat – lütfen sadece cevap verin: onun james olduğunu gördüğünüze emin misiniz? evet ya da hayır
tanık – (bezmiş ve yenilgiye uğramış bir şekilde)hayır, değilim…
avukat – başka sorum yok sayın yargıç
bu sorgu çeşidinde amaç tanık sandalyesinde oturan kişinin güvenilir olmadığını ispatlamaktır. bunun için ise tanığı yönlendirecek sorular sorulur; kendi hikayesini anlatmasına pek izin verilmez. örneğimizde tanık ama oydu, gördüm. bakın ben… dediği anda sözü avukat tarafından kesiliyor çünkü tanığın kendi hikayesini anlatması avukatın amacına ulaşması bakımından tehlikelidir; hakimin/jürinin kafasını karıştırabilir.
doğrudan sorgudaki "o gece neler olduğunu bize anlatır mısınız?" sorusu, çapraz sorguda "gürültüye uyandınız ve dışarıda kaçan birini gördünüz, değil mi?"ye dönüşür. tanık mümkün olduğunca az konuşturulur, evet/hayır gibi kesin cevaplar istenir.
________________________________
çapraz sorguda üç soru kategorisi:
1- algılama yeteneği ile ilgili sorular
2- anımsama yeteneği ile ilgili sorular
3- yan tutmak için bir neden olup olmadığı ile ilgili sorular.
çapraz sorgu yapacaklara öneriler:
1- ucu açık soru sorulmaması ilkesi
2- yanıtı bilinmeyen soruların sorulmaması ilkesi
3- gereğinden fazla soru sorulmaması ilkesi.
çapraz sorgu için uygun teknikler:
1- daha önceki beyanlarla duruşma arasındaki tutarsızlığı ortaya koyma
2- ön yargıları değerlendirme.
3- tanığın geçmişteki sabıkası (eski mahkumiyetler)
4- algılama yeteneği
5- psikolojik sorunlar
___________________________________
türk ceza yargılama sistemin "karşılıklı sorgu" şeklinde de adlandırılan sorgu tarzı.bizde usul biraz kısıtlı olmakla birlikte genel çapraz sorgu sistemi ile benzerlikler gösterir.çoğu hukukçu bu usulün bizde olmadığını düşünür.
bilindiği gibi,türkiyede sanığı tanığı bilirkişiyi mahkeme başkanı/hakim sorgular.ancak istisnası vardır:
bir ceza davasında ; c.savcısı ve sanık müdafii birlikte mahkeme başkanına (hakime) başvurarak kendi gösterdikleri tanık ve bilirkişinin dinlenmesinin kendilerine bırakılmasını ister iseler ,mahkeme bu konuda bir karar verir.yani çapraz sorgu izne bağlıdır.izin verilince savcının tanık bilirkişisi önce savcı tarafından,savunma avukatının gösterdiği tanık ve bilirkişi işe avukat tarafından öncelikle sorguya çekilir.daha sonra taraflar karşı tarafın tanık ve bilirkişilerine sorular sorarlar.bu hakkı kötüye kullanırlarsa verilen izin geri alınır.
yeni cmk da çapraz sorgu genişletilmiş ve duruşmanın disiplinini bozmayacak şekilde taraflar; sanığa,tanığa ve bilirkişilere doğrudan soru sorabilecek şekilde değiştirilmiştir.
bu değişikliğin gerekçesi de aşağıda belirtilmiştir.
"madde, türk hukuku bakımından çok önemli bir yenilik getirmiş bulunmaktadır. common law sisteminde ve avrupa’da italyan hukukunda ceza davasının taraf muhakemesi şeklinde cereyan ettiği ve bu nedenle çapraz sorgu sisteminin uygulandığı bilinmektedir. mahkemenin delil araştırma yetkisine sahip bulunduğu kontinental sistemlerde, tam bir çapraz sorgulamanın kabulünün tasarının bütünü ile bağdaşmayacağı bilindiğinden, savunma hakkını sağlam tutmak amacı ile bu madde getirilmiştir. bu madde ile cumhuriyet savcısı, katılan, sanık ve avukatların mahkeme başkanı veya hâkimden söz isteyerek, tanıklara, katılana, bilirkişilere ve duruşmaya çağrılmış diğer kişilere, doğrudan soru yöneltebilecekleri kabul edilmiştir. yine sanık ve katılanın da mahkeme başkanı veya hâkim aracılığı ile aynı kişilere soru yöneltebilmeleri olanaklı kılınmıştır. aynı kişilere sorulan soruya karşı gelme hakkı tanınmıştır; madde de karşı gelmeye "itiraz" denilmekte ise de, teknik anlamda kanun yolundaki itiraz olmayıp, karşı gelme, bu konuda hâkimin karar vermesini istemek niteliğindedir. bu hâlde sorunun yöneltilmesinin gerekip gerekmediğine, 201. inci maddedeki usule göre mahkeme karar verecektir. dikkat edileceği üzere maddenin getirdiği esas, common law sistemine yakın ise de, bundan farklıdır. tasarının 192 nci maddesinde açıklandığı üzere, duruşma hâkimin sorgusu ile başlamaktadır. common law sisteminde ise ceza davası taraf muhakemesi şeklinde cereyan ettiğinden, hâkim tam tarafsızdır ve sorgu yapamayacağı gibi, çok istisnaî hâllerde tanıklara soru da soramaz; sadece taraflar arasında soru yöneltmeden kaynaklanan karşı koymaları çözüme bağlar.
tasarının sistemi o derecede farklıdır ki, 201 inci madde mahkeme üyelerine de soru sormak hakkını tanımaktadır. kaldı ki, common law sisteminde duruşmada sanık sorguya çekilmez; ancak istemi olduğunda tanık gibi dinlenir ve hatta kendisine bu hâlde yemin verilir.
netice olarak getirilen madde, savunma hakkını güçlendirici ve avukatın daha enerjik ve etkin olmasını sağlayan bir hüküm niteliğindedir."
konu ile ilgili madde aşağıdaki gibidir.
doğrudan soru yöneltme
madde 201. – (1) cumhuriyet savcısı, müdafi veya vekil sıfatıyla duruşmaya katılan avukat; sanığa, katılana, tanıklara, bilirkişilere ve duruşmaya çağrılmış diğer kişilere, duruşma disiplinine uygun olarak doğrudan soru yöneltebilirler. sanık ve katılan da mahkeme başkanı veya hâkim aracılığı ile soru yöneltebilir. yöneltilen soruya itiraz edildiğinde sorunun yöneltilmesinin gerekip gerekmediğine, mahkeme başkanı karar verir. gerektiğinde ilgililer yeniden soru sorabilir.
(2) heyet halinde görev yapan mahkemelerde, heyeti oluşturan hâkimler, birinci fıkrada belirtilen kişilere soru sorabilir
alıntı
çapraz sorgu nedir kisaca, çapraz sorgu nasıl yapılır, çapraz sorgu örneği