Ezanın sünnetleri kısaca

13 madde

1. Müezzin’in kıbleye dönmesi.

Çünkü selef ve haleften nakledildiğine göre kıble yönlerin en şerefi isidir.

2. Müezzin’in, küçük ve büyük hadesten (abdestsizlik ve cünüp-lükten) temiz olması.

Abdestsiz bir kimsenin ezan okuması tenzihen mekruhtur. Cünüb bir kimsenin ezan okuması ise tahrimen mekruhtur. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:

Taharetsizken (abdestsizken), aziz ve celil olan Allah’ı anmayı hoş görmüyorum.[5]

3. Ezan’ı ayakta, okumak.

Çünkü Hz. Peygamber ‘Ey Bilal! Kalk, namaz için nida et (ezan oku)’ buyurmuştur.

4. Hayye ale’s-salat derken -göğsünü kıbleden çevirmeden- başını sağa, hayye ale’l-fclah derken de başını sola çevirmek.

Ebu Cuheyfe şöyle diyor: "Bilal’ın hayye ale’s-salât ve hayye ale’l-felah derken başını sağa ve sola çevirdiğini gördüm".[6]

5. Ezan lafızlarını tertil ile (ağır ağır) okumak.

Çünkü ezan, meydanda olmayan (işinde-gücünde olan) insanlara namaz. vaktini ilan etmektir. Tertil ile okumak, ilanın daha iyi duyulmasını sağlar.

6. Ezan’da tercî yapmak.

Bu, Ebu Mahzûre’den rivayet edilen bir hadîsle sabit olmuştur.[7]

7. Sabah ezanında tesvib yapmak.

Tesvib, hayye ale’l-felah dedikten sonra iki defa es-salâtu hayrun min’en-nevm (namaz uykudan hayırlıdır) demektir. Çünkü bu husus hadîsle sabit olmuştur.[8]

8. Müezzin’in güzel ve’gür sesli olması.

Böylece ezan’ı dinleyenlerin kalbi incelir ve ona icabet etmeye meyleder. Ezan’t rüyasında gören Abdullah b. Zeyd’e, Hz. Peygamber şöyle demiştir:

Bilal ile kalk ve rüyanda gördüklerini Bilal’e öğret de o okusun. Çünkü onun sesi senden daha gürdür.[9]

9. Müezzin’in, halk arasında ahlakıyla ve adaletiyle tanınan bir kişi olması.

Böyle olan müezzin’in çağrısına halk daha kolay icabet eder. Zira fâsık bir kimsenin çağrısına icabet edilmez.

Ayrıca ezan’da sesi uzatıp teganni yapmak mekruhtur. 11. Sabah ezanını iki müezzin’in okuması.

Müezzinlerden biri fecr’den önce, diğeri de fecr’den sonra ezan okumalıdır. Bunun delili şu hadîstir:

Bilal ezan’ı erken okuyor. Siz İbn Ümmi Mektum’un ezanını işitinceye kadar (sahurda) yeyip-iciniz.[10]

12. Ezan’ı duyan kimsenin susup müezzin’in söylediklerini tekrar etmesi sünnettir.

Siz ezan’ı işittiğiniz zaman müezzin’in söylediklerini aynen tekrar edin.[11]

Ancak müezzin hayye ale’s-salât dediği zaman dinleyenler lâ havle vela kuvvete illâ bitlah (ibadetlere yöneliş, günahlardan dönüş ancak Allah’ın yardımı iledir) demelidirler. Bunun delili şu hadîslerdir:

Müezzin hayye ale’s-salât ve hayye ale’l-felah dediğinde dinleyenler lâ havle vela kuvvete illâ biilah demelidir.[12]

Hadîsin sonunda şöyle denmiştir:

Kim bunu kalbinden,söylerse cennet’e girer.

13. Ezan’dan sonra dua etmek ve Hz. Peygamber’e salâvat getirmek.

Hem müezzin, hem de ezanı duyanlar için, ezan bittikten sonra Hz. Peygamber’e salâvat getirip Hz. Peygamber’den varid olan dua’yı okumak sünnettir. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:

Müezzin’in ezanım-işittiğiniz zaman siz de onun söylediklerini tekrar edin. Sonra bana salât ve selâm okuyun. Çünkü her kim bana bir salât okursa, bundan dolayı Allah ona on salât getirir. Sonra Allah’tan benim için vesile’yi isteyin. Vesile, cennet’te bir derecedir ki o, Allah’ın kullarından yalnız birine nasip olacaktır. Umarım ki o kul ben olayım. Kim benim için Allah’tan vesile’yi isterse ona şefaat vâsıl olacaktır.[13]

Kim ezanı işittiği zaman ‘Ey Allahım! Ey bu tam davetin ve kılınmak üzere olan bu namazın rabbi! Muhammed’e vesîle’yi ve fazileti ihsan et, bir de onu kendisine va’dettiğin Makam-ı Mahmud’a ulaştır’ derse kıyamet günü benim şefaatim ona vacib olur.[14]

Tam davetten maksat, tağyir ve tebdili kabul etmeyen tevhid’in davetidir. Fazilet, ahlâkların tümünden üstün olan bir mertebedir. Makam-ı Mahmud ise, herkesin sahibini övdüğü makamdır. Allah’ın va’dinden maksat, ‘Rabbiniri seni övgüye değer bir makama (Makam-ı Mahmud’a) göndermesi umulur’ (İsra/79) ayetidir.