Namazın Vacip, Sünnet, Müstehap, Mendup Ve Mekruhları

1 – Namazlarda Fâtiha-i şerîfe’yi okumak. Diğer üç mezhebde Fâtiha okumak farzdır.
2 – Farz olan iftitah tekbîrini Allâhü Ekber şeklinde tam olarak söylemek yalnız Allah demekle yetinmemek.
3 – Fâtiha’ya ilâveten kısa bir sûre veya buna denk üç kısa âyet yahut da uzun bir tek âyet okumak. Buna zamm-ı sûre denir. Zamm-ı sûre, farz namazların sadece ilk iki rek’atinde olur. Nâfile namazlarda ise, bütün rek’atlarda Fâtiha’ya ilâveten sûre okunur.
Diğer mezheblerde zamm-ı sûre sünnettir.
4 – Fâtiha’yı zamm-ı sûreden önce okumak.
5 – Namaz içindeki rükünlerden herhangi birini, meşrû miktarından fazla yapmamak. Meselâ 2 yerine 3 secde yapmamak. Yapılırsa vâcib terkedilmiş olur.
6 – Secdede alınla beraber burnu da yere koymak.
7 – Üç veya dört rek’atlı namazlarda ikinci rek’attan sonra ilk oturuşu yapmak.
8 – Üç veya dört rek’atlı namazlar ile vitir ve öğle namazının sünnetlerinde ikinci rek’attan sonra Tehıyyat’ı okur okumaz vakit geçirmeden üçüncü rek’ata kalkmak. Tehıyyattan sonra kalkılmayıp salâvat ve dualar da okunursa, vâcib terkedilmiş olur, dolayısıyla sehiv secdesi gerekir.
9 – Namazların ilk ve son oturuşlarında teşehhüdde bulunmak, yani Tehıyyât’ı okumak.
10 – Namazın vâciblerinden herbirini yerinde yapıp terk ve te’hire (gecikmeye) uğratmamak. Farzları da te’hir etmemek. Meselâ, kırâet bittikten sonra ayakta gecikmeden hemen rükû’a gitmek gibi…
Farzın te’hiri, yani, geciktirilmesi; vâcibin ise terk ve te’hîri, sehiv secdesini gerektirir. Farzın terkedilmesi ise, namazı bozar.
11 – Tek başına namaz kılan kimsenin öğle ve ikindi namazlarında hafî (kendi işitecek kadar) okuması vâcibdir. Gündüz kılınacak nâfile namazlarda da bu şekilde okunmalıdır. Sabah, akşam, yatsı namazları ile gece kılınan nâfile namazlarda hafî de, cehrî (sesli) de okunabilir ().
12 – İmamın, cemaatla kılınan namazlardan sabah, bayram, cuma, teravih ve vitir namazlarının her rek’atında cehren; öğle ile ikindinin bütün rek’atlarıyla akşamın 3. ve yatsının 3 ve 4. rek’atlarında ise, hafî kırâette bulunması vâcibdir. Akşam ve yatsı namazlarının ilk iki rek’atında ise, cehren okur.
13 – Vitir namazlarında kunut duası okumak ve kunut tekbiri almak.
Cemaatla kılınırken hem imam, hem de cemaat kunut duasını içinden okur.
14 – İmamın iftitah tekbîrini sesli alması. Tek başına kılanlar veya imama uyanlar gizli alabilir.
15 – İmama uyan kimsenin Fâtiha ve sûre okumadan susması, imamı dinlemesi. İmama uyan kimse, sadece rükün aralarındaki tesbih ve duaları kendi duyacak şekilde içinden okur.
16 – Namazın sonunda selâm vermek. Yani önce sağ tarafa, sonra da sol tarafa yüz çevirerek
Esselâmü demek. Böylece namaz bitmiş olur.
Selâm kelimesi üzerine
aleyküm ve rahmetullah ilâvesi vâcib değil, sünnettir.
Bir görüşe göre de, sadece sağ tarafa selâm verilmesi vâcibdir, sol tarafa ise sünnet.
Namazdan çıkmak için sadece bir tarafa selâm vermiş olmak kâfidir. Binâenaleyh, bir tarafına selâm vermiş imama artık uyulmaz.
17 – Namazda ta’dîl-i erkâna riâyet, İmam-ı A’zam ile İmam-ı Muhammed’e göre vâcibdir.
18 – Bayram namazlarının 3’er ziyade tekbirleri de vâcibdir.

Sünnetleri

1.Beş vakit namaz ile cuma namazı için ezan ve ikamet erkekler için sünnettir. (kadınlara mekruhtur.)
2. Namazın iftitah tekbirinde, vitir namazının kunut tekbirinde ve bayram namazlarının zevaid tekbirlerinde elleri kulakların hizasına kaldırmak. (Kadınlar, parmak uçları omuz hizasına gelecek şekilde ellerini kaldırırlar.)
3. Eller kaldırıldığı sırada parmakları ne bitişik ne de fazla açık tutmak, yani kendi halinde normal açıklıkta bulundurmak, ellerin ve parmakların içi kıbleye karşı gelmek,
4. İmama uyan kimsenin iftitah tekbiri, imamı geçmemek üzere- imamın iftitah tekbirine yakın olmak,
5. Kıyamda elleri bağlamak. (Erkekler; sağ elin avucu sol elin üzerinde ve sağ elin baş ve küçük parmakları sol elin bileğin; kavramış olarak ellerini göbek altında bağlarlar.) (Kadınlar: Sağ el, sol elin üzerinde olacak şekilde ellerini göğüs üstüne koyarlar. Erkekler gibi sağ elin parmakları ile sol elin bileğin! kavramazlar)
6. Kıyamda iki ayağın arasını dört parmak kadar açık bulundurmak,
7. Sübhaneke okumak.
8. "Euzubillahi mineşşeytanirracîm"demek.
9. Her rekatta fatihadan önce "Bismillahirrahmanirahim" demek.
10. Fatihanın sonunda imamın ve ona uyanların "Amin" demesi.
11. "Sübhaneke, Eüzü-Besmele ve Amin"i içinden okumak,
12. Sabah ve öğle namazlarında fatihadan sonra uzunca, ikindi ve yatsı namazlarında kısa, akşam namazında daha kısa süre okumak. Bu, misafir olmayanlar içindir. Yolcu olan veya vakti dar olan kimse dilediği ayet ve süreyi okur.
13. Rükûa varırken "Allahu Ekber" demek.
14. Rükûda dizlerim ellerin parmakları açık olarak tutmak. (Kadınlar parmaklarını açmaz ve dizlerim tutmazlar, sadece ellerini dizleri üzerine koyarlar.)
15. Rükûda dizlerim ve dirseklerim dik tutup bükmemek. (Kadınlar rükûda dizlerim bükük bulundururlar.)
16. Rükûda arkasını dümdüz yapmak. (Kadınlar arkalarım biraz meyilli bulundururlar.)
17. Başını, sırtı ile bir seviyede bulundurup yukarıya kaldırmamak ve aşağıya eğmemek.
18. Rükûda üç kere "Sühhane Rahbiye’l-azîm" demek.
19. Rükûdan kalkarken "SemiAllahu ilmen hamideh’ demek.
20. Rükûdan doğrulunca "Rabbena leke’l-hamd" demek.
21. Secdeye varırken yere; önce dizlerini, sonra ellerini, daha sonra alın ve burnunu koymak
22. Secdeden kalkarken önce başını sonra ellerini daha sonra dizleri üzerine ellerini koyarak dizlerini yerden kaldırmak.
23. Secdelere varırken "Allahu Ekber" demek,
24. Secdelerden kalkarken "Allahu Ekber" demek.
25. Secdelerde yüzünü iki elleri arasına almak, eller yüzden geri ve uzakta olmayıp yüze yakın ve yüzün hizasında bulunmak, ellerin parmakları birbirine bitişik olduğu halde kıbleye karşı el ayası ile yere yapışık olmak,
26. Secdelerde üçer kere "Sübhane Rabbiye ‘l-ala " demek-
27. Erkeklerin, secdede karnını uyluklarından, dirseklerini yanlarından ve kollarını yerden uzak tutması- (Kadınlar, secdede kollarını yanlarına, karnını uyluklarına yapıştırıp yere doğru alçalırlar.)
28. îki secde arasında oturmak.
29. iki secde arasında, birinci oturuşta (Ka’de-i Gla) ve son oturuşta (Ka’de-i ahîre) elleri uylukları üzerine koymak.
30. Otururken sol ayağını yere yayıp üstüne oturmak ve sağ ayağını dikerek parmaklarım kıbleye karşı getirmek- (Kadınlar, ayaklarını sağ tarafa yatık olarak çıkarıp sol kalçaları üzerine otururlar.)
31. Ettehiyyatü’nün kelime-i şehadetinde sağ elinin şehadet parmağı ile işaret etmek. İşaret; Kelime-i şehadette "La ilahe" derken sağ elin şehadet parmağını kaldırmak, "illellah" derken de indirmek suretiyle olur
32. Ettehiyyatü’yü içinden okumak.
33. Üç ve dört rekatlı farzların üçüncü ve dördüncü rekatlarında fatiha okumak. (ilk iki rekatlarda fatiha okumak ise vaciptir.)
34. Son oturuşta "Ettehiyyatü"den sonra "Allahumme sallı, Allahumme barik" ve bunlardan sonra da dua okumak.
35. Selam verirken başını evvela sağa. sonra sola çevirmek.
36. Selamda "Esselamu aleyküm ve Rahmetullah" demek.
37. İmam her iki tarata selam verirken kendisine uyan cemaatı ve hafeze meleklerini selamlamayı niyet etmek.
38. İmama uyan, selamında cemaati ve imamı niyet etmek.
39. Tek başına kılan; selamında melekleri niyet etmek.
40. İmam sol tarafa selam verirken sesini biraz alçaltmak.
41. İmama uyan kişinin selamı, imamın selamına yakın olmak.
42. İmama sonra dan uyan kimse, yetişemediklerim kılmak için imamın ikinci selamını beklemek.

Müstehapları

1- Tekbir alırken baş parmağı kulaklarının yumuşağına dokundurmak. (Erkekler için)
2- Namaz kılarken secde yerine bakmak.
3- Rükuda ayaklarına bakmak.
4- Secdede burun konan yere bakmak.
5- Rükuda parmakları açıp, diz üzerine koymak.
6- Başını, boyun ile birlikte rükuda düz tutmak.
7- Rüku ve secdede, tesbihleri 5-11 kere söylemek.
8- Rükuda ayakları bitiştirmek.
9- Kıyamda, ellerini bağlayınca, bileğini sıkıca tutmak.
10- Secdeye varırken önce sağ, sonra sol dizlerini yere koymak.
11- Secdeyi, iki eli arasında yapmak.
12- Secdeye, alnından önce, burnunu koymak.
13- Secdede burnunun iki yanına bakmak.
14- Namazda esnerken elin arkası ile ağzını kapamak.
15- Namaz içinde terini silmemek.
16- Öksürüğü ve esnemeyi terk etmek.
17- Secdede dirseklerini kaldırıp yüksek tutmak. Bu erkek içindir. Kadın kollarını yere serer.
18- Secdede kolları ve ayakları karnından ayrı tutmak. [Erkekler için]
19- Secdeden başını kaldırdıktan sonra, ellerini yerden kaldırmak.
20- Ellerini kaldırdıktan sonra, dizlerini kaldırmak.
21- Tehıyyatta dizlerinin üzerine bakmak. Ellerini dizleri üzerine koyup, parmaklarını kıbleye karşı düz tutmak
22- Sağına, soluna selam verirken başını çevirmek ve omuz başlarına bakmak.
23- Selam verirken, imam, hafaza meleklerine ve cemaate niyet etmek.

Mendupları

1- Yemeği Namazdan Önce Yemek:
2- Sıkışmadan Namaz Kılmak
3- Son Kez Kılıyorcasına Namaz Kılmak
4- Namazını Güzelce Kılmak
5- Rükü Ve Secdeyi Tam Yapmak
6- Namazda Hareket Etmemek Ve Sağa Sola Dönmemek
7- Namazda Huşu İçinde Olmak
8- Namazda Allah’a Boyun Eğmek
9- Kalbi Meşgul Edecek Şeylerden Uzak Durmak Ve Namazda Kişiyi Meşgul Edecek Elbise Giymemek
10- Namaza Başlamadan Önce Yemek Kokusunu Gidermek İçin Elleri Yıkamak
11- Namazda Kıyamı Uzatmak
12- Saf Tutarken Omuzları Bitiştirmek
13- Safta Omuzları Kasmamak
14- Sabah Namazından Sonra Oturmak

Mekruhları

1. Namazda bedeni veya elbisesi ile oynamak. Bunlar namazda huşu’a aykırı hareketlerdir. Alnındaki tozu toprağı ve teri silmek de mekruhtur. Fakat kendisine rahatsızlık veriyorsa bunları silmek mekruh olmaz.
2. Parmak çıtlatmak, parmaklarını birbirine geçirmek, ellerini böğrüne koymak.
3. Esnemek, gerinmek.
4. Kırda namaz kılarken önündeki küçük taşları çevirip düzeltmek. (Üzerinde secde etmek mümkün olmayan yeri bir defa düzeltebilir.)
5. Göz ucu ile değil de boynunu çevirerek bakmak.
Namazda Bakmak Üç Çeşittir :
a) Mekruh olan bakış: Bu, boynunu çevirerek bakmaktır.
b) Mubah olan bakış: Bu, boynunu çevirmeden göz ucu ile sağa ve sola bakıştır.
c) Namazı iptal eden bakış: Bu, göğsünü kıbleden çevirerek bakmaktır.
6. Namazda tükürmek.
Bu, tükürmek demek değildir. Çünkü tükürürken harf meydana gelirse namaz bozulur. Zorunlu hallerde tükürük yere bırakılmamalı bir mendile konmalıdır. Yere bırakılırsa mekruh olur.
7. Namazda mazeretsiz bağdaş kurarak veya dizlerini dikerek oturmak.
8. Erkekler secdede kollarını yere yaymak.
9. Kolları sıvamış halde namaz kılmak. Kısa kollu gömlek ile kılmak mekruh değildir. (Kadınlar kollarını açık bulundurursa namaz bozulur.)
10. Gömlek giymek mümkün iken namazı sadece pantolonla kılmak, (Bu erkeğe göredir, kadınlar böyle yaparsa namaz bozulur.)
11.. İşaretle selam almak.
12. Özürsüz olarak bağdaş kurmak.
13. Başına mendil veya sarık bağlayıp ortasını açık bırakmak. .
14. Namazda elbise ile bir veya iki defa rüzgarlanmak.
15. Kıyam halinden başka yerde Kur’an okumak. (Kıraatı rükûda tamamlamak gibi.)
16. İntikallerdeki zikirleri intikalden sonra yapmak.
Mesela: rükua eğildikten sonra "Allâhü Ekber" demek, rükudan tamamen doğrulduktan sonra ‘" SemiAllahü limen hamideh" demek. Halbuki tekbir, rükûa eğilmeye başlarken alınır ve rükua varınca tamamlanır. Semiallâhü limen hamideh" demeye rükûdan kalkarken başlanır ve doğrulunca bitirilir.
17. Namazlarda ikinci rek’atı, birinciden üç veya daha fazla âyet okuyarak uzatmak.
18. Farz namazlarda bir rek’atta aynı sûreyi tekrar okumak, başka sure ezberinde varken birinci rek’atta okuduğu sûreyi ikinci rek’atta bilerek tekrarlamak. (Nafile namazlarda aynı sureyi tekrar okumak mekruh değildir.)
19. İkinci rek’atta, birinci rek’atta okuduğu sure veya ayetten önceki sure veya ayeti okumak.
Namazda sure okunurken baştan sona, yani, yukardan aşağıya doğru gidilir. Mesela; Birinci rek’atta Fatihadan sonra "Elemtere"yi okumuş ise, ikinci rek’atta "Liîlâfiyi" okuması gerekir, doğru olan budur. Birinci rek’atta "Liîlâfi"yi okuyup ikinci rek’atta "Elemtere"yi okumak tersine okuyuştur ve mekruhtur. Birinci rek’atta bilmeyerek fatihadan sonra "Kul eûzü birabbinnas"’ı okusa, ikinci rek’atta da onu tekrar eder. Eğer kasıtlı olarak okursa mekruhtur. Ancak yine aynı sûreyi okur.
20. Birinci rek’atta bir sureyi"okuyup ikinci rek’atta arada bir sûre atlayarak öbür sûreyi okumak.
Şöyle ki: Birinci rek’atta "Elemtere"yi okusa, ikinci rek’atta "Liîlâfi"yi okuması gerekirken bunu atlayıp "Eraeytellezi "yi okumak mekruhtur: Fakat iki veya daha fazla sûre atlayarak okumak mekruh değildir.
21. Bir rek’ atta, aralarını bir veya birkaç sûre atlayarak iki sure okumak. (İki sûreyi bir rek’atta ara vermeden peşpeşe okumak mekruh değildir.)
22. Namazda güzel kokulu bir şeyi koklamak. (Kendi isteği dışında burnuna koku gelmesi mekruh değildir.)
23. Secdede el ve ayak parmaklarını kıbleden çevirmek.
24. Ellerini rükûda dizlerine, oturuşlarda uylukları üzerine ve ayakta iken sağ eli sol el üzerine koymamak.
25. Gözlerini yummak. (Ancak namazda huşu ve huzuru ihlâl eden şeyleri görmemek için gözlerini yumması mekruh olmaz.) .
26. Gözlerini yukarıya dikmek. .
27. Namaza aykırı "amel-i kalil=az iş"’de bulunmak. (Üzerinden bir kıl koparmak gibi)
28. Ağzında erimeyen bir şey bulundurmak. (Ağzına şeker gibi bir şey koyup tadı boğazına giderse namaz bozulur.)
29. Sıcak, soğuk veya yerin sertliği gibi bir zorunluluk olmadığı halde secdeyi sarığın dolamı üzerine yapmak.
30. Burnunda bir özür yokken sadece alın üzerine secde etmek.
Çünkü secdede alnı yere koymak farz, burnu yere koymak vaciptir. Özürsüz olarak vacibin terk edilmesi mekruhtur. Ancak burnu yere koyup, özürsüz olarak alın yere konulmadığı takdirde namaz sahih olmaz.
31. Yol üzerinde, hamam içinde, yıkanılan yerde, mezarlıkta, (namaz için ayrılan yer hariç) çöplükte, hayvan kesilen yerde, pisliğe yakın yerde, sahibinin rızası olmayan yerde namaz kılmak.
32. Tuvalete çıkmak için sıkıştığı sırada namaz kılmak. (Bu durumda olan, eğer vaktin çıkmasından korkmuyorsa tuvalete çıkıp rahatladıktan sonra abdest alıp namazı yeniden kılar. Vaktin çıkmasından korkarsa öylece namazını tamamlar.)
33. Düzgün olmayan ve başkasının yanına çıkamayacağı bir elbise ile namaz kılmak.
Nitekim Hz. Ömer bir adamın, düzgün olmayan bir kıyafetle namaz kıldığını görünce, ona:
– Seni bu kıyafetle bazı insanlara göndersem gidermisin " diye sordu.
Adam :
Hayır diye cevap verdi
Bunun üzerine Hz. Ömer:
– Allah Teala, huzuruna düzgün kıyafetle çıkılmaya daha layıktır, dedi.
34. Arzu ettiği bir yemek hazır iken namaza durmak.
35. Ayetleri, rükû ve secdelerdeki tespihleri el ile saymak. (Kalben saymak mekruh değildir, dil ile saymak namazı bozar.)
36. İmam, bir zir’â miktarı (yaklaşık 22 cm.) yüksek veya aynı miktar alçak yerde tek başına bulunmak.
37. Önündeki saf ta açık yer varken arkada namaza durmak.
38. Bir canlının resmi üzerine secde etmek. Canlı resmi bulunan elbise ile namaz kılmak. Namaz kılanın, önünde, sağında, solunda, başı üstünde ve arkasında canlı resmi bulunmak.
Ayakta duran kişi, yerdeki resmi dikkat etmedikçe göremeyecek derecede küçük olursa veya büyük olup başı bulunmazsa yahut da cansız bir varlığa ait resim ise namaz mekruh olmaz. Cepte veya cüzdandaki resimli para ve
kimliklerle de namaz kılmak mekruh değildir.
39. Önünden insan geçebileceği zannedilen yerde namaz kılarken önüne sütre " koymamak.
"Sütre" bir arşın (yaklaşık 68 cm.) veya daha fazla uzunlukta bir ağaç veya başka bir şeydir. Önünden insan geçebileceğini tahmin eden kimsenin, namaza başlamadan sütreyi secde edeceği yerin biraz ilerisine dikmesi müstehap, dikmemesi mekruhtur. Böyle bir yerde cemaatle namaz kılınıyorsa imamın önüne sütre dikilmesi yeterlidir.
Namaz kılınan yer sert olup sütre dikilecek durumda olmaz veya sandalye gibi ayakta durabilecek bir şey bulunmazsa sütreyi uzunlamasına önüne koyar, sütre yoksa bir çizgi çizer.
Namaz kılan kimse, önünde sütre olsun veya olmasın, önünden geçeni uzaklaştırmaya çalışmamalıdır.
Ancak, baş, göz veya el işareti ile yahut "Sübhânellah" diyerek önünden geçmeyi önleyebilir. Erkekler önünden geçmeyi önlemek için okuyuşu yüksek sesle yapabilir. Kadınlar sağ elini sol eli üzerine vurabilir. Kabe’yi tavaf edenler orada namaz kılanların önünden geçebilir.
40. Kor halinde olan ateşe karşı namaz kılmak. (Önünde bulunan mum. kandil ve lambaya karşı namaz kılmak mekruh değildir.)