Güvenilir hadis kitapları | Kütüb-i Tis’a
furkan
Sahih ve güvenilir hadislerin büyükbir kısmını ihtiva eden altı hadiskitabına Kütüb-i Sitte, üç eserilavesiyle oluşan meşhur dokuzhadis kitabına ise Kütüb-i Tis’a denir. Hadis kitapları nesilden nesile senetlerle aktarılan kitaplardır. Hadis kitabının senetleri bir zincir gibidir. Bu zincirde bir kopukluk yani senetlerde uyuşmazlık var ise o hadis kitabının güvenilirliği son bulmuştur. Ancak Kütüb-i Tis’a güvenilir, sahih kaynaklardır. Bu 9 kitap şunlardır:
1. Buhârî: el-Câmiu’s-sahih
2. Müslim: el-Câmiu’s-sahih
3. Ebu Dâvûd: es-Sünen
4. Nesâî: es-Sünen
5. Tirmizî: es-Sünen
6. İbn Mâce: es-Sünen
7. Dârimî: es-Sünen
8. İmam Mâlik: el-Muvatta
9. Ahmed b. Hanbel: el-Müsned
Bu 9 kitap dışında Kur’an-ı Kerimi hadislerle birlikte açıklayan İbn Kesir Tefsirinin Tercümesi isimli bir kitapta bulunmaktadır.
Bu kitaplar dışındaki tüm kitaplar sahih değildir demiyorum ancak en güvenilir kaynaklar bunlardır. Şimdide bu kitapların yazarlarını ve bu kitapları nasıl yazdıklarına dair bilgiler verelim.
9 sahih kitabın yazarı bu hadisleri öğrenebilmek için pek çok rıhle yolculuğu yapmıştır. Rıhle yolculuğu hadis öğrenmek yolunda göç etmeye denir.
1-) Buhârî ve el-Câmiu’s-Sahih’i
Diğer adları Ebu Abdillâh b. İsmâil b. el-Buhârî olan ilim adamı hicri 194, Miladi 810 yılında Buhara’da doğmuştur. Mekke ve medine baş sırada olmak üzere bir çok Müslüman ülkeyi gezerek rıhle yapmıştır. Hocaların sayısı 1000’den fazladır ve talebe sayısı 10.000 olarak gösterilmektedir. Önemli ilim adamlarından Müslim ve Tirmizi Buhari’nin talebelerindendir. Hicri 256, miladi 870 yılında Semerkand şehrinde vefat etmiştir.
2-) Müslim ve el-Câmiu’s-Sahih’i
Hicri 206’da miladi 821’de Nişabur’da doğan Müslim’in diğer adı Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Hacac el-Kuşeyri’dir. Müslim, 12 yaşından itibaren hadis ilmiyle uğraşmaya başlamış ve pek çok rıhle yapmıştır. Hicri 261 Miladi 875’te doğduğu şehir Nişabur’da vefat etmiştir.
3-) Tirmizî ve es-Sünen’i
Buhari’nin talebesi olan ve tam adı Ebu İsa Muhammed b. İsa et-Tirmizi olan ilim adamı hicri 209, miladi 824 yılında Tirmiz şehrinde doğmuştur. Bir çok rıhle yolculuğu yapan ilim adamı bir hadis toplayabilmek için günlerce yolculuk yapmıştır. Buhari ve Müslim gibi muhaddislerden ders alan Tirmizi kendiside bir çok öğrenci yetiştirmiştir. Hicri 279, Miladi 892 yılında vefat etmiştir.
4-) Ebu Dâvûd ve es-Sünen’i
Tam adı Ebu Davud Süleyman b. Eş’as es-Sicistani, miladi 202, hicri 817 yılında Sicistanda doğmuştur. 300 kadar hadis hocasından ders aldığı ifade edilir. Ali b. Medini ve Ahmet b. Hanbel önemli hocaları arasında yer alır. Hicri 275, miladi 889 yılında Basra şehrinde vefat etmiştir.
5-) Nesâî ve es-Sünen’i
Tam adı Ebu Abdrrahman Ahmet B. Şuayb en-Nesai hicri 215, miladi 830 yılında Nesâ’da doğmuştur. 15 yaşında ilim öğrenmeye başlamış ve hayatında pek çok rıhle yolculuğu yapmıştır. Hicri 303, miladi 915 yılında Filistine gelmiş ve Remle’de vefat etmiştir.
6-) İbn Mâce ve es-Sünen’i
Ebu Abdillah Muhammed b. Yezid el-Kazvin isimli ilim adamı hicri 209, miladi 824 yılında Kazvin’de doğmuştur. 15-20 yaşları arasında ilime başladığı bilinmektedir. Bir çok kazvinli alimden ders almış ve rıhle yolculuğu yapmıştır. İbn Mace hicri 273, Miladi 887 yılında Kazvin’de vefat etmiştir.
7-) Dârimî ve es-Sünen’i
Ebu Muhammed Abdullah b. Abdirrahman ed-Darimi hicri 181, miladi 797 yılında doğmuştur. Doğduğu şehirde dersler almış ve Hicaz, Irak, Horasan, Mısır gibi şehirlere rıhle yapmıştır. Hicri 255, miladi 869’da Merv’de vefat etmiştir.
😎 Mâlik b. Enes ve el-Muvatta’ı
Tam adı Ebu Abdillah Malik b. Enes el-Esbahi, Maliki mezhebinin imamı ve Kütüb-i Tis’a müellifidir. Bazı kaynaklarda farklılık gösterse de bir çok kişinin kabul etmiş olduğu doğum tarihi hicri 93, miladi 712’dir. İbn Şihab ez-Zühri önemli hocalarından bir tanesidir bunun dışında 900’e yakın hocası olduğu bilinmektedir. Hicri 179, Miladi 795 yılında Medine’de vefat etmiştir.
9-) Ahmed b. Hanbel ve el-Müsned’i
Ebu Abdillah Ahmed b. Hanbel eş-Şeybani olan ilim adamı aynı zamanda Hanbeli mezhebinin imamıdır. Hicri 164, miladi 781 yılında Bağdatta doğmuştur. Temel eğitim aldıktan sonra hadis ilmiyle uğraşmıştır. Hocalarının sayısı 280 olduğu ifade edilmektedir. Önemli talebelerinden yer alan Kütüb-i Sitte müelliflerinden Buhari, Müslim, Tirmizi, Ebu Davud ve Nesai yer alır. En önemli eseri el-Müsned’i 1000 den fazla sahabiden nakledilen 27.500’den fazla hadisten oluşmaktadır. Ahmet b. Hanbel miladi 241, hicri 855 yılında doğduğu şehir Bağdat’ta vefat etmiştir.
Kaynak: 2018-2019 Devlet Kitapları Hadis Kitabı, 2018-2019 Devlet Kitapları Siyer Kitabı