Bastı zaman ve Tayyı Mekan Ne Demektir?
mumsema
Bast-ı zaman ve tayy-ı mekân ne demektir?
Bast-ı zaman: zamanın genişlemesi, bereketlenmesi , az zamanda uzun bir zaman yaşamış olma hâli
Tayy-ı mekân: Mekânı aşarak bir anda değişik yerlerde görünebilmek.
Dağlarla yeryüzünün alanı genişliyor. O küçücük kabarcıklar da midenin alanını artırıyorlar. Akciğer açıldığı zaman iki yüz elli metrekare oluyor. Allahın mekân içinde mekân yarattığına bunlar birer misâl..
Öyle ise o zât-ı kadir, zaman içinde zaman da yaratabilir. Nitekim yaratmışta… Rüya, bast-ı zaman ve miraç…
Biz bilgimizle, görgümüzle sınırlıyız. Ülfete, alışkanlıklara esir olmuşuz. Güneş ışığının, yaklaşık, yüz elli milyon kilometrelik bir mesafeyi sekiz dakikada kat ederek dünyamıza ulaşmasına artık hayret etmiyoruz. Halbuki bu çok harika bir kudret mucizesi…
Cenâbı Hak ışıkta sergilediği bu mucizeyi, ruhu cesedine galip gelmiş bir sevgili kulunda da gösterebilir. dediğimizde hemen itirazlar başlıyor. Niçin? Çünkü; biz görgü mahkûmuyuz ve böyle bir şeye hiç şahit olmamışız. Bu hadiseyi her gün seyredebilsek o da nazarımızda gizlenecek, ona da hayret etmemeye başlayacağız
Rüyada bir saat zarfında bir senenin geçtiğini ve pek çok işler görüldüğünü görüyorsun. Eğer o saatte o işlere bedel Kuran okumuş olsa idin birkaç hatim okumuş olurdun. Bu hâlet, evliya için hâlet-i yakazada inkişaf eder. Mesele ruhun dairesine yaklaşır. Ruh zaten zaman ile mukayyet değildir. Ruhu cismâniyetine galip olan evliyanın işleri, fiilleri, sürat-ı ruh mîzanıyla cereyan eder. ( Mesnevî-i Nuriye)
Bugün, şekillerin ve seslerin televizyon vasıtasıyla bir anda birçok mekânlarda bulunmasını gayet normal karşılıyoruz. Ama Belkısın tahtının çok kısa bir zamanda Süleyman aleyhisselâmın yanına getirilmesini aklımıza sığıştıramıyoruz. Faraza; bir gün ses ve şekiller gibi, eşyanın da nakline muvaffak olunsa, o zaman onu da gayet normal ve makûl bulacak, ona da hayret etmemeğe başlayacağız.
Yukarıdaki vecizede alışık olmadığımız bir tâbir geçti: Ruh sürati. Ruhun sürati ne ışıkla kıyasa girer, ne de sesle. Hayâl ruhun bir hizmetçisi. Bir anda cennetlere varabiliyor. Akıl, ruhun anlama âleti. İnsan bu âletle bir anda yıldızlara çıkıp onları tefekkür edebiliyor.
Ruh cesede galip olunca birkaç mekânda bir anda bulunmak da gayet kolay olur. Rüyada bizim de ruhumuz bedenimize bir derece galip gelir. Çok uzak mesafelere bir anda gider, geçmişe ve geleceğe rahatlıkla geçeriz. Dedemizle de görüşürüz, torunlarımızla da.
Manen terakki ederek, melekleri gerilerde bırakan bir ruh, onların gayet rahatlıkla yaptığı bir işi niçin yapamasın? Bir anda birkaç mekânda neden bulunamasın?
Alaaddin Başar (Prof.Dr.)
Cevap: Bast-ı zaman ve tayy-ı mekân ne demektir?
rana
Bastı zaman ve Tayyı Mekan anlamlarını hocamız güzel açıklamış Allah razı olsun Prof.Dr. Alaaddin Başar’dan.
Cevap: Bastı zaman ve Tayyı Mekan Ne Demektir?
Muhammed
"Tayy-ı mekan" ile "bast-ı zaman" kavramları nedir Kısaca Sözlük Anlamları
Tayy-ı Mekân: Kelime olarak; mekânı ve kayıtlarını ortadan kaldırmak anlamına geliyor. Istılah olarak ise; velayet makamına ulaşmış bir şahsın bir anda ve bir zamanda muhtelif yerlerde görünmesine denir. Somuncu Baba hazretlerinin, Bursa Ulu camiinin yedi ayrı kapıdan aynı an ve zamanda çıkması buna örnek olarak verilebilir. Tasavvuf kaynaklarında bunun çok örnekleri vardır.
Bast-ı Zaman: Kelime olarak; zamanı ve kayıtlarını ortadan kaldırmak ve zamanı genişletmek anlamlarına geliyor. Istılahta ise; çok uzun bir zamanı pek kısa olarak görmek ve yaşamak demektir.
Meselâ: Kur’an-ı Kerim’de beyan edilen "Ashab-ı Kehf" mağarada 309 sene kaldıkları halde, kendileri yarım gün veya bir gün kadar kaldıklarını söylemişlerdir. Bunun dışında bazı evliyalar bir dakika içinde Kur’an-ı Kerim’i hatmetmişler. Bir günde yapılacak işi bir saatte yapan veliler olmuştur. Miraç mucizesi bu hususta verilecek en büyük ve güzel bir örnektir. Peygamber Efendimiz (asv) birkaç dakikada Miraç hadisesini yaşayıp gelmiştir. Sıradan insanlar bu hali rüya yolu ile yaşıyorlar. Bir iki dakikalık rüyada birkaç günlük hadiselerin görünmesi buna kati bir delildir.
Yakaza hali