Beytül Makdis Nedir? Hakkında Ansiklopedik Bilgi

İslâm’da üç mukaddes mescitten biri olan Kudüs’teki mescid. Müslümanların ilk kıblesi. Buna Beytü’l-Mukaddes (mukaddes ev), Kudûs Camii ve Mescid-i Aksâ da denir. Mescid-i Aksâ; en uzak mescid demektir. Mekke’ye bir aylık mesafede olduğu için bu isim verilmiştir.

Beytü’l-Makdis tabiri Kur’an-ı Kerîm’de geçmez, hadis-i şeriflerde zikredilir. Ama Mescid-i Aksâ ismi hem Kur’an-ı Kerîm’de ve hem de hadîs-i şeriflerde geçer. Kur’an-ı Kerîm’de İsrâ olayından bahsedilirken şöyle buyurulur: "Ona ayetlerimizden bazısını göstermek için kulunu geceleyin Mescid-i Haram’dan, etrafını mübarek kıldığımız Mescid-i Aksâ ya götüren Allah her türlü noksan sıfatlardan münezzehtir. " (el-İsrâ’ 17/1).

Yeryüzünde yapılan ilk mabed Beytu’llah yani Kâbe’ dir. (Âli İmrân, 3/96). Sonra da Beytü’l-Makdis’dir. Ebû Zer el-Gıfârî (r.a.) den rivayet edilen bir hadîs-i şerifte şöyle buyurulmuştur: Ebû Zer (r.a.) diyor ki, bir kere ben: "Ya Resulullah! yeryüzünde ibadet için ilk önce hangi mescid bina edildi?" diye sordum. Resulullah (s.a.s.): " Mescid-i Haram’dır" buyurdu. "-Sonra hangisi?" dedim. "Mescid-i Aksâ" buyurdu. "-Bu iki mescid arasında ne kadar zaman var?" dedim. Resulullah (s.a.s.): "Kırk sene" buyurdu." (Müslim, Mesacid, 1, 2).

Beytü’l-Makdis’in bânisi Süleyman (a.s.)dır. Nitekim Abdullah b. Ömer (r.a.) dan rivayet edilen bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: " Davud (a.s.)’un oğlu Süleyman (a.s.) Beytu’l-Makdis’in yapımını bitirdikten sonra Cenâb-ı Hak’tan üç dilekte bulunmuştur 1- Kendisinden sonra kimseye müyesser olmayacak bir mülk ve saltanat vermesini, 2-Allah’ın hükmüne uygun hükmetme kudreti vermesini, 3-Bu mescid e sadece namaz kılmak niyetiyle gelenlerin oradan analarından doğdukları gün gibi günahlarından temizlenmiş olarak çıkmalarını." Peygamber Efendimiz (s.a.s.) hadîs-i şerifin devamında şöyle buyurmuştur: " Allah, ona (ilk) iki istediğini vermiştir. Üçüncüsünü de vermiş olmasını umarım. " (Tecrid-i Sarîh Tercemesi, IV, 167).

Bu hadîs-i şeriften Beytü’l-Makdis’in Süleyman (a:s.) tarafından bina edildiğini öğrendiğimiz gibi, oraya gidip namaz kılmanın faziletini de öğreniyoruz. Bu sebeple Beytü’l-Makdis, müslümanlarca mukaddes kabul edilmektedir. Peygamber Efendimiz (s.a.s.): "Üç mescid dışında herhangi bir mescitte ibadet yapmak için yolculuk yapılmaz: Benim mescidim, Mescid-i Haram, Mescid-i Aksa. " (Buhârî, Mescidü Mekke 16, Sayd 26, Savm 67; Müslim, Hac 415, 515).

Burada bir hususun belirtilmesi gerekir. Mescid-i Haram’ın banisi Hz. İbrahim ile oğlu İsmail (a.s.) dır. Süleyman (a.s.) ile bu peygamberler arasındaki müddet, kırklarla ifade edilemiyecek kadar uzundur. Buna göre Beytü’t-Makdis’in temelinin daha önceki peygamberlerden biri tarafından atılmış olması beyti daha sonra Süleyman (a.s.)’ın bu temel üzerine bina etmiş olması muhtemeldir. (Tecrid-i Sarih Tercemesi, VI, 22).
Beytü’l-Makdis, Mûsâ (a.s.)’dan İsâ (a.s.) zamanına kadar peygamberlerin toplantı yeri ve mukaddes vahiy merkezi olmuştur. İsrâ suresinin ilk ayetinde belirtildiği gibi, Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s.) de Mirac’a giderken oraya uğramıştır.

İslâmiyet’in ilk yıllarında kıble Beytü’l-Makdis idi. Resulullah (s.a.s.) Mekke döneminde namazlarını Beytü’l-Makdis’e doğru kılardı. Ancak namaza öyle dururdu ki Kâbe Beytü’l-Makdis’e ile kendi arasında kalırdı. Medîne’ye hicret ettikten sonra da onaltı ay Beytü’l-Makdis’e yönelerek namaz kılmaya devam etmiş, nihayet " yüzünü Mescid-i Haram tarafına çevir. Nerede olursanız yüzlerinizi o yöne çevirin. " (el-Bakara, 2/144) ayeti inince artık kıble Kâbe olmuştur. (Müslim, Mesâcid, 11).