Kevser Süresi Nüzul Sebebi
Hoca
Kevser Süresi Nüzul Sebebi
İçinde Kelbî, Mukatil ve İbn Abbâs’ın da bulunduğu cumhura göre sûre mekkîdir. el-Hasen, İkrime, Mücâhid ve Katâde ise medenî olduğunu söylemişlerdir. [1] Suyûtî, İtkan’ında Sûrenin medenî olduğu görüşünü tercih etmiştir. Hafâcî ise iki görüş arasını te’lif sadedinde Sûrenin iki kere nazil olduğunu söyleyenlerin bulunduğunu kaydeder.[2]
Adiyat Sûresinden sonra nazil olmuştur.[3]
İbn Merduye’nin yaptığı rivayete göre, Hz. Aişe (r.a.), Kevser Sûresi’nin Mekke’de indiğini söylemiştir.[4]
Ancak sûrede namazdan ve bir yoruma göre kurbandan söz edildiğine bakılırsa, bunun Medine’de indiği ağırlık kazanır. [5]
1. "Doğrusu sana pek çok nimet vermişizdir.
2. Öyleyse Rabbin için namaz kıl, kurban kes.
3. Doğrusu adı sanı ortadan kalkacak olan, sana kin tutan kimsedir."
Bu ayetin kimin hakkında ve nerede indiği ihtilaflıdır. Bu konudaki görüşler şöyledir
1- İbn Abbâs, Mücâhid, Saîd ibn Cübeyr ve Katâde sûrenin el-As ibn Vâil hakkında nazil olduğu görüşündedirler.
a- İbn Abbas dedi ki:
"Bu sûre As b. Vail hakkında inmiştir. Rasulullah (s.a.v.) mescidden dışarı çıkarken, o da mescide giriyordu. Sehm Oğulları kapısında karşılaştı ve konuştular. Kureyş’in ileri gelenlerinden bir grup da mescidde oturuyordu. As b. Vail mescide girince:
"Konuştuğun adam kimdi?" diye sordular. O da:
"Şu ebter (nesli kesik)" deyip Rasulullah (s.a.v.)’ı kasdetti. Bu olaydan önce Rasulullah (s.a.v.)’ın Hz. Hatice’den dünyaya gelen oğlu Abdullah vefat etmişti. Onlar oğlu olmayan kimseyi ebter (nesli kesik) tabirini kullanırlardı, Bunun üzerine Allah Teala bu sûreyi indirdi."[6]
b- Muhamed b. Musa b. el-Fadl, Muhammed b. Yakub’dan, o Ahmed b. Abdulcebbar’dan, o Yunus b. Bükeyr’den, o Muhammed b. İshak’tan, o da Yezid b. Rûman’dan şunu dediğini bize haber verdi:
"Rasulullah (s.a.v.)’ın ismi anıldığında, As b. Vail şöyle derdi:
”Bırakın O’nu. O ebter (nesli kesik) birisidir. O’nun devamı yoktur. Eğer ölürse, O’nun zikri de kesilir ve siz de O’ndan kurtulursunuz." Bunun üzerine Allah Teala Kevser Sûresi’ni indirdi."[7]
c- Ata, İbn Abbas’tan rivayet ederek şöyle dedi:
"As b. Vail Muhammed (s.a.v.)’e uğrayarak şöyle derdi:
"Ben seni kınıyorum. Zira sen erkeklerden ebter (nesli kesik) bir insansın." Bunun üzerine Allah Teala:
"Seni ayıplayan dünya ve ahiret hayırları bakımından ebterdir." buyurdu."[8]
d- Süddî’den İbnu Ebî Hatim anlattı. Süddî:
Kureyş, kişinin erkek oğlu öldüğünde, falan betere oldu (nesebi kesildi) derlerdi. Nebî Aleyhisslâm’m oğlu vefat edince, As İbni Vâil:
Muhammed’in nesli kesildi, dedi. Âyet indirildi. [9]
e- Beyhakî bunun benzerini Delâil’de Muhammed İbni Ali’den (r.a.) anlattı. O Rasûlullah’ın oğlunu, Kasım olarak isimledi. [10]
f- Mücâhid’ten (r.a.) anlattı:
Âyet Âs İbni Vâil hakkında indirildi. O,:
Ben Muhammed’in Şâniiyim, derdi, dedi. [11]
g- Kurtubî der ki: Araplar, kız ve erkek çocukları olan bir adamın erkek çocukları ölüp de geride kız çocukları kalırsa, "bu adamın soyu kesildi, ebter oldu" derlerdi.[12]
2- İbn Abbâs’a göre Ka’b ibnu’l-Eşref hakkında inmiştir.
İbn Abbâs’tan rivayette o şöyle anlatıyor:
Ka’b ibnu’l-Eşref Mekke’ye geldiğinde Mekke müşrikleri:
"Sen Medine halkının en hayırlısı ve efendisisin değil mi?" dediler. O:
"Evet, öyleyimdir." dedi.
"Şu soyu kesik, kavminden kopmuş kötü adam hakkında ne dersin. O, kendisinin bizlerden hayırlı olduğunu zannediyor. Halbuki bizler hacıların, sedanetin ve sikayetin ehliyiz (Kabe’nin hizmetçiliğini yapar, hacılara su dağıtırız)" dediler. Ka’b:
"Siz ondan daha hayırlısınız." dedi de "Hiç şüphesiz seni ayıplayanın kendisi ebter, soyu kesik olandır." âyeti ve "Kendilerine kitabdan bir pay verilmiş olanların Puta ve Tâğût’a inanıp küfredenlere: "Bunlar, iman etmiş olanlardan daha doğru yoldadırlar." dediklerini görmedin mi?" (Nisa, 4/51) âyet-i kerimesi nazil oldu.[13]
3- Atâ’ya göre Ebu Leheb hakkında inmiştir.
Atâ’dan rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (sa)’in erkek çocuğu öldüğünde müşriklere gitmiş ve:
"Bu gece Muhammed’in soyu kesildi." demiş ve bunun üzerine Allah Tealâ:
"Şu Seni kınayan var ya; işte o, ancak o ebter, soyu kesik olan."ı indirmiş.[14]
4- Şimr ibn Atıyye’ye göre Ukbe ibn Ebî Muayt hakkında inmiştir
Şimr İbni Atıyye’den rivayet edildiğine göre Ukbe İbni Muayt: Nebinin çocuğu kalmadı. O ebterdi, derdi. Allahü Teâlâ, onun hakkında, Kevser: 108/3 âyetini indirdi[15]
Bu rivayetlere göre sûre, Mekke-i Mükerreme’de nazil olmuştur.[16]
5- Kureyş müşrikleri hakkında inmiştir.
a- İbn Ebî Şeybe’nin Musannaf’ta tahrîcine ve İbn Münzir’in İkrime’den rivayetine göre:
Nebî Aleyhisselâm’a vahiy inmeğe başlayınca, Kureyş:
Muhammed bizden kopup (aslından, atalarının dininden) uzaklaştı» diyerek Ona karşı cephe aldılar. Bunun üzerine ilgili sûre indi. [17]
b- Taberânî’nin zayıf bir senedle Ebu Eyyûb’dan rivayetine göre Hz. Peygamber (sa)’in oğlu İbrahim vefat ettiğinde müşrikler sevinerek birbirlerine bu haberi yetiştirmişler ve: "Şu sâbiînin bu gece soyu kesildi." demişler de bunun üzerine Allah Tealâ bu Sûreyi indirmiş.[18]
c- İbnu Cüreyc’ten İbnu Münzir anlattı:
Bana ulaştığına göre, nebî Aleyhisselâm’ın oğlu İbrahim vefat edince, Kureyş:
Muhammed ebter oldu, dediler, Aleyhisselâm buna öfkelendi, bundan dolayı, onu taziye (ve düşmanlarını reddetmek) için Kevser: 108/3 âyeti indirildi. [19]
6- Müslim’in Enes ibn Mâlik’ten rivayetle tahric ettiği bir hadiste o şöyle anlatıyor:
Bir gün Rasûlullah (sa) mescidde aramızda bulunuyordu. Hafifçe uyur gibi bir hal aldı. Sonra tebessüm ederek başını kaldırdı. Biz:
"Seni güldüren nedir ey Allah’ın elçisi?" diye sorduk.
"Az önce bana bir sure indirildi." buyurdu ve
"Rahman Rahîm Allah’ın adıyla. Gerçekten Biz azimüşşan sana kevseri verdik. Öyle ise Rabbın için namaz kıl ve kurban kes. Sana buğzeden; şüphesiz ki soyu kesik olari işte odur."u okudu, sonra:
"Biliyor musunuz kevser nedir?" diye sordu.
"Allah ve Rasûlü en iyi bilendir." dedik.
"Rabbımın bana va’dettiği bir nehirdir. Onda çok hayır vardır. O, kıyamet günü ümmetimin su içmeye geleceği bir havuzdur. Kapları, yıldızlar sayısıncadır. Onların (ümmetimin) içinden bir kul oradan ayrılıp uzaklaştırılacak da ben:
"Rabbım, o benim ümmetimdendir." diyeceğim. Rabbım:
"Onun senden sonra neler yaptığını bilmiyorsun." buyuracak.[20]
Kurrâdan bir çoğu bu iki rivayete dayanarak Sûrenin Medine-i Münevvere’de nazil olduğunu ve besmelenin sureden bir âyet olup onunla birlikte nazil olduğunu söylerler.[21]
7- îbnu Cerîr anlattı. Saîd İbni Cübeyr’den (r.a.) dedi ki:
Âyet, Hudeybiye günü indirildi. Cebrail geldi ve:
Kurbanını kes, rükû et, dedi. Aleyhisselâm kalktı ramazan bayramı hutbesini okudu, kurban kesti, sonra iki rekat namaz kıldı. Sonra deveye döndü ve onu nahr etti.
Suyuti Bu rivayette şiddetli bir gariblik olduğunu söyler. [22]
İniş sebebiyle ilgili rivayetlerin çoğu Sûre’nin Mekke’de indiğine delâlet etmektedir. Allah daha iyisini bilir.[23]
Özet olarak: Surenin nüzul sebebi Peygamber (s.a.)’in zayıf görülmesi, erkek çocukları Kasım’ın Mekke’de, İbrahim’in de Medine’de ölmesi ile kâfirlerin sevinmeleridir. Bu sure Rasulullah (s.a.)’ın güçlü ve başarılı, bağlılarının da sonunda galip olacağını Rasulullah (s.a.)’ın çocuklarının ölmesinin onun değerinden bir şey kaybettirmiyeceği, asıl ona kin tutanların adı sanı kalmamış kopuklar, hayırdan uzak kimseler olduğunun ilânı için indi. [24]
________________________________
[1] Tefsîr-i Kurtubî: 20/216; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7026. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/973. Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/646.
[2] Alûsî, age. XXX,244. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/973.
[3] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/973.
[4] Şevkani, Fethü’l-kadîr: 5/502; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7026.
[5] Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7026.
[6] Senedi yoktur. Suyuti; ed-Dürr: 6/401; İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 393; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/973. Nisabûrî, Esbabu’n-Nüzûl: 306; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7028.
[7] Mürsel hadistir; İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 393; İbn Kesîr, age. VIII,524-525; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/973; Abdulfettah El- Kâdi, Esbab-ı Nüzul, Fecr Yayınevi: 483-484.
[8] İbn Cerir: 30/212; İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 393.
[9] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/731. Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7027 Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/647.
[10] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/731. Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/647.
[11] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/731. Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/647.
[12] Abdulfettah El- Kâdi, Esbab-ı Nüzul, Fecr Yayınevi: 484.
[13] Bezzar; Tâberî, age. V,85; İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/730-731; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/973; Abdulfettah El- Kâdi, Esbab-ı Nüzul, Fecr Yayınevi: 483. Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7027. Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/647.
[14] İbn Kesîr, age. VIII,524-525; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/974.
[15] Taben, age. XXX,213; İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/732; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/974.
[16] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/974.
[17] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/731. Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7027. Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/647.
[18] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/73; Suyûtî, Lübâbu’n-Nukûl, II, 199-207; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/974.
[19] İmam Ebi Hatim; İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/732; Abdulfettah El- Kâdi, Esbab-ı Nüzul, Fecr Yayınevi: 484. Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/648.
[20] Müslim, Salât, 53. Ayrıca bak: Ebu Davud, Sünnet, 23, hadis no: 4747; Neseî, İftitâh, 21, hadis no: 902; İbn Kesîr, age. VIII,524-525; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/974.
[21] İbn Kesîr, age. VIII,524-525; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/974.
[22] Taberî, age. XXX,211; Suyûtî, Lübâbu’n-Nukul, 11,199-208; İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/731-732; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/974. Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/647.
[23] Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7028.
[24] Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/648.
Yanıt: Kevser Süresi Nüzul Sebebi
mumsema
Kevser Süresi Nüzul Sebebi ile ilgili konu
108-el-KEVSER MEALİ
Kevser, çok nimet demektir; ayrıca cennette bir havuzun da adıdır. Âdiyât sûresinden sonra Mekke’de inen bu sûre 3 (üç) âyettir. Erkek çocukları yaşamadığı için Peygamberimize müşrikler, nesli kesik manasına "ebter" dediler. Sûrede buna cevap verilmiştir.
Rahmân ve Rahîm (olan) Allah’ın adıyla.
1. (Resûlum!) Kuşkusuz biz sana Kevser’i verdik.
2. Şimdi sen Rabbine kulluk et ve kurban kes.
3. Asıl sonu kesik olan, şüphesiz sana hınç besleyendir.
Cevap: Kevser Süresi Nüzul Sebebi
mum
kevser suresinin indiriliş sebebi
Kevser süresi Nüzul Sebebi:
Bezzar ve diğerleri sahih bir senedle İbni Abbas’tan rivayet ettiler: Ka’b b. Eşref Mekke’ye geldi. Kureyş ona: Sen onların liderisin. Görmüyor musun şu kavminden kopmuş olanı? Bizden daha hayırlı olduğunu iddia ediyor. Biz ise, hac ehli, su dağıtıcısı ve Ka’be hizmetkarıyız! dediler. O da: "Siz ondan hayırlısınız." dedi. "Sana buğzeden, zürriyetsiz olan şüphesiz odur." ayeti indi.
İbni Ebi Şeybe Musannafta ve İbni Münzir, İkrime’den rivayet ettiler: Peygamber (s.a.)’e vahiy gelince Kureyş: Muhammed (s.a.) bizden koptu, dedi. Bunun yerine "Sana buğzeden, zürriyetsiz olan şüphesiz odur." ayeti indi.
İbni Ebi Hatim, Süddi’den rivayet etti: Kureyş, erkek çocuğu ölen için "falan (hayırdan) kesildi)" derlerdi. Peygamber (s.a.)’in çocuğu ölünce As b. Vail: Muhammed’in (nesli) kesildi dedi ve ayet indi. Beyhaki Delail’de aynısını Muhammed b. Ali’den rivayet etti. Çocuğun adını da Kasım olarak zikretti. Mücahid’den de şöyle dediğini naklediyor: "Ben Muhammed’e kin besleyenim." diyen As b. Vail hakkındainmiştir,dedi.
İbni Cerir, Said b. Cübeyr’den: "O halde Rabbin için namaz kıl, kurban kes." sözü hakkında, Hudeybiye günü indi. Cebrail gelip: "Kurban kes, namaz kıl." deyince kalktı ve fıtr ve kurban hutbesini irad etti sonra da iki rekat namaz kıldı. Ardından gidip hayvanı kesti. Ama bu rivayette Suyu-ti’nin dediği gibi aşırı bir garabet vardır.
İbni Münzir İbni Cüreyc’ten rivayet etti: Bana ulaştığına göre, Peygamber (s.a.)’in oğlu İbrahim vefat ettiğinde Kureyş; Muhammed (in nesli, hayrı) artık kesildi, dedi. Bu onu üzdü. Onu teselli için: "Hakikat, biz sana, Kevser’i verdik" ayeti indi.
Özet olarak: Surenin nüzul sebebi Peygamber (s.a.)’in zayıf görülmesi, erkek çocukları Kasım’ın Mekke’de, İbrahim’in de Medine’de ölmesi ile kâfirlerin sevinmeleridir. Bu sure Rasulullah (s.a.)’ın güçlü ve başarılı, bağlılarının da sonunda galip olacağını Rasulullah (s.a.)’ın çocuklarının ölmesinin onun değerinden bir şey kaybettirmiyeceği, asıl ona kin tutanların adı sanı kalmamış kopuklar, hayırdan uzak kimseler olduğunun ilânı için indi.
kevser suresinin iniş sebebi, kevser suresinin indiriliş sebebi, kevser suresinin nuzul sebebi