Mutaffifin Süresi Nüzul Sebebi
Hoca
Mutaffifin Süresi Nüzul Sebebi
İbn Mes’ûd, Dahhâk, Mukatil ve Yahya ibn Selâm Sûrenin mekkî olduğunu söylemişlerdir.
İbn Abbâs, el-Hasen, İkrime, Katâde ve Mukatil kavlinde ise medenîdir.
Ancak İbn Abbâs bu Sûrede sekiz âyeti istisna ederek bunların mekkî olduğunu söylemiştir. Bunlar: "Doğrusu suç işlemiş olanlar mü’minlere gülerlerdi." (âyet: 29) âyetinden başlıyarak sûrenin sonuna kadar olan âyetlerdir. Mukatil de sûrenin medenî oluşundan sadece "Ona âyetlerimiz okunduğunda, öncekilerin masalları, der." (âyet: 13) âyetini istisna etmiştir.
Câbir ibn Zeyd, Kelbî ve İbnu’s-Sâib de Sûrenin Mekke ile Medine arasında (herhalde hicret esnasında olmalı) nazil olduğunu söylemişlerdir. Hibetullah ibn Selâme de bu görüşte olup Sûrenin yarısının Mekke’ye, yarısının da Medine’ye yakın iken nazil olduğunu söyler.[1]
İbn Abbâs ve Mukatil, Sûrenin Medine-i Münevvere’de ilk nazil olan sure olduğunu söylemişlerdir.[2]
İbn Abbâs’tan gelen başka bir rivayete göre ise bu Sûre Mekke-i Mükerreme’de son nazil olan sûredir.[3]
Abdurrahman ibn Bişr ibni’l-Hakem ve Muhammed ibn Ukayl kanalıyla İbn Abbâs’tan rivayette o şöyle demiştir: Hz. Peygamber (sa) Medine-i Münevvere’ye geldiğinde Medine halkı ölçü ve tartı bakımından insanların en kötüleri idiler. Bunun üzerine Allah Tealâ "Ölçüde ve tartıda hile yapanların vay haline"yi indirdi de ondan sonra ölçülerini güzelleştirdiler.[4]
Böylece onlar da hemen kendilerini toparladılar ve ölçü, tartı konusunda dikkatli olmaya başladılar. Nitekim el-Ferrâ’ diyor ki: O günden itibaren Medineli’ler ölçü ve tartıyı tamam kullanmakta insanların en dikkatlisi oldular ve onların bu dikkat ve doğruluğu günümüze kadar devam etmektedir. [5]
1-3. "İnsanlardan, kendileri bir şeyi ölçerek aldıkları zaman tam alan; ama onlara bir şeyi ölçüp tartarak verdiklerinde eksik tutan kimselerin, vay haline!"
Ayetlerin nüzul sebebi ile ilgili rivayetler:
1- İsmail b. Hasan b. Muhammed b. Hasan en-Nakib, dedesi Muhammed b. Hasan’dan, o Ahmed b. Muhammed b. Hasan el-Hafız’dan, o Abdurrahman b. Beşir’den, o Ali b. Hasan b. Vakıd’dan, o Ubeyy’den, o Yezid en-Nahvî’den, ö İkrime’den, o da İbn Abbas’tan şunu dediğini bize haber verdi:
"Nebî (s.a.v.) Medine’ye ayak bastığında, Medine halkı ölçme bakımından insanların en kötüsü idi. Bundan dolayı Allah Teala Mutaffifin: 83/1-3 âyetlerini indirdi: Bu âyetlerin inişinden sonra ölçme işini güzel yaptılar."[6]
2- Kurazî şöyle dedi:
"Medine’de ölçme ve tartıda hile yapan bazı tüccarlar vardı. Onların alış-verişleri kumara benzerdi: Münabeze, Mülamese ve Muhatara. Bunun üzerine Allah Teala bu âyetleri indirdi. Rasulüllah (s.a.v.) da çarşıya çıktı ve bu âyetleri okudu."[7]
3- Süddî şöyle dedi:
"Rasulüllah (s.a.v.) Medine’ye ayak bastığında orada Ebû Cuheyne adında bir adam vardı. O adam da iki tane ölçek vardı. Ölçeğin birisiyle verirdi, diğeriyle alırdı. Bu âyet de bu sebepten dolayı inmiştir."[8]
4- Bu, Ebu Hüreyre’den de rivayet edilmiştir.[9]
13. Ona âyetlerimiz okunduğunda "Öncekilerin masallarıdır." der.
1- Bu âyet-i kerimenin en-Nadr ibnu’l-Hâris hakkında nazil olduğu söylenir. [10]
2- Kelbî’den rivayete göre ise el-Velîd ibnu’l-Muğîra hakkında nazil olmuştur.
Ancak bunlardan hangisi hakkında inmiş olursa olsun âyet-i kerimenin hükmü böyle söyleyen ve düşünen her inkarcı hakkında geneldir.[11]
29. Doğrusu suç işlemiş olanlar mü ‘minlere gülerlerdi.
30. Yanlarından geçtiklerinde birbirlerine göz kırparlardı.
Bu âyet-i kerimelerin nüzul sebebinde başlıca iki rivayet vardır:
1- İbn Abbâs’tan rivayete göre Hz. Peygamber (sa)’in ashabından Ammâr, Habbâb, Suheyb ve Bilâl gibilerine gülen, onlarla alay eden el-Velîd ibnu’l-Muğîra, Ukbe ibn Ebî Muayt, el-As ibn Vâil, el-Esved ibn Abdi Yağûs, el-As ibn Hişâm, Ebu Cehl ve en-Nadr ibnu’l-Hâris haklarında nazil olmuştur. [12]
2- Mukatil de bu âyet-i kerimelerin, münafıkların, yanında bir grup mü’minle Hz. Peygamber (sa)’in yanına gelen Hz. Ali ile birbirlerine göz kaş işareti yaparak eğlenmeleri üzerine nazil olduğunu söyler.[13]
Bu Mukatil rivayeti Keşşafta biraz daha ayrıntılı olarak ve herhangi bir kimseye nisbet edilmeksizin şöyle anlatılır:
Ali ibn Ebî Tâlib, yanında bazı mü’minlerle birlikte bir grup münafığın önünden geçerlerken münafıklar onlarla alay etmişler, göz kaş işareti yaparak gülüşmüşler, sonra arkadaşlarına dönüp:
"Bugün bir kel .(veya başı küçük) birisini gördük." demişler ve yine gülüşmüşler. Hz. Ali daha Hz. Peygamber (sa)’in yanına ulaşmazdan Allah Tealâ bu âyet-i kerimeleri indirmiş.[14]
Buna göre âyet-i kerime Medine-i Münevvere’de nazil olmuştur. Birinci rivayet ise âyetlerin Mekke-i Mükerreme’de nazil olduğunu andırıyor ki Alûsî de bu rivayeti tercih etmiştir.[15]
====
[1] İbnu’l-Cevzî, age. iIX,51. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/938; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/6653
[2] Kurtubî, age. XIX, 164. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/938. Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/405.
[3] Alûsî, age. XXX,67. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/938. Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/405.
[4] İbn Mâce, Ticârât, 35, hadis no: 2223; Taberî, age. XXX,58. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/938; Muhtasar-ı ibn Kesir, 3/613; Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/247.
[5] Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/6653.
[6] Nesai, Tefsir: 674, İbn Mace, Ticaret: 2223, Hakim; Miiscedrek: 2/33 İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 379. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/709. Abdulfettah El- Kâdi, Esbab-ı Nüzul, Fecr Yayınevi: 459; el-Câmi’u li-Ahkâmi’1-Kur’ân: 19/250 ; Tefsîr-i İbn Kesir: 4/483; Nisabûrî, Esbab-ı Nüzul: 298; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/6655. Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/405.
[7] Mürsel hadistir. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 379
[8] Mürsel hadistir. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 379. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/938. Abdulfettah El- Kâdi, Esbab-ı Nüzul, Fecr Yayınevi: 459; el-Câmi’u li-Ahkâmi’1-Kur’ân: 19/250; Tefsîr-i İbn Kesir: 4/483; Nisabûrî, Esbab-ı Nüzul: 298; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/6655-6656
[9] Kurtubî, age XIX,164. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/938
[10] Alûsî, age XXX,72. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/939
[11] Alûsî, age XXX,72. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/939
[12] Kurtubî, age XIX,175. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/939 Razi, XXXI/101. Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/420
[13] Kurtubî, age. XIX,175. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/939Razi, XXXI/101. Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/420
[14] Zemahşeri, el-Keşşâf, IV,233. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/939
[15] Alûsî, age XXX,77 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/939
Cevap: Mutaffifin Süresi Nüzul Sebebi
sinah
rabbim senden razı olsun
Cevap: Mutaffifin Süresi Nüzul Sebebi
mum
Mutaffifin Süresi İniş Sebebi
Nüzul Sebebi
"Ölçekte ve tartıda hile yapanların vay haline!" ayetinin (1. Ayet) nüzul sebebiyle ilgili olarak: Nesai ve İbni Mace sahih bir senetle İbni Ab-bas’tan şöyle rivayet ettiler: Peygamber (s.a.) Medine’ye geldiğinde onlar, ölçekte insanların en hilekârı idiler. Allajı Tealâ "Ölçekte ve tartıda hile yapanların vay haline!" ayetini indirdi ve ondan sonra ölçeklerini düzelttiler. es-Süddi dedi ki: Medine’de Ebu Cüheyne adında birisi vardı. İki ölçeği vardı. Tam olanı ile alır, eksik olanı ile verirdi. Bu ayet kişi hakkında indi.
Bu sure Mekke’de inen son suredir. İbni Mesud, Dahhak ve Mukatil’in görüşüne göre Mekke’de inmiştir. Medine’de inen ilk sure olduğu da söylenmiştir. Hasan ve İkrime’ye göre de Medine’de inmiştir. Rivayet edildi ki: Rasulullah (s.a.) Medine’ye geldi, onlar ölçekte insanların en hilecisi idiler. Bu ayet indi. Ölçeği düzelttiler
Nüzul Sebebi
"Günah işleyenler…" ayetinin (29. ayet) nüzul sebebiyle ilgili olarak alimler iki görüş zikrettiler:
Birincisi: Allah Tealâ’nın "Günah işleyenler" den muradı, Ebu Cehil, Ve-lid b. Muğire, As b. Vail es-Sehmi gibi müşriklerin ileri gelenleridir. Bunlar Amar, Suhayb, Bilal ve benzeri fakir müslümanlara gülüp eğleniyorlardı.
İkincisi: Ali b. Ebi Talib bir grup müslümanla beraber gelmişti. Münafıklar onlarla alay edip güldüler, kaş göz işareti yaptılar. Sonra da arkadaşlarına gidip, bugün bir deli gördük dediler. Onlar da gülüştüler. Ali, Ra-sulullah (s.a.)’a gelmeden bu ayet indi
mutaffifin suresi iniş sebebi, mutaffifin suresi nuzul, karia suresi