Namazda gözleri yummak veya saga sola bakmak hakkında.

Namazda gözlerini yummak:
Biriniz namaza durdu mu gözlerini yummasın!» Hadisiyle yasak edilmiştir. Bu hadisi ibn Abdîy rivâyet etmiştir. Ancak senedinde zaiflik vardır.Bedâyi’de bunun sebebi şöyle gösterilmiştir:
Sünnet olan vecih secde yerine bakmaktır Gözlerini yummakta bu sünneti terk etmek vardır.
Sonra burada ki kerahet tenzihiyedir, Hılye ile Bahır’da böyle denilmiştir. Gâliba bu söz, yasağın sebebi Bedayi’in söylediği olduğu içindir Nehyi haram mânâsına almaktan değiştiren de odur.

Namazda gözleri yummak, gözleri semaya doğru kaldirmak veya saga-sola bakmak veya boynunu çevirerek saga-sola bakmak mekruhtur. Bakilmasi caiz olmayan bir şeyi görmemek için veya tam bir saygi ile Yüce Allah’ın huzurunda bulunmaktan dolayi gözleri yummakta kerahet
yoktur.1

peki secdeye vardıgımızda gözler açık mı olmalı yoksa kapalı mı?

Namaz, iftitah tekbiri dediğimiz Allahü Ekber cümlesiyle başlayan ve sonunda selamla biten bir ibadettir. Bu ikisi arasındaki bütün yerlerde gözleri yummak doğru değildir. Bu nedenle secde, rüku gibi durumlarda da gözler açık olmalıdır.
Ancak yukarıda da belirtildiği gibi "namazda bakılması caiz olmayan bir şey görmemek için veya dikkati dağıtacak bir şey gözüne ilişirse yahut görülen şeylerden ilgisini kesmek düşüncesiyle namazın mânevî hazzı olan huşûu temin maksadıyla göz yumulabilir. Bunda kerahet olmaz."
bunun yanında sahsımızın fikri gözleri kapatmamaktır.
konu hakkında bir başka hdisi şerifte de buyuruluyor ki:
(Secdede gözleri yummak Yahudi âdetidir.) [Deylemi]
sırf bu hale muhalefet için gözleri yummamak gerekir.

Namazını edâ eden kimse sağa-sola bakmaz.
Zira Resûl-i Ekrem (sav) buyurdu ki: "Şayet namaz kılan kimse; bununla (namazla) münacaatta bulunduğunu (Allahû Teâla (cc)’yı) bilse, elbette başka tarafa bakmaz"(339) hükmünü zikretmektedir.

Namaz esnasında gözleri kapamak.
İbnu’l-Kayyım şöyle demektedir: Namaz esnasında gözleri kapatmak Peygamberin (sallAllahu aleyhi ve sellem) adeti olan bir davranış değildi. Daha önce geçen bir hadiste, Peygamberin (sallAllahu aleyhi ve sellem) teşehhüd esnasında dua ederken gözünü işaret parmağına diktiği ifade edilmiş ve gözünü oradan ayırmadığı nakledilmiştir.

İbn-i Abidin; Namazda bakınmayı yasak eden delil Tirmizi’nin Hz. Enes (ra)’den rivayet ederek sahihlediği şu hadistir:
"Sakın namazda bakınma!..
Çünkü namazda bakınmak helâk olmaktır. Mutlaka bakınmak lazımsa farzda değil de, hiç olmazsa nafilede olsun."

Buharinin rivayetine göre Peygamber (sav): "Namazda bakınmak bir hırsızlamadır. Şeytan onu kulun namazından çalar" buyurmuştur. Gayede bakınma özürsüz olursa diye kayıtlanmıştır. Buradaki kerahatin kerahat-i tahrimiyye olması gerekir. Nitekim hadislerin zahiri de bunu göstermektedir. Bahır. Zeylei ile Bakani’nin Mülteka Şerhinde bildirdiğine göre göz ucuyla bakmak yüzü hiç yerinden çevirmemek sûretiyle olursa mübahtır. Çünkü Peygamber (sav) namazında gözünün ucuyla ashabına bakardı"(340) buyurmaktadır.

Gözleri yukarı doğru veya secde mahallinin dışındaki bir noktaya çevirmek.
Gözleri yukarı doğru dikmek veya imama ya da sağa sola bakmak namazda dikkati dağıtan davranışlar olduğu için kusurdur. Gözleri aşağı indirmek ve secde mahalline bakmaya dair emir vaki olmuştur. Ancak teşehhüdde gözler şehadet parmağı üzerinde olur ve oradan ayrılmaz. Nitekim bu, Peygamber’in (SallAllahu aleyhi ve Sellem) namazdaki devam ettiği bir sünneti olmuştur. Hadisi şerifte şöyle söylenmiştir.
« (Teşehhüdde) gözü, işaret parmağından ayrılmazdı. »

Aişe’den (r.anha) şöyle der:
Peygamberimize (SallAllahu aleyhi ve sellem) namazda etrafa bakınma konusuyla ilgili olarak sordum, O da şöyle cevap verdi:
« Namazda etrafa bakınma Şeytanın, kulun eda etmekte olduğu namazdan sevabından yaptığı bir hırsızlıktır. »

Enes (r.a)’dan rivayete göre Peygamber efendimiz (sallAllahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:
« Şu insanlar, namaz esnasında gözlerini niçin göğe doğru dikerler ki?! »

Peygamberin (sallAllahu aleyhi ve sellem) bu husustaki sözü biraz daha sertleşmiş ve şöyle demiştir:
« Ya bundan vazgeçecekler ya da gözleri kör olacak!! »

Bu hadislerde, namazda gözleri gökyüzüne çevirme konusunda mutlak bir yasaklama ve şiddetli bir tehdit bulunup, hatta icma dahi söz konusu olmuştur.
Birinci hadise göre namaz kılan kişinin, lüzumsuz yere sağa sola bakınması mekruhtur. Etrafa bakınma ile namaz bozulmaz, ancak yönünü kıbleden tamamen çevirecek olursa bu taktirde namaz bozulur.
İbn-i Abdilberr şöyle demiştir: Fukahanın büyük bir kısmına göre, namaz kılan kişinin etrafa bakınmaları az ise namazı bozulmaz.

1759. Âişe radıyAllahu anhâ şöyle dedi:

Resûlullah sallAllahu aleyhi ve sellem’e namazda başı sağa sola çevirmenin hükmünü sordum. Peygamberimiz:

"Bu, kulun namazından bir miktarını şeytanın kapıp aşırmasıdır" buyurdu.[2]

Enes radıyAllahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallAllahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

"Namazda sağa sola bakmaktan sakın. Çünkü namazda iken sağa sola bakmak helâk olmaya sebeptir. Sağa sola dönmekten kurtuluş yoksa, bari bu nâfilede olsun, farzda olmasın."[3]

Secde Mahalline Bakmak: Rasulullah-sallAllahu aleyhi ve sellem- namaz kıldığı zaman başını aşağıya eğer ve gözünü yere dikerdi.
Yani secde yerine bakardı. Rasulullah-sallAllahu aleyhi ve sellem- namazda gözleri havaya dikmekten men etmiştir.