Çalışmak ile ilgili atasözleri

boş gezmekten bedava çalışmak yeğdir
çalışmak insanı tembellikten kurtarır.

yazın çalışan, kışın gülüşür
yazın çalışan kışın rahat eder.

yolcu yolunda gerek
1) vakit geçirmeden yola devam edilmeli;

yazın başı pişenin, kışın aşı pişer
1) yazın güneş altında çalışan, ailesinin kışlık ihtiyacını kazanır; 2) gençliğinde çok çalışıp varlık edinen hastalığında veya ihtiyarlığında rahat eder.

akşamın işini sabaha (yarına) bırakma
bugün yapılması gereken bir işi ertesi güne bırakma.

fakirlik ayıp değil, tembellik ayıp
yoksulluk utanılacak bir şey değildir, çalışmamak en büyük ayıptır.

nasihat istersen tembele iş buyur
tembel, kendisine buyurulan işi yapmamak için ya onun yapılmasına ihtiyaç bulunmadığını söyler ya da buyurulan biçimde değil, kendisinin işine gelen biçimde yapmayı önerir.

tembele dediler kapını ört , dedi yel eser örter
tembel, kapısının örtülmesini bile rüzgârdan bekler.

tembele iş buyur, sana akıl öğretsin
tembel, kendisine buyurulan işi yapmamak için ya onun yapılmasına ihtiyaç bulunmadığını söyler ya da buyurulan biçimde değil, kendisinin işine gelen biçimde yapmayı önerir

yazın çalışan, kışın gülüşür
yazın çalışan kışın rahat eder.

yazın gölge hoş, kışın çuval boş
1) yazın keyifli yerlerde tembel tembel oturan kışın yiyecek bulamaz; 2) gençliğinde kazanç peşinde koşmayıp zevke dalan hastalığında veya ihtiyarlığında perişan olur.

yazın gölge kovan, kışın karın ovar
yazın çalışmayıp keyif ve zevk ile vakit geçiren çiftçi, nasıl kışın aç kalırsa çalışma gücü ve ortamı bulunduğu halde zamanını değerlendirmeyen ve geleceğini düşünmeyen kişi de çalışma olanakları kalmadığı zaman öyle perişan olur.

yazın sıcakta terleyen, kışın soğukta üşümez
yazın çalışan kışın rahat eder.

yazın yorulmayan, kışın kurulmaz
yazın çalışan kışın rahat eder.

adamın iyisi işbaşında (alışverişte) belli olur
bir kişinin iyi ve becerikli olduğu yaptığı işlerden anlaşılır.

aşını, eşini, işini bil
sağlık ve mutluluk içinde yaşamak isteyen kişi, yiyeceğine dikkat etmeli, arkadaşını iyi seçmeli ve bir iş sahibi olmalıdır.

Deyimler:
ırgat gibi çalışmak
çok ağır bir işte çalışmak.

it gibi çalışmak
çok çalışmak, yorulmak.

kafası işlemek (çalışmak)
aklı, zekâsı yerinde olmak, bir konu üzerinde iyi düşünebilir olmak: Hasan’ın kafası şimdi üç cepheli işliyordu. -O. C. Kaygılı.

kafayı çalıştırmak (işletmek)
akılcı davranarak sorunları çözmek.

kendi hesabana çalışmak
uğraştığı işi sadece kendisi için yapmak: Böyle bir amatörlük devresi geçirdikten sonra biraz da kendi hesabına çalışmayı düşündü. -R. N. Güntekin.

rölantide durmak (çalışmak)
motorlu taşıtlarda, motor boşta çalışmak.

serbest çalışmak
bir işverene bağlı olmadan kendi adına kazanç sağlamak.